ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, ‘İsrail’den Batı Şeria’daki toprakları ilhak etme kararını ertelemesini isteme niyeti taşıdığı’ yönündeki haberleri yalanlamadı. Beyaz Saray’ın Arapların, ilhak ve Yüzyılın Anlaşması’nın diğer maddeleri hususundaki endişeleri göz önünde bulundurduğunu belirtti. Ülkesinin İran’ın nükleer silah geliştirmesine izin vermeyeceğini de vurgulayan Pompeo, virüs dünyaya sıçramadan önce koronavirüs salgınının varlığını bilen Çin’de iktidardaki Komünist Parti’ye sert çıktı.
Mike Pompeo, İsrail’e bugün düzenlediği ziyaret öncesinde, Tel Aviv’deki ABD’li sağcı Yahudi işadamı Sheldon Adelson tarafından İbranice yayınlanan bir haber için Israel Hayom gazetesine röportaj verdi. Gazetede, ABD Dışişleri Bakanı’nın uzun zamandır ilk kez siyasi kapsamda bir yolculuk gerçekleştirdiği belirtilirken normalleşmenin başlamasıyla birlikte özellikle İsrail’i ziyaret etmesinin sembolik bir durum olduğuna dikkat çekildi. Yaklaşık 2 yıl önce göreve başlayan Pompeo’nun ilk ziyaret ettiği yer de İsrail olmuştu. Gazetede ayrıca şu ifadelere yer verildi:
“Şu an nihayet yeni bir hükümetimizin kurulmasıyla Yahudilere beslediği yakınlıkla tanınan Dışişleri Bakanı tekrar ülkeye geliyor. Kendisi Başbakan Netanyahu ve (ABD’liler tarafından halen Mavi Beyaz İttifak lideri olarak anılan) Benny Gantz ile görüşecek.”
Pompeo, ziyaretinin amacına ilişkin bir soruya şu yanıtı verdi:
“Başbakan ve General Gantz ile ele alınacak birçok konu var. Tahran’ın tehditlerini, İran’ı caydırmak ve nükleer silah edinmelerini engellemek için birlikte çalışmaya nasıl devam edebileceğimizi görüşeceğiz. Başkan Trump’ın (Yüzyılın Anlaşması) barış vizyonu hususunda kaydettiğimiz ilerlemeler hakkında kendilerini bilgilendireceğim. Tabii ki İsrail ve ABD’nin ilaç bulma çabaları da dahil olmak üzere koronavirüs kriziyle ilgili bir dizi sorunu da ele görüşeceğiz.”
Pompeo, ilhak meselesiyle ilgili olarak Netanyahu ve Gantz’dan erteleme yönünde bir talepte bulunup bulunmayacağı yönündeki sorulara da yanıt verdi:
“Başbakan ve Gantz ile plan ve düşünceleri hakkında konuşacağız. Geçmişte bunun İsrail’in alacağı bir karar olduğunu söylemiştim. Yeni hükümetin bunun hakkında ne düşündüğünü bilmek istiyorum.”
Pompeo, röportajı gerçekleştiren gazetecinin “Sadece sizin bakış açınızla, geçen ocak ayında kararlaştırıldığı gibi bunu yapmak için bir yeşil ışık yakıp yakmadığınızı öğrenmeye çalışıyorum” sözleri üzerine şunları söyledi:
“Bir kez daha, bu konuda ne düşündüklerini dinlemek niyetindeyim. Birkaç ay geçti ve nihayetinde bu karar İsrail’in. Bununla birlikte Başbakan’ın uzlaşı sağladığı barış vizyonunun en iyi şekilde nasıl uygulanabileceğini tartışacağız. İnandığımız şeyin uluslararası hukukun gereklilikleriyle tutarlı olduğunu açıkladık. İsrail’in yasal kararlarını verebileceğini de belirttik. İsrail’deki mahkemeler bir toprak parçası üzerinde karar kıldıklarında bu duruma ve buralardaki yerleşim birimlerinin İsrail yasalarının gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığına tanık olduk.”
Ardından gazeteci Pompeo’ya “Bu konuda halen bir muhalefet var. İsrail’in bölgedeki ve Ürdün’deki bazı komşuları ve bazı Körfez ülkeleri endişeli. Onlar için sakinleştirici mesajlar vermeye çalışıyor musunuz?” diye sordu.
Pompeo’nun verdiği yanıt şu oldu:
“Tüm bu ülkelerle temas halindeydik. Onlar iyi birer ortak ve dosttur. Endişeli olduklarını biliyoruz ve bu durumu, barış vizyonunda da dikkate aldık. Bunu belgede görebilirsiniz. Tüm bu unsurlar sürecin bir parçasıdır. Filistin halkına daha iyi bir hayat sunan bir plan hazırladık ve bu durum da Arap ülkeleri açısından önemlidir.”
Mike Pompeo, Trump’ın planını ‘barışa mani olan, hatta onu yok eden’ bir plan olarak nitelendiren Avrupa’nın tavrına dair de şu değerlendirmelerde bulundu:
“Geçmişte birçok defa planın, barışı ileriye taşıdığını ve geçmişteki planların aksine gerçekçi olduğunu söyledik. Geçmişteki planlar ayrıntılı değildi ve uygulanma imkanları da yoktu. Bu planın, İsraillilerin ve Filistinlilerin ayrıntılı ve uygulanabilir temel taleplerine bir cevap verdiğine inanıyoruz.”
ABD Dışişleri Bakanı, İran’ın bugün nükleer bombaya ulaşmakta yakınlığıyla ilgili soruyu şöyle cevapladı:
“Bunu açıkça görebiliriz. İranlılar, terörizmi teşvik etmeye ve dünya ülkelerine şantaj yapmaya devam etmeyi kolaylaştırmak için geleneksel yöntemlerine dayanarak gelecek ekim ayında çeşitli imkanlara sahip olacaklar. Nükleer silah sahibi olma riskini artıracak planı yapmak için başka bir alan yaratıyorlar. Başkan Trump birçok defa yalnızca ekonomik yaptırımların değil, diplomatik izolasyonun da rejimi uluslararası kriterlere uygun hareket etmeye zorlayacağını söyledi. Durum bu şekilde devam edecek. Nükleer silaha ulaşmalarına izin vermeyeceğiz.”
Koronavirüs ve Çin meselesine ilişkin de açıklamalarda bulunan Pompeo, koronavirüsün kaynağının Wuhan olduğunu belirtti. “Çin Komünist Partisi, virüsün varlığını geçen aralık ayından bu yana, yani Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel pandemi ilan etmesinden çok önce biliyordu. Bu parti bunu saklamaya çalıştı” dedi. Pompeo, “Peki bu konuda ne yapacaksınız?” sorusuna “Bu sonuca nasıl ulaştığımızı dünyaya bildireceğiz. En önemlisi de şeffaf olmalarını isteyeceğiz” cevabını verdi.