Dünya Sağlık Örgütü (WHO) uzmanlarının hazırladığı bir iç rapora göre dünya çapında yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) yayılımını durdurmak, toplum bağışıklığı yüzde 60 ila yüzde 70 arasında değişen bir düzeye ulaşana kadar mümkün olmayacak.
WHO baş bilim insanı Soumya Swaminathan, virüsün dünya çapında geniş çapta yayılması nedeniyle doğal yollarla sürü bağışıklığının sağlanabileceğini ancak bunun yıllarca sürebileceğini ve oldukça fazla can kaybına yol açabileceğini bildirdi. Ayrıca açıklamasında, bunu önlemenin tek yolunun aşı geliştirmek için bilimsel araştırma çabalarını koordine etmek, aşılara uygun fiyatlar belirlemek ve tüm ülkelere adil bir şekilde dağıtmak amacıyla WHO tarafından başlatılan Kovid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı'na (COVAX) gerekli finansmanı sağlamak olduğunu kaydetti.
WHO’nun başlattığı aşı programı başta aşıları satın alma imkanı olmayan yoksul ve orta gelirli ülkeler olmak üzere önümüzdeki yıl 187 ülkeye 2 milyar doz aşı üretimi ve dağıtımını amaçlıyor. WHO, salgını dünyanın bazı bölgelerinde kontrol etmenin tek başına yeterli olmayacağı için aşıların zengin ülkelerin yanı sıra yoksul ülkelere de dağıtılması gerektiğini vurguluyor.
WHO’nun son verilerine göre ülkelerin kalkınmaya yönelik resmi yardımlardan, özel sektörden ve hayır kurumlarından yaptıkları toplam bağış, dörtte biri Avrupa Birliği (AB) Komisyonu'ndan olmak üzere 2 milyar doları buldu.
Küresel Aşı İttifakı (Gavi) Sözcüsü, programın gelecek yıl ihtiyaç sahibi ülkelere iki milyar doz aşı dağıtması için 5 milyar dolara ihtiyacı olduğunu bildirdi. Ayrıca aşıların satın alınmasını ve herkese dağıtılmasını sağlamak için tek başına finansmanın yeterli olmayacağını vurguladı.
Oxfam’ın kınaması
Uluslararası yardım kuruluşu Oxfam, klinik deneylerin son aşamasına ulaşan aşı dozlarının yarısından fazlasının dünya nüfusunun yalnızca yüzde 13'ünü temsil eden zengin ülkeler tarafından sözleşmeler kapsamında satın alınmasını kınadı. Oxfam açıklamasında, ekonomik güçlerine veya yaşadıkları bölgelere bakılmaksızın etkili aşıların tüm toplumlara adil bir şekilde sağlanması için çağrıda bulundu.
WHO, aşıların herkese eşit ve adil bir şekilde dağıtılmasında sadece etik kaygılar olmadığını, bunun tüm ülkelerin çıkarına olduğunu vurguladı. Zira tüm dünya, salgının akut aşamasını ortadan kaldıran, seyahatlerin ve ticaretin yeniden başlamasına izin veren yeterli bağışıklığı tamamen kazanmadan normal hayata tam anlamıyla geri dönemeyecek.
Bill & Melinda Gates Vakfı'nda aşı dağıtımından sorumlu Dr. Orin Levine konuyla ilgilsi şu değerlendirmelerde bulundu:
“Hepimiz tek bir gezegende yaşıyoruz. Aşı veya ilaçlara sahip olmanın doğduğumuz yerle ilgili olması kabul edilemez. Herkes salgına karşı bağışıklık kazanmadan hiç kimsenin salgın tehdidine karşı korunmuş olmayacağını unutmamalıyız.”
UNICEF'ten Benjamin Schreiber, gelişmekte olan ülkelerdeki vaka ve ölüm sayılarının zengin ülkelere göre çok daha düşük olduğunu ve bu ülkelerdeki tüm nüfusun aşılanmasına gerek kalmayabileceğini öne süren görüşlere cevaben şunları söyledi:
“Bu ülkelerde test etme ve teşhis koyma konusundaki yetersizliklerden dolayı virüsün yayılma oranını bilmiyoruz. Birçok gelişmekte olan ülkede virüsün yaygınlık oranının zengin ülkelere göre daha düşük olduğunu söylemek doğru değil. Bu, dünyanın her yerinde görülen küresel bir salgındır. Her türlü aşı ve tedavi yöntemini zengin ülkeler için sağlayıp yoksul ülkeleri kendi kaderine bırakmak kabul edilemez.”
WHO’da COVAX programından sorumlu yetkililer, aşıların geliştirilmesinde şahit olunan benzeri görülmemiş bilimsel atılımların ardından programın finansmanının önümüzdeki yıl sonundan önce tamamlanmasını bekliyorlar. Yetkililer aynı zamanda ülkeleri aşılama için entegre planlar geliştirmeye, güvenli ve etkili depolama ve dağıtımı sağlayan lojistik malzemelerin tedarikini hızlandırmaya çağırdı.
Sınırlı kapasite
WHO uzmanları, bazı ülkelerin aşıları almaya, depolamaya ve nüfusa dağıtmaya hazırlanmak için uzmanlarla iş birliği yapmaya başlayan çalışma ekipleri oluşturduğunu ancak ilaç şirketlerinin tahminlerine göre mevcut üretim kapasitesinin halen sınırlı olduğunu belirtiyorlar. Arzın 2022 sonuna kadar talebin altında kalacağı konusunda uyarıda bulunuyorlar.
Bazı ilaç şirketleri, aşı üretim patentlerinden feragat etmeyi ve gelişmekte olan ülkelere ihtiyaç duydukları aşıları üretmeleri için yardım etmeyi talep ederken aşı üretimi için fabrikalar inşa etmenin çok sayıda doğru teknik beceri ve lojistik altyapı gerektirdiğini ve bu aşamada teslimata odaklanılmasını tavsiye ediyorlar. Şirketler özellikle bu aşıların muhafaza edilerek kırsal ve uzak bölgelerdeki muhtaç ülkelere dağıtılmasına yardımcı olunması için çağrıda bulundular. UNICEF, gelişmekte olan birçok ülkede soğuk zincir tesislerini modernize etmek için Küresel Aşı İttifakı (GAVİ) ile yıllardır iş birliği yaptığını ve bu tesislerin Kovid-19 aşılarını depolamaya hazır olduğunu belirtti.
Bilim çevreleri, Gavi’nin 2000 yılında kurulmasından bu yana gösterdiği çabalara rağmen diğer aşıların halen gerekli kapsama seviyesinin altında olduğu yoksul ülkelerde tek başına lojistik ekipmanın bile yeterli olmayabileceği görüşündeler. Ayrıca sayı ve aşıları dağıtmak için gereken lojistik ekipman açısından Kovid-19’a karşı yürütülecek aşılama kampanyasının ek zorluklarla karşılaşacabileceğini vurguladılar.
Bill & Melinda Gates Vakfı Sözcüsü’ne göre bu kampanyaya, etkinliği ve güvenliği açısından şüpheyle bakılıyor. Sözcü açıklamasında ülkeleri aşının önemini ve görülebilecek olası semptomları açıklamak için halkı bilinçlendirme kampanyalarını artırmaya çağırdı.
Gelecek yıl 2 milyar doz aşı dağıtılması planlanıyor
Gelecek yıl 2 milyar doz aşı dağıtılması planlanıyor
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة