Dünya yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının ilk yılını geride bırakırken, bilim adamları hala hastalığın yeni semptomlarını keşfediyor. British Journal of Dermatology dergisinin son sayısında yayınlanan bir araştırmada, Kovid-19’un “ciltte kızarıklığa” sebep olabileceği saptandı. Kovid-19’un en belirgin fiziksel etkisi akciğerler üzerinde olsa da, doktorlar ve araştırmacılar Kovid-19 ile kalp, beyin ve böbrekler dahil olmak üzere çeşitli diğer organlardaki hasarlar arasında bağlantılar bulmuşlardı. Araştırmacılar son olarak ise, hastalık ile vücuttaki en büyük organ olan deri arasında bir bağlantı keşfettiler.
Salgının ilk aşamalarında, Kovid-19 hastalığı ile ciltteki değişiklikler arasındaki bağlantıdan ilk bahseden Çin olmuştu. Bununla birlikte, 2020 yılı Şubat ayında yapılan bir analize göre ciltteki değişiklikler nispeten nadir görülüyordu. Geçen yıl 30 Nisan’da New England Journal of Medicine dergisinde yayınlanan söz konusu analizde birkaç Çinli kurumdan araştırmacılar, 552 hastanede laboratuvar testleri ile onaylanmış bin 99 Kovid-19 hastasından yüzde 0,2’den azının cildinde kızarıklık tespit edildiğini bildirdi.
Kısa bir sürenin ardından, 2020 Mayıs ayında Avrupa Dermatoloji ve Venereoloji Akademisi (EADV) dergisinde yayınlanan başka bir araştırmada, İtalya’da bir hastanede Kovid-19 tedavisi gören 88 hastanın 18’inde yani yüzde 20,4’ünde cilt üzerinde görülen bazı belirtilerin tespit edildiği bildirildi.
O zamandan bu yana, bir dizi başka çalışma ile Kovid-19 ile bağlantılı olarak ciltte görülen değişiklikler belirlendi. Bu araştırmalardan bazılarına sınırlı sayıda katılımcı katılmıştı ve hastalığa bağlı ciltteki değişikliklerin tam kapsamlarının ve çeşitliliklerin belirlenmesi zordu ancak yeni çalışmada, geniş kapsamlı bir katılımcı grubu üzerinde araştırma yapılması ile bu sorunun üstesinden gelindi.
Araştırmacılar, KOVID Symptom Study uygulamasından veri topladı
Araştırmacılar, hayati önem taşıyan Kovid-19 araştırmalarını desteklemek için, sağlık bilimleri şirketi ZOE tarafından, 2020’nin Mart ayı sonunda başlatılan ve kar amacı gütmeyen bir girişim olan KOVID Symptom Study (Kovid Belirti Çalışması) uygulamasından veri topladılar. Bu uygulama, katılımcıların yaşı, cinsiyeti, etnik kökeni, kilosu, boyu, genel sağlığı ve ilaç kullanımının yanı sıra kişinin sağlık çalışanı olup olmadığı gibi çok sayıda veriyi bir araya getiriyor. 2020 Mayıs ayından bu yana, uygulama kullanıcılardan Kovid-19’a yakalanmalarının ardından tüm semptomlarını bildirmelerini istedi.
Araştırmacılar toplamda 336 bin 847 uygulama kullanıcısından, pozitif veya negatif sonuç almış 17 bin 407’sinin verilerine ulaştı. Bilim adamları ayrıca, Kovid-19 semptomlarından en az birine sahip olan ancak herhangi bir test yaptırmamış 54 bin 652 kişinin verileri de araştırmaya dahil etti. Yazarlar bu grubu “test yaptırmamış semptomatik kullanıcılar” olarak adlandırdı. Bunun yanı sıra, araştırmacılar sosyal medyada reklamı yapılan bir anket dağıttılar, bu anket uygulama kullanıcılarına yönelik değildi. Ankette ciltteki kızarıklığın ne zaman ortaya çıktığı, ne kadar süre devam ettiği ve diğer semptomlarla ilgili bilgiler yer alıyordu.
Araştırmacılar bu anketten, 11 bin 544 kişiden kullanılabilir veriye ulaştılar. Katılımcılardan 2 bin 328’i kızarıklıklarının bir fotoğrafını ve paylaşma izni verdiler. Ekip, bu fotoğraflardan bir alt küme oluşturdu ve araştırma için kullanılabilir fotoğraf sayısı 260’a indirildi. Fotoğraflar 4 deneyimli dermatolog tarafından kör teknikle değerlendirildi ve bağımsız olarak derecelendirildi. 260 görüntüden 52’si en az bir dermatolog tarafından çıkarıldı ve 208’i analiz edildi.
Uygulama kullanıcılarından koronavirüs testi pozitif çıkan 20 bin 21 kişinin yüzde 8,8’i ciltle ilgili değişiklikler belirtiler, yüzde 6,8’i vücutta kızarıklık ve yüzde 3,1’i ellerinde veya ayaklarında kızarıklık olduğunu bildirdi. Semptomları test edilmeyen ve Kovid-19 ana semptomlarından en az birini bildiren grupta da sonuçlar benzerdi ve katılımcıların yüzde 8,2’si ciltlerinde değişiklikler olduğunu bildirdi.
Araştırmacılar, yürütülen bağımsız anketle 11 bin 544 katılımcının ciltlerindeki değişikliklerin zamanlamasına ilişkin analiz gerçekleştirdiler. Ankete katılan ve Kovid-19 testleri pozitif çıkmış katılımcıların analizlerine göre, bu kişilerin ciltlerinde de değişiklikler gözlemlendi. Bu değişikliklerin yüzde 47’si diğer Kovid-19 semptomlarının ortaya çıkması ile aynı zamanda çıkarken katılımcıların yüzde 35’inde ciltteki değişiklikler diğer semptomlar ortaya çıkmasının ardından görüldü.
Bu gruptaki katılımcıların yüzde 17’sinde, diğer Kovid-19 semptomları görülmeden önce kızarıklık ortaya çıktı. İlginç olan ise, katılımcıların yüzde 21’inde tek semptom ciltteki kızarıklıklardı. Araştırmacılar, vücut kızarıklığının “virüse karşı bağışıklık reaksiyonlardan”, kan pıhtılarından veya kan damarı duvarları hasarından kaynaklanabileceğine inanıyorlar.