Suriye rejim güçleri, Moskova’nın gözetiminde yapılan anlaşma uyarınca dün (çarşamba) ülkenin güneyindeki ‘muhalefetin beşiği’ diye nitelendirilen Dera el-Beled Mahallesi’ne girdi.
Suriye resmi haber ajansı SANA, Suriye ordu birliklerinin dün sabah saatlerinde Dera el-Beled Mahallesi’ne girdiğini bildirdiği haberinde, “Hâkim devletin sunduğu ve savaşçıların durumunun düzenlenmesini, silahların orduya teslim edilmesini ve teröristlerin çıkarılmasını öngören uzlaşma anlaşması kapsamında El-Erbain Mahallesi’ndeki Uzlaşı Merkezi’nin üzerine ulusal bayrağımız asıldı” ifadelerini kullandı.
SANA’nın haberinde, Suriye ordu birliklerinin mahalleye girdikten sonra silah aramak, tünelleri, istihkamları ve sığınakları ortaya çıkarmak amacıyla bölgede arama tarama operasyonlarının başlamasına hazırlık için bazı noktalar kurduğu belirtildi. Muhalifler savaş yıllarında rejim güçleriyle mücadeleye Dera el-Beled Mahallesi’nden başladı. Haberin devamında, ordu birliklerinin mahalledeki “apartmanların altında tüneller bulduğunu” ve silahlı grupların bu tünelleri Suriye rejiminin Dera kentinde kontrol ettiği bölgelere sızmak için kullandığı kaydedildi. SANA, ordu birliklerinin mahallede konuşlanmasının “mahalledeki altyapı ve hizmetlerin iyileştirilmesi noktasında hizmet veren kurumların önünü açacağını” yazdı.
SANA haberinde, “devletin sunduğu uzlaşma anlaşmasının uygulanması kapsamında” iki gün önce Dera el-Beled’de silahların teslim alınması ve onlarca savaşçının durumunun karara bağlanması sürecinin yeniden başladığını belirtti.
AFP’nin haberine göre ise Dera kenti, Temmuz ayından bu yana rejim güçleri ile yerel silahlı gruplar arasındaki askeri gerginliğe tanık oluyor. Tarafların üç yıl önce Rusya’nın gözetiminde imzaladığı ‘istisnai’ anlaşma ile muhaliflerin Dera el-Beled başta olmak üzere kentin bazı mahallelerinde kalmasına onay verildi.
Rusya geçtiğimiz aylarda iki taraf arasında anlaşma sağlanması için müzakerelere öncülük etti. Bu müzakereler sırasında yaklaşık 70 savaşçı kentten ayrılarak ülkenin kuzeyinde muhalif grupların kontrol ettiği bölgelere geçti.
Suriye rejim ordusunun dün Dera el-Beled’de konuşlanmaya başlaması, geçtiğimiz hafta taraflar arasında yapılan nihai anlaşmanın uygulanmasının bir sonucu olarak gerçekleşti. Anlaşma maddeleri Rus askeri polislerin Dera el-Beled’e girmesini, rejim güçlerinin mahalleye askeri noktalar kurmasını, zorunlu askerlik hizmetini yerine getirmeyen yüzlerce savaşçı veya gencin istemeleri halinde kentte kalmaya devam etmesi ve durumlarının karara bağlanmasını öngörüyor. Şam rejimine yakınlığıyla bilinen yerel radyo kanalı Şam FM, söz konusu savaşçı ve gençlerin sayısının yaklaşık 900 olarak tahmin edildiğini aktardı. Uzlaşmayı reddeden savaşçılar ise ülkenin kuzeyine tahliye edilecek.
SOHR: Rejim güçleri Dera el-Beled’de 9 noktada konuşlanacak
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) rejim güçlerinin Dera el-Beled’de 9 noktada konuşlanacağını ve bir taraftan kentteki savaşçıların durumunu karara bağlama sürecini devam ettirirken, diğer taraftan evlerde arama yapacağını belirtti.
Gözlemevi ve aktivistlerin aktardığına göre, onlarca savaşçı, halen devam eden ve akıbetlerini belirleyecek müzakerelerin nasıl sonuçlanacağını görmek için kentteki bir mahallede ve kentin çevresinde kurdukları çadırlarda beklemeye devam ediyor.
Alman haber ajansı DPA’ya konuşan Suriye hükümet güçlerine yakın kaynaklar, anlaşmada üzerinde mutabık kalınan uzlaşı sürecinin çok iyi ilerlediğini, aralarında zorunlu askerlik hizmeti yaşına ulaşanların da bulunduğu 500’den fazla kişinin teslim olduğunu ve ayrıca Dera el-Beled çevresine tuzaklanan mayınların haritalarını da teslim aldıklarını bildirdi.
Dera’daki Merkez Müzakere Komitesi’nden bir kaynak, DPA’ya yaptığı açıklamada, “Dera el-Beled’in ileri gelenleri, Rus askeri polisler, Rus destekli 8. Tugay unsurları ve hükümet güçlerine bağlı unsurlar, üzerinde anlaşma sağlanan noktaların Dera el-Beled’in çevresine kurulması ve yabancıların bulunması ihtimaline karşı kimlik kontrolü yapmak için mahalleye girdiler” dedi.
Dera el-Beled’den 250 kişinin uzlaşmayı kabul ettiğini belirten kaynak, “Rus güçleri, Suriye ordusuna bağlı 4. Tümen güçlerine Dera el-Beled çevresinden çekilmesi ve Dera’nın batı girişindeki Ed-Dahiye Mahallesi’ne gitmesi emrini verdi” ifadesini kullandı.
Rusya’nın gözetiminde varılan yeni anlaşma, son 3 yıldır Dera el-Beled’e verilen ‘ayrıcalığa’ son verirken, aktivistler rejim güçlerinin Dera kırsalında muhalif savaşçıların bulunduğu diğer bölgelere yönelmesini ve Dera el-Beled’de ulaştığı sonucun bir benzerini almak için çalışmasını bekliyor.
2011’deki halk gösterilerinin beşiği olan Dera kenti, rejim güçlerinin Temmuz 2018’de kontrolü yeniden ele geçirmesine rağmen muhalif gruplara bağlı savaşçıların terk etmediği tek bölgeydi. Zira o dönem Moskova’nın garantörlüğünde yapılan anlaşma askeri operasyonlara son verilmesini, savaşçıların hafif silahlarıyla birlikte kentte kalmaya devam etmesini ve rejim güçlerinin kentin her tarafına konuşlanmamasını öngörüyordu. AFP’ye göre Tarafların onayladığı anlaşmaya rağmen rejim güçleri muhaliflere karşı tutuklamaları sürdürdü. Anlaşmadan bu yana son 3 yıldır Dera kentinde güvenlik kaosu ve kontrolsüz silahlar hâkim oldu. Bu süreçte bir taraftan rejim güçlerine saldırılar yapılırken, diğer taraftan eski rejim yanlıları ile muhalifler ve hatta devlet dairelerinde çalışan siviller rejim tarafından hedef alındı.
Gözlemevi’ne göre, Dera el-Beled’de son 3 yılın ‘en büyük askeri gerginliği’ olarak kabul edilen son gerginlik, 6’sı çocuk 22 sivil, 26 rejim unsuru ve 17 muhalif savaşçının ölümüne neden oldu. Tarafların karşılıklı saldırıları ve çatışmaları hayat şartlarını zorlaştırırken, rejim güçleri de Dera el-Beled’e uyguladığı ablukayı kademeli bir şekilde artırdı. Birleşmiş Milletlerin (BM) verilerine göre, bölgedeki askeri gerginlik yaklaşık bir ay içinde Dera el-Beled’de 38 binden fazla kişinin yerinden olmasına yol açtı.