Kışın enfekte olmak, yaz aylarına kıyasla çok daha kolaydır. Bunun en temel sebebi de bağıl nem oranıdır. Bunu kışın nefesimizin havada ağırlaşmasından da kolaylıkla anlayabiliriz. Bu sadece Kovid-19 için değil, grip ve diğer viral hastalıklar için de geçerlidir.
Kısa süre önceye kadar virüs taşıyan küçük damlacıkların hızla buharlaştığı için sadece büyük damlacıkların enfeksiyon riski oluşturduğu düşünülüyordu. Ancak Avusturya’da yapılan yeni bir çalışma bunun doğru olmadığını ortaya koydu.
Viyana Teknik Üniversitesi tarafından, Padova Üniversitesi ile iş birliği içinde yürütülen ve 17 Eylül'de PNAS'ta yayınlanan çalışma, yüksek nem nedeniyle küçük damlacıkların bile havada oldukça uzun bir süre kalabildiği gösterdi.
Çalışmanın baş araştırmacısı olan, Viyana Teknik Üniversitesi Akışkanlar Mekaniği ve Isı Transferi Enstitüsü'nden Prof. Alfredo Sodati ve grubu, "çok aşamalı akışlar" olarak adlandırılan farklı bileşenlerden oluşan sistemi araştırdılar. Çalışmada enfekte olan inanların hapşırırken dışarı verdiği hava incelendi. Zira bulaşıcı virüsler, aralarında gaz bulunan farklı boyutlardaki sıvı damlacıklarda bulunuyor.
Söz konusu etkilerin doğruluğuna ulaşmak için damlacıkların dağılımının ve solunan havasının farklı çevresel kriterlere göre, örneğin farklı sıcaklıklarda ve nemde hesaplanabileceği bilgisayar simülasyonları geliştirildi. Buna ek olarak damlacık ve gaz karışımını kesin olarak tanımlanmış bir şekilde püskürtmek için plastik bir başlığa, elektromanyetik kontrol valfli ile donatılmış bir ağız yerleştirilerek deneyler yapıldı. Tüm süreç kameralar ile kayıt altına alınırken damlacıkların nemli ortamda havada ne kadar kaldığı gözlemledi.
Nemli havanın etkisi
Alfredo Soldati çalışmaya dair şu açıklamada bulundu:
"Küçük damlacıkların havada, daha önceden düşünülenden çok daha uzun süre kaldıklarını gördük. Bunun basit bir nedeni var. Damlacıkların havada buharlaşma hızı, ortamdaki ortalama bağıl nem ile değil, direkt damlacığın pozisyonundaki lokal nem tarafından belirlenir. Solunan hava, ortamında ortalama havadan çok daha nemlidir. Bunun sebebi de havada birinci damlacıkların buharlaşmasının hemen ardından nemin yükseliyor olmasıdır.”
Solunan hava, ortamdaki havadan çok daha nemlidir. Bu nedenle solunan nem, küçük damlacıkların daha yavaş buharlaşmasına neden olur. İlk damlacıklar buharlaştığında bu yerel olarak daha yüksek bir neme yol açar ve diğer damlacıkların buharlaşma sürecini daha da yavaşlatır.
Sodati konuya dair şunları söyledi:
"Bu, küçük damlacıkların tahmin edilenden daha uzun süre bulaşıcı olduğu anlamına geliyor. Fakat bu karamsarlığa neden olmamalıdır. Bu bize sadece bu tür olayları anlamak için doğru şekilde çalışmanız gerektiğini gösteriyor. Ancak o zaman, örneğin maskeler ve güvenlik mesafeleri konusunda bilimsel olarak sağlam önerilerde bulunabiliriz.”