عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

NASA ekipleri kasımda fırlatılacak Ay roketini hazırlıyor

NASA, üçüncü fırlatma girişiminin ve kasım ayının, ağustos ve eylüldeki girişimlerden daha iyi geçmesi umuduyla büyük Ay roketini inceliyor

NASA Ay Roketi (AP)
NASA Ay Roketi (AP)
TT
TT

NASA ekipleri kasımda fırlatılacak Ay roketini hazırlıyor

NASA Ay Roketi (AP)
NASA Ay Roketi (AP)

The Independent'ta yer alan habere göre NASA mühendisleri uzay ajansının Uzay Fırlatma Sistemi (SLS) roketinin etrafına toplandı ve uzun zamandır beklenen Artemis I görevi test uçuşu için 12 Kasım'da açılacak fırlatma takvimine hazır olma umuduyla sistemleri kontrol ediyor.
NASA, Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nde 39B fırlatma kompleksinde haftalarca kalan SLS roketini ve Orion uzay aracını, fırlatma sistemini Ian Kasırgası'ndan korumak için 26 Eylül'de roket hangarı Araç Montaj Binası'na geri götürmüştü.
NASA ekipleri 30 Eylül'e kadar SLS veya Orion'da fırtınaya bağlı herhangi bir hasar bulamadı ve şimdi roketi başka bir fırlatma girişimi amacıyla fırlatma rampasına geri döndürmeye hazırlamak için gerekli tüm sistem kontrollerini yapıyor. Bu, 29 Ağustos ve 3 Eylül'deki iptal edilen fırlatmaların ardından üçüncü fırlatma girişimi olacak.
NASA'ya göre hazırlık çalışmaları arasında müteakip görev sırasında serbest bırakılacak küçük, deneysel uydulardakiler de dahil roket ve uzay aracındaki termal koruma malzemelerinin kontrol edilmesi, roket ve uzay aracındaki bataryaların şarj edilmesi ve biyolojik deney örneklerinin yenilenmesi yer alıyor.
Artemis I, fırlatıldığında, SLS roketinin ilk yörünge test uçuşu olacak ve Orion uzay aracı Ay'a, Ay'ın çevresine ve Ay'dan geri dönüş yoluna gönderilecek. Bu, 2024'teki ilk mürettebatlı görevden önce hem roketin hem de uzay aracının bir aydan uzun sürecek mürettebatsız deneme uçuşu olacak. Artemis II adlı bu mürettebatlı görevde, 4 astronottan oluşan mürettebat benzer bir Ay uçuşu görevini gerçekleştirecek.
Her şey yolunda giderse 2025'te Artemis III'le beraber iki astronot 1970'lerden bu yana ilk kez Ay'a inecek.
Ian Kasırgası 28 Eylül'de saatte 249 km hızla esen rüzgarlarla bir Kategori 4 fırtınası olarak Florida ana karasına ulaşırken, Kennedy Uzay Merkezi'ne vardığında zayıflayarak tropik fırtınaya dönüşmüştü. NASA'ya göre bölgeye çok az zarar verildi. NASA'nın Crew-5 (Mürettebat-5) görevi, çarşamba günü merkezden Uluslararası Uzay İstasyonu'na sorunsuzca fırlatılabildi.
Fakat fırtına, tekrarlanan yakıt testleri ve iptal edilen fırlatmalar da dahil Artemis I'in uzaya gönderilmesinde yaşanan uzun gecikmelerin sadece sonuncusuydu.
29 Ağustos'taki fırlatma girişimi motor soğutma sorunu, 3 Eylül'deki fırlatmaysa yakıt sızıntısı nedeniyle iptal edilmişti.
Bununla beraber NASA yetkilileri sabırlı davrandı. Yönetici Bill Nelson roketin "hazır olduklarında" hazır olacağını söyledi.
NASA bir sonraki fırlatma girişimi için henüz kesin bir tarih belirlemedi ama 12 Kasım'da açılan kasım fırlatma takvimi başarısız olursa diye uzay ajansı 2023'e kadarki fırlatma takvimini göz önünde bulunduruyor.

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
TT
TT

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)

Tom Watling 

Beslenme yoluyla daha fazla bakır tüketen yetişkinlerin hafıza, dikkat ve dil gibi bilişsel testlerde daha iyi performans gösterme eğiliminde olduğu, bir araştırmada bulundu.

60 yaş ve üzeri 2 bin 400'den fazla Amerikalının katıldığı çalışmada, günde yaklaşık 1,4 mg bakır tüketenler, 0,8 mg'den daha az tüketenlere kıyasla bir dizi bilişsel değerlendirmede daha yüksek puan aldı.

Çok düşük miktarda gerekmesine rağmen bakır, sinir hücrelerinde enerji üretimine katkı sağlayarak, temel nörotransmitterlerin oluşumunu destekleyerek ve vücudun doğal antioksidan savunmasını güçlendirerek beyin sağlığında kritik bir rol oynuyor.

Kabuklu deniz ürünleri, tahıllar, fasulye ve kuruyemişler iyi bakır kaynakları fakat uzmanlar dengeli bir diyetin yeterli miktarda bakır sağlaması gerektiğini söylüyor.

Öte yandan yüksek miktarlar gastrointestinal sorunlara yol açabildiğinden bilim insanları, bakırın yaşlanan beyin üzerindeki etkilerinin genel olarak koruyucu mu yoksa zararlı mı olduğu konusunda tartışmaya devam ediyor.

Bakırın faydaları üzerine yapılan son araştırmayı yürüten ekip, katılımcılardan iki ayrı günde yedikleri her şeyi hatırlamasını istedi. Daha sonra bu rakamların ortalamasını alarak her bir kişinin günlük bakır tüketimini hesapladılar.

Bilişsel yetenekleri test eden, iyi bilinen 4 görev arasında hızlı sembol eşleştirmenin yanı sıra anında ve gecikmeli kelime hatırlama vardı ve tüm ölçümleri birleştiren genel bir "küresel" puan kullanıldı.

Sonuçlar net bir örüntü ortaya koydu: Bakır tüketimi arttıkça bilişsel performans iyileşti ve teste bağlı olarak günlük yaklaşık 1,2 ila 1,6 mg'da zirve yaptı.

Bu seviyelerin üzerine çıkıldığında daha fazla fayda sağlanmadı.

Bakır tüketiminde en üst çeyrektekiler, en alt çeyrekte yer alanlara göre eşleştirme testinde yaklaşık 4 sembol daha fazla bildi ve gecikmeli kelime hatırlama testinde yarım kelime kadar daha fazla hatırladı.

Daha önce felç geçirmiş kişilerin daha da fazla fayda sağladığı görüldü: Özellikle bu grupta yüksek düzeyde bakır tüketen kişilerin genel bilişsel puanlarında belirgin bir artış oldu.

Araştırmacılar bunun, bakır tüketiminin bilişsel işlevi geliştirdiğini söylemeye yetecek kadar kanıtı sunmadığını belirtse de bağlantının "biyolojik açıdan makul" olduğunu savunuyor.

Raporda şu ifadelere yer veriliyor: 

Beslenmeyle alınan bakır beyin sağlığı açısından kritik önemde ve antioksidan savunma, nörotransmitter sentezi ve enerji metabolizmasında oyndağu rolle bilişsel işlev üzerinde koruyucu etkiler sağlayabilir.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news