Sudan: İç savaşta çatışmalar Hartum’da yoğunlaştı

Burhan, Darfur Valisi ile ‘barış anlaşmasını’ görüşüyor

Hartum'un kuzeyindeki merkez pazardaki arabalar ve binalar tahrip edildi (Reuters)
Hartum'un kuzeyindeki merkez pazardaki arabalar ve binalar tahrip edildi (Reuters)
TT

Sudan: İç savaşta çatışmalar Hartum’da yoğunlaştı

Hartum'un kuzeyindeki merkez pazardaki arabalar ve binalar tahrip edildi (Reuters)
Hartum'un kuzeyindeki merkez pazardaki arabalar ve binalar tahrip edildi (Reuters)

Sudan ordusu topçu birlikleri, ülkenin en büyük şehri olan  Omdurman’daki çeşitli cephelerde Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) birliklerinin mevzilerine yönelik bombardımanını yoğunlaştırdı. Top saldırısı Hartum'un doğusu ve güneyinde çeşitli bölgelerde savaş uçakları ve dronlarla yapılan hava saldırıları ile eş zamanlı gerçekleşti. Şarku’l Avsat’a konuşan mahalle sakinleri, tankları da içeren ağır ve orta silahlarla donatılmış büyük bir ordu gücünün,  Omdurman'daki HDK birliklerini kuşatmak için konuşlandırıldığını aktardı. Bu durum, iki taraf arasında şiddetli çatışmaların patlak vereceği beklentisini arttırdı.

csdfv
Hartum'un güneyindeki el-Ezher mahallesinde bir eve top mermisi isabet etti (AFP)

Öte yandan HDK, daha fazla asker ve zırhlı aracı harekete geçirerek sahadaki konumlarını güçlendirmeye başladı. Yerel bir kaynak Şarku'l Avsat'a, ordunun Pazar sabahından itibaren Umbada mahallesindeki bazı hatlarda HDK’nin mevcudiyetine karşı topçu ateşi açmaya başladığını söyledi. Kaynak, “Umbada mahallesinin bitişiğindeki es-Sevrat mahallesinde çatışmalar yaşandı ve şiddetli patlamalar duyuldu” dedi.

Hendek kazma

Görgü tanıklarının ifadesine göre, ordu askerleri bu kalabalık mahallelerde hendek kazmaya ve bölgedeki Hızlı Destek Kuvvetleri’ni çeşitli yönlerden kuşatmak için bazı ana yolları toprak yığınlarla kapatmaya başladı. Görgü tanıkları, ordunun son günlerde Omdurman'ın çeşitli bölgelerine düzenlediği yoğun hava ve topçu bombardımanının, her an başlaması beklenen geniş çaplı bir kara saldırısının başlangıcı olabileceğini öne sürdü.

bgrhn
Hava saldırıları Hartum'un merkezindeki evleri ve binaları yok etti (Bir Video Klipten)

Görgü tanıkları, ordu, çatışmaların yoğunlaştığı mahallelerde ilerleme kaydetti ve bazı mevziler kurdu. Ancak, HDK birliklerinin kontrolündeki bölgelere henüz girmedi. Bu, ordunun ilerleyişinin önümüzdeki dönemde devam etmesi bekleniyor. Umbada mahallelerinde üst üste bir haftadan fazla bir süredir iki partinin güçleri arasında yerleşim mahallelerinin ortasında sürekli çatışmalara ve vur-kaç operasyonlarına tanık olunduğunu da eklediler.

Coğrafi harita

Saha durumunun coğrafi haritası başkent Hartum iline bağlı üç önemli şehir olan Hartum, Bahri ve Omdurman'da çatışmaların yoğunlaştığını gösteriyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF), bu şehirlerin geniş bir bölümünde kontrolü elinde tutuyor. Ayrıca, HDK, daha önce ele geçirdiği bazı askeri bölgeler ve devlet kurumlarında da hakim durumda. Ordunun ve HDK’nın Umbada şeritleri etrafındaki topçu bombardımanı ve karşı seferberliği, son birkaç gün içinde çok sayıda vatandaşın zorla yerinden edilmesine yol açtı.

HDK, başkent ülkenin en büyük şehri olan Umdurman'ın eski mahallelerinin yanı sıra, şehrin batı ve güney bölgelerini, ordunun kontrolündeki Mühendisler Birliği'nin çevresindeki mahalleleri, Hartum-Sudan otoyolunun güneyinde yer alan Bahri şehri ve  Umdurman'ın kuzeyindeki Vadi Sayedna Hava Üssü'nü kontrol ediyor.  Umdurman'ın eski mahallelerinden sakinler, RSF birliklerinin, ordunun kontrolündeki Mühendisler Birliği'nin merkezini hedef alan topçu ateşi açtığını söyledi. Mahalle sakinleri, düşen mermilerin, Pazar sabahından bu yana, bölgeye ve ordunun karargahına, içinde subay lojmanlarının da bulunduğu bölgeye ve Mühendisler Birliği'nin yanındaki tıbbi tesislere isabet ettiğini söyledi. Görgü tanıkları, 50'den fazla mermi atıldığını söyledi.

bfgt
Hızlı Destek Kuvvetleri tarafından ordunun Hartum'un güneyindeki zırhlı araç kampının yakınındaki üyelerine dağıtılan videodan bir ekran görüntüsü (Şarku'l Avsat)

Öte yandan, başkent Hartum'un doğusunda yer alan ve HDK birliklerinin yoğun olarak bulunduğu Manşiya, Riyad ve Buri mahalleleri, ordunun yoğun topçu ateşine maruz kaldı. Mahalle sakinleri, topçu atışlarının aynı zamanda başkentin güneyinde, Spor Şehri'ne güneyden komşu olan en-Nahda, el-İnkas ve el-Ezheri mahallelerini de hedef aldığını belirtti.

Zırhlı Birlikler

Öte yandan ordu güçlerinin Hartum'un güneyindeki eş-Şecera bölgesinde ‘Zırhlı Birlikler Karargahı’nın çevresini güvenlik altına aldığı ve HDK ile komşu mahallelerde kapsamlı tarama operasyonları yürütüldüğü yönünde haberler dolaşıyor. Hızlı Destek Güçleri tarafından çevre mahallelerde kapsamlı tarama operasyonları yürütülüyor. Ancak HDK, bir basın açıklamasıyla Zırhlı Birlikler Karargahı’nın geniş alanlarının kontrolünü ele geçirdiklerini ve geri kalan bölgeleri sıkı bir kuşatma altına aldıklarını doğruladı. Açıklamada "Eski rejimin medya borazanları yanıltma ve sahte zaferler yaratma yoluyla morallerini yükseltmek için çabalıyor” ifadelerine yer verildi.

fvgrbt
Savaşlar nedeniyle sağlık tesislerinin çökmesinin ardından Hartum'dan binlerce kişinin kaçtığı Vad Medani kentindeki bir hastane (AFP)

Geçtiğimiz Cumartesi günü Ordu Komutanı Korgeneral Abdulfettah el-Burhan, ‘HDK’nın isyanı’ sona erene kadar savaşmaya devam edeceği taahhüdünde bulundu. Zırhlı Birlikler askerleri dün, karargahın batısında yer alan el-Lamab mahallesini taradıklarını söyledikleri bir video klip yayınladılar.

Çatışmalar Omdurman'da yoğunlaştı

Sudan Ordusu ile HDK arasındaki çatışmalar, Ağustos ayının başından bu yana başkent Hartum'un merkezinde yoğunlaştı. Çatışmalar, son iki günde, şehrin batısındaki Umbada mahallelerine doğru genişledi. Ordunun amacı, HDK'nın batıdan gelen ikmal hattını kesmek ve şehirdeki üç şehri birbirine bağlayan önemli bir geçiş noktası olan Şumbat köprüsünü kontrol altına almak.

HDK, Sudan'ın başkenti Hartum'un geniş bir bölümünü kontrol ediyor. Ordu, Nil'in her iki yakasındaki başkenti oluşturan Omdurman, Bahri ve Hartum kentlerini birbirine bağlayan köprülerdeki ikmal yollarını kesmeyi amaçlıyor.

fegrth
Burhan, Port Sudan'daki deniz üssünün askerleri arasında (AFP)

Öte yandan görgü tanıkları, orduya ait savaş uçaklarının, Hartum'un güneydoğusunda, el-Cezire iline bağlanan yol üzerindeki Bakir bölgesinde bulunan HDK karargâhına hava saldırıları düzenlediğini bildirdi. Görgü tanıklarına göre ordu, doğu Nil bölgesindeki HDK’nin yoğunlaşmasını hedef alan insansız hava araçlarıyla da hava saldırıları düzenledi. Bölge sakinleri ayrıca Hartum'un güneyindeki el-Lamab ve er-Rumeyla mahallelerinde iki taraf arasında çatışmaların yaşandığını bildirdi.

Burhan ve Menavi

Öte yandan, Sudan Genelkurmay Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, doğudaki Port Sudan şehrinde, Sudan’ın batısında 5 eyaletten oluşan Darfur Bölgesi Başkanı ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minavi ile bir araya geldi ve güvenlik ve insani durum hakkında konuştu. Minavi, gazetecilere verdiği demeçte, görüşmede savaşın ardından yaşanan insani sorunları ve vatandaşların üzerindeki olumsuz etkileri ele aldıklarını söyledi. Minavi, Darfurluların barınma ve yardım malzemelerine acilen ihtiyaç duyduklarını ve bu ihtiyaçların karşılanması için uluslararası toplumun desteğine ihtiyaç duyduklarını söyledi.

Sudan Sivil Yönetim Konseyi'nin açıklamasına göre, Minavi görüşmede Cuba Barış Anlaşması'nın uygulanmasının ele alındığını söyledi. Minavi, anlaşmanın özellikle güvenlik düzenlemeleri dosyasının uygulanmasının önemini vurguladı ve bu sayede ülkede barış ve istikrarın sürdürülmesinin sağlanacağını söyledi. Minavi, Sudan Kurtuluş Hareketi lideri olarak, 15 Nisan'dan beri ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri arasında devam eden savaşta tarafsız bir tutum aldı.

Burhan, geçtiğimiz Cumartesi günü, birliklerine hitaben yaptığı konuşmada, "Ordu ve halk, isyanı bastırma konusunda hemfikir" dedi. Burhan, ordunun yüksek profesyonelliğine övgüde bulunarak askeri akademilerin bu profesyonelliği artırması için çabalamasını istedi. Burhan, kardeş ülkelerden ve dostlardan gelen yeniden inşa desteğini memnuniyetle karşıladığını, ancak herhangi bir dikteyi kabul etmeyeceğini söyledi.

Burhan, Kesla şehrinde bulunan askeri bölgede yaptığı konuşmada, "Hartum'daki kardeşlerimiz, güçlerinin azaldığını bildiğimiz isyanı ortadan kaldırmak için savaşıyor. Tek bir saf halinde savaşıyoruz. Ordu, istihbarat ve polis savaşıyor ve zafer bizim yanımızda" ifadelerini kullandı.



Trump, Waltz'u Birleşmiş Milletler Büyükelçisi olarak aday gösterdi

Trump, Waltz'u Birleşmiş Milletler Büyükelçisi olarak aday gösterdi
TT

Trump, Waltz'u Birleşmiş Milletler Büyükelçisi olarak aday gösterdi

Trump, Waltz'u Birleşmiş Milletler Büyükelçisi olarak aday gösterdi

ABD Başkanı Donald Trump, Mike Waltz'u Birleşmiş Milletler Daimî Temsilcisi olarak aday göstereceğini, Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun ise Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak görev yapacağını ve Dışişleri Bakanlığı'nı yönetmeye devam edeceğini duyurdu.

Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ve yardımcısı Alex Wong'un görevden alınması haberinin ardından analistler, bu kararın Waltz'un The Atlantic dergisinin genel yayın yönetmeni Jeffrey Goldberg'in de dahil olduğu bir Signal hesabı skandalına karışmasının sonucu olduğunu değerlendirdi. Goldberg'in açıklamalarında, Yemen'deki Husi hedeflerine yönelik askeri saldırı planları hakkında üst düzey ulusal güvenlik yetkilileriyle görüşmeler yapıldığı ortaya çıktı.

Ancak Trump'ın Truth Social platformunda paylaştığı tweet, Waltz'ı eleştirilerden kurtardı.

Trump, tweetinde Waltz'un ordudaki, Kongre'deki ve Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak yaptığı hizmetleri övdü. "Savaş meydanında, Kongre'de ve Ulusal Güvenlik Danışmanım olarak görev yaptığı süre boyunca Mike Waltz, ülkemizin çıkarlarını her zaman ön planda tutmak için yorulmadan çalıştı. Yeni görevinde de aynısını yapacağını biliyorum" ifadelerini kullandı.

Trump, hem Waltz'a hem de Rubio'ya olan güvenini dile getirerek, "Amerika'yı ve dünyayı tekrar güvenli hale getirmek için yorulmadan mücadele etmeye devam edeceğiz. Bu konuya olan ilginiz için teşekkür ederiz!" dedi.

Waltz, dün sabah Fox News'te İran'a sert uyarılar yaptı ve Tahran'a müzakereleri baltalamaması konusunda sert uyarılar gönderdi. Savunma Bakanı'nın İran'ın Yemen'deki Husi grubuna askeri yardımının devam etmesinin ciddi sonuçları olacağı yönündeki sözlerini tekrarladı.

Neden şimdi?

Waltz'un görevinden ayrıldığı haberi duyulur duyulmaz, tüm gözler “Signal” uygulamasındaki skandala çevrildi ve birçok kişi Waltz'un görevinden ayrılmasının nedeninin, Trump yönetiminin uzun süredir peşinde olduğu bu skandal olup olmadığını merak etti.

fvdgbrt
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz, ABD Başkanı Donald Trump ve ABD büyükelçileriyle 25 Mart 2025'te Beyaz Saray'da yaptığı toplantı sırasında (AFP)

Ancak sorular zamanlamaya odaklandı. Bu skandal, geçen mart ayında Jeffrey Goldberg'in, üst düzey yetkililerin konuşmalarında geçen askeri saldırılarla ilgili ayrıntıları yayınlamadan, bu konuşmaya dahil edildiğini ortaya koyan bir makale yayınlamasıyla patlak verdi.

Ancak Savunma Bakanı Pete Hegseth, Ulusal İstihbarat Direktörü Tulsi Gabbard ve Merkezi İstihbarat Teşkilatı Direktörü John Ratcliffe, sohbette gizli bilgilerin paylaşılmadığını belirttikten sonra, Goldberg bu bilgileri de yayınladı. Bu bilgiler arasında saldırıların zamanlaması ve kullanılan silah setleri de yer alıyordu.

Waltz, kapalı kapılar ardında haberin doğruluğunu kabul etti ve Beyaz Saray yetkilileri onun istifa edip etmemesi gerektiğini tartıştı, ancak Waltz istifa talebinde bulunmadı. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Trump da o sırada ondan istifasını istemedi, aksine Waltz'a desteğini ifade ederek onu “iyi bir adam” ve “dersini almış” olarak nitelendirdi.

Vekili Alex Wong ise Trump'ın ilk yönetiminde Kuzey Kore özel temsil yardımcısı ve Dışişleri Bakanlığı'nda Doğu Asya ve Pasifik İşleri Müsteşar Yardımcısı olarak görev yapıyordu. Trump, atamayı duyururken Wong'un Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile zirve görüşmelerinde yardımcı olduğunu söyledi.