Her 4 yılda bir denk gelen 29 Şubat tarihi hakkında bilmeniz gereken dört şey

Bu tarih, bilgisayar belleğinde listelenmediği için çeşitli ülkelerde birçok teknik arıza meydana geldi

Artık yılları dahil etmesi bakımından üstünlük Julius Caesar’da (AP)
Artık yılları dahil etmesi bakımından üstünlük Julius Caesar’da (AP)
TT

Her 4 yılda bir denk gelen 29 Şubat tarihi hakkında bilmeniz gereken dört şey

Artık yılları dahil etmesi bakımından üstünlük Julius Caesar’da (AP)
Artık yılları dahil etmesi bakımından üstünlük Julius Caesar’da (AP)

Dünyanın artık her dört yılda bir şahit olduğu ve bu yıl bu Perşembe gününe denk gelen 29 Şubat tarihi hakkında bilmeniz gereken dört şey var.

Eski Mısır, takvimini mevsimlerin doğal döngüsüne daha iyi uydurmaya çalıştı. Ancak Paris Gözlemevi’ne bağlı Gök Mekaniği ve Gök Günlüğü Hesaplama Enstitüsü’nün (L’Institut de mécanique céleste et de calcul des éphémérides/IMCCE) açıklamasına göre 708 yılındaki Roma Takvimi Reformu (MÖ 45’te Jülyen takviminin devreye sokulması) ile artık yılları hesaba katması bakımından üstünlük Julius Caesar’da.  

O dönemde 366 günden oluşan yıllarda fazladan gün, 24 Şubat’ın, yani Mart takviminden önceki altıncı günün tekrarıydı.

29 Şubat’ta doğan ünlüler

IMCCE Enstitüsü’ne göre 1582’de Gregoryen takvimine geçişle birlikte artık gün, şubatın sonuna eklendi ve 29 Şubat oldu.

Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüşü tam olarak 365 gün 6 saat değil de 365 gün 5 saat 48 dakika ve birkaç saniye sürdüğü için, 4 rakamının katı olan tüm yıllar, artık yıllar değildir. Nitekim 100’ün katları bunun istisnasıdır. Bundan hareketle mesela 1900 ve 2100 yıllarında 29 Şubat tarihleri yoktur.

96 yaşında ölen Fransız oyuncu Michéle Morgan, 29 Şubat’ta doğduğu için ‘diğerlerinden dört kat daha yavaş’ yaşlandığını ve bu yüzden şanslı biri olduğunu söyleyerek, şaka yollu övünürdü. Onun gibi İtalyan besteci Rossini, Fransız oyuncu Gérard Darmon, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Amerikalı rap müzisyeni Ja Rule ve Kanadalı komedyen Sugar Sammy de 29 Şubat doğumlu.

Kadim gelenekler

Ulusal İstatistik ve Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü’nün verilerine göre dünyada sadece birkaç milyon insan, özellikle Fransa’da da 1968 yılından bu yana 27 bin 832 kişi bu ayrıcalıklı doğum tarihine sahip.

Meksika sınırında, Teksas’ın 1988 yılından itibaren artık yılların küresel başkenti ilan edilen şehri Anthony’de, 29 Şubat’ta doğan insanlar için özel festivaller düzenleniyor.

İrlanda’da hükümet, Birleşmiş Milletler tarafından 1994 yılında ilan edilen Uluslararası Aile Yılı’nın onuncu yıldönümü münasebetiyle 2004 yılında 29 Şubat’ta doğan çocuklara 100 euroluk ikramiye ödedi.

İrlandalılar ayrıca, beşinci yüzyıla kadar uzanan eski bir geleneği de halen anıyor. Bu geleneğe göre 29 Şubat, Bekarlar Günü ya da Kadınlar İçin Ayrıcalık Günü idi. Yani bu günde kadınlar, erkeklere evlenme teklifinde bulunabilirdi. Evlenme tekliflerini reddeden kişilerin ise bazılarının hediye sunması, bazılarının da para cezası ödemesi gerekiyordu. 2010 yılında bu gelenek, Amy Adams’ın başrol oynadığı romantik komedi filmi Leap Year’a ilham kaynağı oldu ve Time dergisi bu filmi ‘Yılın En Kötü Filmi’ olarak seçti.

Bilgisayarlarda arıza

Yeni milenyum yaklaşırken tüm endişeler, 1 Ocak 2000’de bilgisayarlarda büyük bir arıza meydana gelmesi ihtimaline yoğunlaştı. Ancak nihayetinde teknik sorunlar, 29 Şubat 2000 tarihiyle alakalıydı. AFP’nin arşivine göre Bulgaristan’da polis bilgisayarları, Japon meteoroloji servisleri, ABD Sahil Güvenlik’in mesaj arşivleme sistemi ve Montreal’de belediye vergi servisi geçici olarak hizmet dışı kaldı.  

Paris’te parkmetrelere özel bilgisayar sistemi 29 Şubat 2000 tarihini listelemediği için, cihazlarda tek tek düzeltme yapılması gerekti.

Aslında 2000 senesi artık yıl olamaz. Çünkü 100’ün katı olan seneler öyle değil. Ancak 2000 (ya da 1600 veya 2400) gibi 400’ün katı ise iş değişir.



Amerikan bakım evlerinde bin 500 çocuk cinsel suçların kurbanı oldu

New Hampshire'da cinsel istismardan dava edilen bir gençlik tesisi (AP)
New Hampshire'da cinsel istismardan dava edilen bir gençlik tesisi (AP)
TT

Amerikan bakım evlerinde bin 500 çocuk cinsel suçların kurbanı oldu

New Hampshire'da cinsel istismardan dava edilen bir gençlik tesisi (AP)
New Hampshire'da cinsel istismardan dava edilen bir gençlik tesisi (AP)

New York Times gazetesi, ABD'nin New Hampshire eyaletindeki çocuk bakım evlerinde cinsel istismara uğrayan yaklaşık 1500 kurbanın, onlarca yıl süren ihlallerden dolayı maddi tazminat almakta zorluk yaşadığını ortaya çıkardı. Bunu, davaların açılmasını önlemek için uzun süren müzakereler izledi ve eyalet, her kurbana 540 bin dolar tazminat ödenmesi için milyonlarca dolarlık bir uzlaşma bedeli ödemeyi taahhüt etti.

Ancak mali zorluklarla karşı karşıya olan eyalet milletvekilleri, haziran ayında fonun bağımsızlığını kısıtlamak ve eyalete tazminatları reddetme yetkisi vermek amacıyla fon kanunlarında değişiklikler kabul etti. Bu değişiklikler, eyalet bütçesinde uzlaşma fonuna herhangi bir ödenek ayrılmaması ile es anlı olarak geldi. Mağdurlar bu önlemlere toplu dava açarak yanıt verdi ve 20 Ağustos'ta duruşma yapılması planlanıyor.

Cinsel suçlar ve tecrit

Toplu davaya katılan kurbanlardan biri olan Corinne Moon, yıllarca devlet memurları tarafından cinsel istismara uğradı ve eyaletin tazminat ödemekten vazgeçmesinden duyduğu öfkeyi şöyle dile getirdi: "Bu durum, suçlunun sanık sandalyesinde oturup ‘Bu hoşuma gitmedi, değiştirelim’ demek gibi bir şey. Bu nasıl adalet olabilir? Neden devletin bize yeniden zarar vermesine izin veriliyor?"

Bakım evine yerleştirildiğinde 14 yaşında olan Moon, hükümet görevlileri tarafından defalarca tecavüze uğradığını ve gece yarısı adamların odasına girip kendisine saldırmasından korktuğunu söyledi. Erken bir aşamada dava açtığını ve yetkilileri değişime zorlamak için kamuoyuna açıklama yaptığını, ancak artık bu sayfayı kapatmak istediğini belirten Moon, davasını hızlı bir şekilde çözmek için uzlaşma fonuna katılmayı seçti.

New Hampshire'daki üç çocuk gözaltı merkezinde mağdurlara uygulanan ihlaller arasında ağır dayak, boğma, cinsel suçlar, çıplak arama ve haftalarca süren hücre hapsi yer alıyor. Kurbanların çoğu yoksul ailelerden geliyordu ve çoğu zaman ya babaları yoktu ya da kötü davranıyordu. Kurbanların suçları, uyuşturucu kullanmak, okulu asmak ve hırsızlık gibi çocukluk suçlarıydı. Raporda, en yaşlı kurbanın 78 yaşında olduğu ve 1968'de maruz kaldıklarını anlattığı belirtildi. En genç kurban ise 19 yaşındaydı.

Bu tesislerdeki yetersiz eğitimi ortaya koyan 1978 tarihli bir hükümet raporuna ve Başsavcının 1980 yılında davalara yol açabilecek sorunlar konusunda yaptığı uyarıya rağmen, mağdurların öne çıkıp dava açmaya başlamasının ardından devlet 2020 yılına kadar tam bir soruşturma başlatmadı.

Yasal değişiklikler

Gazete, Kaliforniya ve Maryland gibi diğer eyaletlerin de aynı krizle karşı karşıya olduğunu ve cinsel saldırı davalarının çözüm maliyetlerinin milyarlarca dolara ulaştığı belirtiliyor. Mali zorlukların ortasında, yasa koyucular mağdurlara yönelik yükümlülükleri, vatandaşlar için temel hizmetler ve vergi indirimleri gibi kamu harcama öncelikleriyle dengelemeye çalışıyor.

Maryland eyaletinde, yeni bir yasa tazminat tavanını yarıdan fazla düşürdü, ancak eyalet, olaylarla ilgili binlerce talepten kaynaklanan 3 milyar doları aşan potansiyel yükümlülüklerle karşı karşıya.

Washington eyaletinde ise mahkemelerin sorumluluk alanını genişletmesi ve bazı davaların zamanaşımı süresini uzatmasıyla maliyetler arttı. 2022 yılından bu yana Çocuk, Gençlik ve Aile İdaresi'ne karşı açılan davalarla ilgili yıllık ödemeler iki katına çıktı ve milletvekilleri bu yıl bu amaçla ayrılan bütçeyi harcamaları karşılamak için tüketti.

Kaliforniya'da, 2019 yılında çocuk istismarı davalarında kurumlara karşı dava açmayı kolaylaştıran bir yasa çıkarıldıktan sonra, belediyelere ve eğitim idarelerine karşı talepler iki katına çıktı. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre geçtiğimiz nisan ayında Los Angeles, 1950'lerin sonlarına ait 6 bin 800'den fazla davayı çözmek için 4 milyar dolar ödemeyi kabul etti. Ödemeler 2051 yılına kadar yıllık taksitler halinde yapılacak. Yerel yetkililer, bu mali yükün bütçeleri kısmaya ve personel çıkarmaya zorlayabileceği konusunda uyarıda bulunarak, gelecekteki tazminatları sınırlamak için yasal çözümler önerdi.

Bu bağlamda, 2019 yasasının hazırlanmasına katılan eski Milletvekili Lorena González, yasanın yetkilileri istismar şikayetlerini daha ciddiye almaya teşvik edeceğini umduğunu, bunun da gerçekleştiğini, ancak “büyük finansal kaynaklara sahip uzman avukatların şehirlerin kasalarını boşaltmak ve milyarlarca dolarlık kamu kaynaklarını elde etmek için harekete geçeceğini” beklemediğini söyledi. González, şu andaki zorluğun dengeyi sağlamak olduğunu belirterek, “Tazminatlar o kadar yüksek olursa, örneğin çocuk koruma hizmetlerinden ve sosyal hizmet uzmanlarından vazgeçmek zorunda kalırsak, bugünün çocuklarına haksızlık etmiş oluruz” ifadelerini kullandı.