Sudan'da savaş ülkenin doğusundaki el-Gadarif eyaletine ulaştı

HDK operasyonları ordu ve güvenlik karargahlarını hedef alıyor.

Ülkenin doğusundaki el-Gadarif eyaletinde bir caddede konuşlanan Sudan güvenlik güçleri. (AFP)
Ülkenin doğusundaki el-Gadarif eyaletinde bir caddede konuşlanan Sudan güvenlik güçleri. (AFP)
TT

Sudan'da savaş ülkenin doğusundaki el-Gadarif eyaletine ulaştı

Ülkenin doğusundaki el-Gadarif eyaletinde bir caddede konuşlanan Sudan güvenlik güçleri. (AFP)
Ülkenin doğusundaki el-Gadarif eyaletinde bir caddede konuşlanan Sudan güvenlik güçleri. (AFP)

Sudan'ın doğusundaki el-Gadarif eyaleti, dün (Salı) ilk kez Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) ordu karargahları ile güvenlik ve istihbarat teşkilatını hedef alan ve vatandaşların yaralanmasına yol açan hava bombardımanına tanık olduktan sonra savaşın ortasına girdi.

Yerel kaynaklara göre eyalet hükümeti yetkilileri sıkı güvenlik önlemleri alarak, ana pazarı kapatarak ve şehre giriş çıkışı tamamen engelleyerek azami hazırlık seviyesini yükseltmek için acele ederken, güvenlik personeli sokaklarda ve yerleşim yerlerinde yoğun bir şekilde konuşlandırıldı. Eyaletin Vali Vekili Muhammed Abdurrahman Mahcub, “Düşman, el-Gadarif'te güvenlik ve istikrarı vurmak için insansız hava araçları (İHA) kullandı, ancak çabaları başarısız oldu. Çünkü biri düşürüldü ve ikincisi bir caminin yakınında patladı. Eyalette durum şu anda istikrarlı” açıklamasında bulundu.

Birleşmiş Milletler (BM) ise dün yaptığı açıklamada, çatışmaların başlamasından bir yıl sonra ‘sanki olağanüstü hâl dün başlamış gibi’ her gün binlerce çaresiz insanın Sudan'dan kaçmaya devam ettiğini belirtti. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) Sözcüsü Olga Sarrado Mur, Cenevre'de düzenlediği basın toplantısında şu ifadeleri kullandı:

“Savaşın başlamasından bir yıl sonra, komşularıyla birlikte dünyanın en büyük ve en zor insani krizlerinden birini yaşayan Sudan'da savaş halen devam ediyor. Devam eden çatışma insanların hayatlarını paramparça etti, onları korku ve kayıp duygularıyla doldurdu. Sivillere yönelik saldırılar ve çatışmayla bağlantılı cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet dalgaları hız kesmeden devam ediyor.”



"Kurtların lolipopu" ortaya çıktı

Habeş kurtları, fener çiçeklerinin tatlı nektarını epey seviyor gibi görünüyor (Adrien Lesaffre))
Habeş kurtları, fener çiçeklerinin tatlı nektarını epey seviyor gibi görünüyor (Adrien Lesaffre))
TT

"Kurtların lolipopu" ortaya çıktı

Habeş kurtları, fener çiçeklerinin tatlı nektarını epey seviyor gibi görünüyor (Adrien Lesaffre))
Habeş kurtları, fener çiçeklerinin tatlı nektarını epey seviyor gibi görünüyor (Adrien Lesaffre))

Etiyopya'daki kurtların epey tatlı bir nektarı adeta lolipop gibi yaladığı kaydedildi. Araştırmacılar nektar yeme alışkanlığına sahip bir büyük etçil hayvanın ilk kez tespit edilmiş olabileceğini düşünüyor.

Habeş kurdu diye bilinen Canis simensis, dünyadaki en nadir yabani köpek türü. Etiyopya Yükseltileri'ne endemik olan bu etçil türün 500'den az üyesi kaldı. 

Oxford Üniversitesi'nden Sandra Lai ve ekip arkadaşları, Habeş kurtlarını incelerken beklenmedik bir şey keşfetti. 

Bulgularını Ecology adlı hakemli dergide 19 Kasım'da aktaran araştırmacılar, takip ettikleri 6 kurdun sık sık fener çiçeklerinin (Kniphofia foliosa) nektarını yaladığını gözlemledi.

4 gün boyunca izlenen hayvanlar tek bir yolculukta bazen 30 ayrı bitkiyi ziyaret ediyordu.

Bölge halkı bu çiçeğin nektarını tatlandırıcı olarak kullanırken, makalenin ortak yazarı Claudio Sillero da ağza hoş gelen bir tatlılığı olduğunu söylüyor:

Daha sonra kurtların da aynı şeyi yaptığını gördüğümde, bu alışılmadık enerji kaynağının tadını çıkardıklarını anladım.

Habeş kurtları, nektarla beslendiği kaydedilen ilk büyük etçil tür olabilir. Bilim insanları, uzun dilleri ve buna uygun şekilde gelişmiş burunları olmayan büyük etçillerin nektar tüketmesinin beklenmedik olduğunu söylüyor.

Ayrıca bitkilerin çok az nektar üretmesinden dolayı da kurtlara pek cazip gelecekleri düşünülmüyordu.

Diğer yandan Habeş kurtları, fener çiçeklerinin en çok nektar üreten kısımlarını yalayarak bu sorunun üstesinden geliyor gibi görünüyor.

Lai "Bildiğim kadarıyla başka hiçbir büyük etçil yırtıcı hayvan nektarla beslenme davranışı sergilemiyor ancak bazı hepçil ayılar nadiren de olsa fırsatçı bir şekilde nektar arayabilir" diyor. 

Nektarı yalayan kurtların ağzının polenle kaplandığını gören araştırmacılar, bunları bitkiden bitkiye taşıdıklarından şüpheleniyor.

Henüz kanıtlanmayan bu durum, Habeş kurtlarını polen taşıyıcı görevi gören ilk etçil hayvan yapabilir. 

Lai, "Bu davranış ilginç çünkü uçmayan memelilerde nektarla beslenme ve polen taşımanın şu anda bilinenden daha yaygın olabileceğini ve bu daha az bilinen taşıyıcıların ekolojik öneminin düşündüğümüzden daha yüksek olabileceğini gösteriyor" diyerek ekliyor: 

Bu çok heyecan verici.

Araştırmacılar kurtları incelemeye devam ederek hem nektarın beslenme alışkanlıklarındaki yerini hem de bitkilerin polenleşmesinde nasıl bir rol oynadıklarını daha iyi anlamayı umuyor.

Ayrıca bazı hayvanların yavrularını da çiçeklere götürdüğünü gören ekip, kültürel bir aktarım yapıldığından şüpheleniyor.

Independent Türkçe, New Scientist, Live Science, Ecology