Pezeşkiyan: BRICS, ABD kutbundan kurtulmanın bir yoludur

Pezeşkiyan, BRICS ülkelerini ‘Gazze Şeridi ve Lübnan'daki savaşın sona erdirilmesine’ yardımcı olmaya çağırdı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İranlı mevkidaşı Mesud Pezeşkiyan 23 Ekim 2024 tarihinde BRICS zirvesi sırasında (Reuters)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İranlı mevkidaşı Mesud Pezeşkiyan 23 Ekim 2024 tarihinde BRICS zirvesi sırasında (Reuters)
TT

Pezeşkiyan: BRICS, ABD kutbundan kurtulmanın bir yoludur

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İranlı mevkidaşı Mesud Pezeşkiyan 23 Ekim 2024 tarihinde BRICS zirvesi sırasında (Reuters)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İranlı mevkidaşı Mesud Pezeşkiyan 23 Ekim 2024 tarihinde BRICS zirvesi sırasında (Reuters)

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan BRICS zirvesini ABD'nin tek kutupluluğundan kurtulmanın bir yolu olarak tanımlarken, BRICS ülkelerini Gazze Şeridi ve Lübnan'daki savaşın sona erdirilmesine yardımcı olmaya çağırdı.

BRICS, Rusya'nın Şubat 2022'de başlayan Ukrayna işgalinden bu yana Rusya'da düzenlenen en büyük diplomatik forum olma özelliğini taşıyor.

BRICS zirvesine katılmak üzere Rusya'ya hareket etmeden önce düzenlediği basın toplantısında Pezeşkiyan, ‘grubun birlik ve uyum yaratmak, gelişmekte olan ülkelere daha fazla güç vermek ve tartışmasız Amerikan gücüne karşı küresel meselelerdeki rollerini genişletmek amacıyla oluşturulduğunu’ açıkladı.

Pezeşkiyan, zirveye katılımının aynı zamanda ‘enerji, sanayi, ticaret ve turizm alanlarında iyi anlaşmalara varmayı’ amaçladığını belirtti.

Pezeşkiyan Moskova'da BRICS ülkelerini ‘Gazze Şeridi ve Lübnan'daki savaşın sona erdirilmesine’ yardımcı olmaya çağırdı. Rusya'nın Kazan kentinde düzenlenen zirvede konuşan Pezeşkiyan, “Etkili BRICS grubunun tüm üyelerine Gazze Şeridi ve Lübnan'daki savaşı sona erdirmek için kolektif ve bireysel potansiyellerini kullanmaları çağrısında bulunuyorum” dedi. Konuşması sırasında İsrail'in Gazze Şeridi ve Lübnan'a yönelik savaşını ‘zalimce’ olarak nitelendirdi. İran, adını 2009 yılında kendisini oluşturan beş ülkenin (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) baş harflerinden alan BRICS grubuna bu yıl resmen katıldı. Pezeşkiyan'ın açıklamaları, İran'ın Lübnan ve Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması için diplomatik çabalarını arttırdığı bir dönemde geldi. Tahran'ın 1 Ekim'de İsrail'e 200 kadar balistik füze fırlatmasının ardından İran halen İsrail'in misilleme tehdidini bekliyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin İranlı mevkidaşına, Batılı ülkeler tarafından Ukrayna'daki savaşta Rus ordusuna insansız hava aracı (İHA) tedarik etmekle suçlanan Tahran ile ilişkileri ‘güçlendirme’ arzusunu bildirdi. Putin, BRICS çerçevesinde Pezeşkiyan ile yaptığı ikili görüşmenin başında iki ülke arasındaki ilişkilerin ‘gelişmekte ve çok dostane olduğunu’ söyledi.

Putin ayrıca, ‘ticari ve ekonomik iş birliği açısından ortaya çıkan olumlu dinamiği güçlendirmek’ istediğini de belirtti.



FBI'ın başına 10 milyon dolar koyduğu Taliban İçişleri Bakanı Hakkani'nin "şoke edici" dönüşümü

Siraceddin Hakkani, Mart 2022'de Kabil'de düzenlenen Polis Akademisi mezuniyet törenine katılarak yüzünü ilk kez göstermişti (AFP)
Siraceddin Hakkani, Mart 2022'de Kabil'de düzenlenen Polis Akademisi mezuniyet törenine katılarak yüzünü ilk kez göstermişti (AFP)
TT

FBI'ın başına 10 milyon dolar koyduğu Taliban İçişleri Bakanı Hakkani'nin "şoke edici" dönüşümü

Siraceddin Hakkani, Mart 2022'de Kabil'de düzenlenen Polis Akademisi mezuniyet törenine katılarak yüzünü ilk kez göstermişti (AFP)
Siraceddin Hakkani, Mart 2022'de Kabil'de düzenlenen Polis Akademisi mezuniyet törenine katılarak yüzünü ilk kez göstermişti (AFP)

Amerikan gazetesi New York Times (NYT), FBI'ın en çok arananlar listesinde yer alan Taliban İçişleri Bakanı Siraceddin Hakkani'nin "Batılı diplomatları şoke eden" dönüşümünü yazdı.

Haberde, Hakkani'nin Amerikan ordusunun 2001'de başlattığı Afganistan Savaşı'nda "kimin yaşayıp kimin öleceğini belirleme gücüne sahip bir ölüm meleği" olarak görüldüğü belirtiliyor. 

Washington, El Kaide'yle derin bağlara sahip olan ve "küresel cihadın hayalet lideri" diye nitelenen Hakkani'nin başına 10 milyon dolar ödül koymuştu. 

Ancak Amerikan ordusunun 2021'de Afganistan'dan çekilmesi ve Taliban'ın yönetimi ele geçirmesiyle Hakkani'nin kendisini "pragmatik bir devlet adamına, güvenilir bir diplomata ve dini aşırılıklarla dolu bir hükümette göreceli bir ılımlılığın sesine" dönüştürdüğü yorumu yapılıyor.

NYT'nin Afganistan ve Pakistan Büro Şefi Christina Goldbaum'un kaleme aldığı analizde, 44 yaşında olduğu düşünülen Afgan siyasetçinin bu özelliklerinin, Taliban'ın içindeki ihtilaflarla daha da ön plana çıktığına işaret ediliyor. Taliban lideri Molla Hibetullah Ahundzade'nin, kadınlara yönelik sert uygulamaları ve Batı karşıtı tutumuyla Afganistan'ı "yalnızlaştırdığı", Hakkani'nin ise gizlice buna muhalif politikalar izlediği belirtiliyor. 
 

Görsel kaldırıldı.
İslamabad yönetimi, Hakkani'nin Pakistan Talibanı'na destek sağladığını savunuyor, Hakkani ise iddiaları reddediyor (AFP)

Kimliğinin açıklanmasını istemeyen Taliban yetkilileri, Hakkani'nin kadınlara ve kızlara getirilen eğitim ve çalışma yasaklarının kaldırılması için gizlice lobicilik faaliyetleri yürüttüğünü savunuyor. 

Goldbaum, bu yıl Hakkani'yle yaptığı söyleşide siyasetçinin kendisine şunları söylediğini aktarıyor: 

20 yıllık cihat mücadelesi bizi zafere götürdü. Artık dünyayla olumlu ilişkiler kurabileceğimiz yeni bir sayfa açtık, şiddet ve savaş sayfasını kapattık.

Pek çok Batılı diplomatın bu dönüşüm karşısında "şoke olduğuna" işaret edilen analizde, doğum tarihi ve yeri bile tam olarak bilinmeyen Hakkani "bir muamma" diye niteleniyor. 

Haberde, Hakkani ve ailesinin Afganistan Savaşı sırasında Washington yönetimine yaklaşmaya çalıştığı fakat Beyaz Saray'ın Afgan militanı "güvenilmez" olarak görerek diyalog kurmayı reddettiği belirtiliyor. Analiz şöyle devam ediyor: 

Bazı diplomatlar, Hakkanilerin diyalog tekliflerinin kaçırılmış fırsatlar olduğunu, bu gibi durumların, Amerika'nın terörizme karşı savaşının yok etmek istediği düşmanları nasıl yarattığını gösterdiğini söylüyor. Bunun ABD'nin Afganistan'daki savaşının neden 20 yıl sürdüğünü açıkladığını belirtiyorlar.

Haberde, böyle bir diyaloğun alternatif bir Taliban vizyonu oluşturulmasını sağlayabileceği belirtilirken, bazı Amerikalı yetkililerin Hakkani'yi "potanisyel bir değişim gücü" olarak gördüğü yazılıyor. 

Hakkani'nin Avrupa ülkelerinden ve Birleşmiş Milletler'den yetkililerle iletişim halinde olduğu, Çin'in Afganistan'a yatırım planlarına destek verdiği ve Rusya'yla yakın ilişkiler kurduğuna da dikkat çekiliyor.

Siraceddin Hakkani'nin babası Celaleddin Hakkani, Taliban'ın üst düzey isimlerinden biriydi. 1970'lerde kurduğu Hakkani Ağı, Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesine karşı CIA tarafından desteklenmişti. 

Celaleddin Hakkani'nin 2018'de hayatını kaybetmesinin ardından oğlu Siraceddin onun yerine geçmişti. Hakkani, 2008'de Kabil'deki Serana Otel'de 6 kişinin öldüğü saldırıdan ve eski Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai'ye düzenlenen en az bir suikast girişiminden sorumlu olmakla suçlanıyor.

Independent Türkçe, New York Times, AFP