Rus kargo gemisinin İspanya açıklarında terör saldırısı sonucu battığı iddiası

Rus kargo gemisinin İspanya açıklarında terör saldırısı sonucu battığı iddiası
TT

Rus kargo gemisinin İspanya açıklarında terör saldırısı sonucu battığı iddiası

Rus kargo gemisinin İspanya açıklarında terör saldırısı sonucu battığı iddiası

Akdeniz'de batan Rus kargo gemisi Ursa Major'un sahibi olan şirket, dün (Çarşamba) Rus medyasına geminin bir ‘terör eylemi’ nedeniyle battığını söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığı habere göre Rusya Dışişleri Bakanlığı salı günü yaptığı açıklamada, 2009 yılında inşa edilen geminin makine dairesinde meydana gelen bir patlamanın ardından battığını ve 16 mürettebatından ikisinin kayıp olduğunu belirtti.

Geminin nihai sahibi olan ve Rusya Savunma Bakanlığı için askeri inşaat yapan Oboronlogistika, RIA Novosti'ye yaptığı açıklamada, geminin ‘terör’ saldırısına maruz kaldığını iddia etti.

Oboronlogistika daha önce yaptığı açıklamada, geminin iki dev vinçle birlikte Rusya'nın uzak doğusundaki Vladivostok Limanı’na doğru yola çıktığını belirtmişti.

Rus devlet haber ajansları tarafından alıntılanan bir açıklamada şirket, ‘23 Aralık 2024 tarihinde Ursa Major'a karşı hedefli bir terör saldırısı gerçekleştirildiğine inandıklarını’ bildirdi, ancak bunu kimin gerçekleştirmiş olabileceğini veya nedenlerini belirtmedi.

Şirket, su baskınından önce gemide ‘art arda üç patlama’ meydana geldiğini de bildirdi. Şirket, geminin batmasını bir ‘terör saldırısı’ olarak değerlendirmek için hangi unsurlara dayandığını açıklamadı.

Mürettebatı 16 denizciden oluşan geminin batması sonucu iki denizci kaybolmuştu.

Rusya Dışişleri Bakanlığı salı günü yaptığı açıklamada, geminin batmasının ‘makine dairesinde meydana gelen bir patlamanın’ ardından gerçekleştiğini duyurdu.

Ülkenin ana soruşturma organı olan Rusya Soruşturma Komitesi salı günü, daha fazla ayrıntı vermeden, denizcilikte güvenlik kurallarının ihlaline ilişkin bir soruşturma açıldığını duyurdu.

Olay Akdeniz'de İspanya ve Cezayir arasındaki uluslararası sularda meydana geldi.

İspanyol deniz kurtarma ekiplerine göre, gemi pazartesiyi salıya bağlayan gece İspanya'nın Almeria kentinin yaklaşık 105 kilometre açığında kötü hava koşulları nedeniyle bir imdat çağrısı yaptı.

İspanya, Ursa Major batmadan önce bir Rus savaş gemisi gelip kurtarma operasyonunu devralana kadar helikopter ve kurtarma botları göndererek kazazedeleri karaya çıkardı.

ABD yaptırımları

Rusya Savunma Bakanlığı'na bağlı Oboronlogistika'ya ait en büyük kargo gemisi aynı zamanda sivil taşımacılık ve lojistik hizmetleri de veriyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı'na göre gemi ve sahibi olan şirket, Ukrayna'daki Rus saldırısının başlamasının ardından Mayıs 2022'de ‘Rus işgali altındaki Kırım'a kargo teslimatı için nakliye hizmetleri’ sağladığı gerekçesiyle ABD yaptırımlarına tabi tutuldu.

Şirkete göre gemi, Rusya'nın uzak doğusundaki Vladivostok'a liman vinçleri ve buz kırıcı ambar kapakları taşıyordu.

Araştırmacı haber sitesi Agnestvo, kapakların Kuzey Denizi Rotası üzerindeki kalın buzları kırmak üzere tasarlanan ve ‘Leader’ olarak bilinen yeni nükleer buzkıran için tasarlandığını bildirdi.

Şirket dün yaptığı açıklamada, geminin ‘aşırı yüklü’ olmadığını doğruladı ve bu iddianın ‘bazı medya organlarında’ gündeme getirilmesinden üzüntü duyduğunu belirtti.

MarineTraffic adlı internet sitesine göre gemi aralık ayında Rusya'nın kuzeybatısındaki St. Petersburg'dan yola çıktı ve 22 Ocak'ta Vladivostok'a varması bekleniyordu.

Şirket 20 Aralık'ta geminin Kuzey Denizi Rotası’nın geliştirilmesinde yer aldığını doğruladı.

Rusya bu Arktik deniz rotasını Avrupa ve Asya'yı birbirine bağlayan yeni bir ticaret yolu olarak kullanmayı ve yakıt taşımacılığını kolaylaştırmayı umarak yıllardır geliştiriyor.

Tartus

Ukrayna askeri istihbaratı Ursa Major'un Moskova'nın Tartus'ta bir deniz üssünün bulunduğu Suriye'deki Rus güçlerine ikmal yapmak için de kullanıldığını doğruladı.

Rusya'nın Suriye'de Tartus Deniz Üssü ve Hmeymim Hava Üssü olmak üzere iki askeri üssü bulunuyor ve bu üsler Rusya'nın Ortadoğu, Akdeniz havzası ve hatta Afrika'da operasyonlar yürütmesine olanak sağlıyor.

Aralık ayında devrilen ve Moskova'ya sığınan Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in ülkeyi terk etmesi, özellikle de bölgesel müttefiki İran'ın zayıfladığını teyit ettiği için Rusya'nın emellerine ağır bir darbe indirdi.

İki Rus üssünün akıbeti ise halen belirsizliğini koruyor.



Rusya, Esed rejiminin düşmesinden sonra Afrika'daki hedeflerini gerçekleştirmek için Libya'ya yöneldi

Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-bek Yevkurov’un geçtiğimiz yıl Bingazi'nin Benina Havaalanı'na Bingazi'nin Benina Havaalanı'na gelişinden bir kare (LUO)
Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-bek Yevkurov’un geçtiğimiz yıl Bingazi'nin Benina Havaalanı'na Bingazi'nin Benina Havaalanı'na gelişinden bir kare (LUO)
TT

Rusya, Esed rejiminin düşmesinden sonra Afrika'daki hedeflerini gerçekleştirmek için Libya'ya yöneldi

Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-bek Yevkurov’un geçtiğimiz yıl Bingazi'nin Benina Havaalanı'na Bingazi'nin Benina Havaalanı'na gelişinden bir kare (LUO)
Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-bek Yevkurov’un geçtiğimiz yıl Bingazi'nin Benina Havaalanı'na Bingazi'nin Benina Havaalanı'na gelişinden bir kare (LUO)

Suriye’de Beşşar Esed'in devrilmesi Rusya’nın Afrika’daki projelerini sekteye uğrattı ve onu Akdeniz havzasında alternatif bir destek noktası aramaya, Libya'ya yönelmeye zorladı. Esed ve Şam'ın uzun süredir müttefiki olan Moskova'nın Suriye kıyılarında Akdeniz, Ortadoğu, Orta Afrika ve Sahra Altı Afrika'daki faaliyetlerini kolaylaştıran bir askeri liman ve hava üssü vardı, ancak Esed'in çeyrek asırlık iktidarının devrilmesinin ardından sahip olduğu askeri imkanlar tehlikeye girdi.

Rusya'yı ‘önemli’ bir ülke olarak tanımlayarak güven tazelemeye çalışan Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera, “Rusya'nın bazılarının istediği şekilde Suriye'den çıkmasını istemiyoruz” ifadelerini kullandı.

Libya'ya doğru stratejik geri çekilme

Yeni Suriye'nin siyasi oluşumu belirsizliğini korurken, Moskova Libya'ya doğru stratejik bir geri çekilme başlatmak zorunda kaldıKraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'den (Royal United Services Institute/RUSI) Araştırmacı Jalel Harchaoui, Fransız Haber Ajansı AFP'ye yaptığı açıklamada bu geri çekilmenin ‘esasen Rusya’nın Afrika'daki mevcut askeri misyonlarını korumak için’ olduğunu söyledi. Aynı zamanda bunun ‘Suriye’de sahip olduğu konumun aşınmasını hafifletmek’ isteyen Moskova'nın ‘kendini koruma tepkisi’ olduğunu da sözlerine ekledi.

dfvergth5
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (EPA)

İsviçre merkezi araştırma merkezi All Eyes On Wagner, 2024 mayısında yayınladığı bir raporda geçtiğimiz yılın şubat ve nisan aylarında askeri teçhizatın geldiği Tobruk Ticari Limanı da dahil olmak üzere Rusya’nın Libya’da yaklaşık 10 noktada faaliyetlerini sürdürdüğünü ortaya çıkardı. Rapora göre 2024 şubatında 800 civarında olan Rus askerlerinin sayısı aynı yılın mayıs ayında bin 800'e yükseldi.

Adamlar ve ekipmanlar

ABD gazetesi The Wall Street Journal (WSJ) 18 Aralık'taki sayısında Libyalı ve ABD'li yetkililere dayandırdığı bir haberde S-300 ve S-400 gibi Rus yapımı radar ve hava savunma sistemlerinin Suriye'den Libya'ya transfer edildiğini yazdı. Jalel Harchaoui, Esed rejiminin 8 Aralık'ta düşmesinden bu yana Rusya'dan ve Belarus’tan Libya'ya büyük miktarda askeri teçhizat ve unsur transfer edildiğini söyledi. Ukrayna istihbaratı ise 3 Ocak'ta Moskova'nın Sparta ve Sparta II adlı kargo gemilerini askeri teçhizat ve silah taşımak için kullanmayı planladığını bildirdi.

cdvfgbhy
Türkiye Trablus'ta önce Ulusal Mutabakat Hükümetini (UMH) ardından da Ulusal Birlik Hükümetini (UBH) destekledi (UBH)

Washington merkezli düşünce kuruluşu Atlantik Konseyi (Atlantic Council) uzmanlarından Emadeddin Badi, bu değişimin basit bir bölgesel müttefik değişikliğinden değil, bir süreklilik arayışından kaynaklandığını söyledi. Badi’ye göre bu adım, Libya'nın uzun vadeli bir strateji çerçevesindeki önemini ve Esed'in Moskova'ya NATO'nun doğu kanadında bir dayanak noktası ve yeteneklerini test edebileceği bir alan sağlıyor. Rusya'nın bu hamleleri, Trablus hükümetini ve eski sömürgeci güç olarak İtalya'yı alarma geçirirken, Avrupa Birliği (AB) ve NATO da endişeyle izliyor. İtalya Savunma Bakanı Guido Crocetto, Moskova'nın Suriye'deki Tartus Deniz Üssü’nden Libya'ya transferler gerçekleştirdiğini doğruladı.

Rusya’nın varlığı daha da görünür olurdu

Bazı kaynaklar, ABD'nin Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter'i, 2023 yılından beri istediği Tobruk Ticari Limanı’nda Rusya’nın kalıcı olarak konuşlanmasını reddetmeye ikna etmeye çalıştığını, ancak Kremlin'in Esed dönemindeki rahatlığa sahip olamayacağını söylediler.

Konrad Adennauer Stiftung Derneği’nin Mali'deki Sahel Bölgesel Programı Başkanı Ulf Laessing, ‘yabancı diplomatların ve gazetecilerin olmadığı bir kara kutu’ olarak nitelendirdiği Suriye'nin pratik bir uyum olduğunu söyledi. Rusların temelde ne isterlerse onu yaptıklarını belirten Laessing, “Libya'da işler çok daha karmaşık olurdu. Orada sır saklamak zor. Rusya’nın varlığı daha görünür olurdu” değerlendirmesinde bulundu.

fgthy
Mareşal Halife Hafter, Bingazi'de kuvvet komutanlarıyla birlikte (LUO)

Bunun yanında Moskova, Libya’nın önceki hükümeti Ulusal Mutabakat UMH'nin müttefiki olan Türkiye ve ardından geçici UBH de dahil olmak üzere diğer güçlerle de uğraşmak zorunda kalacak. Ayrıca işler kötü giderse kendi geleceğini de tehlikeye atmaktan kaçınacaktır. Bu bağlamda Kremlin’e yakınlığıyla bilinen Tsargrad televizyon kanalının internet sitesinin askeri muhabiri Vlad Klepchenko, “Suriye'deki hataları tekrarlamamalı ve alternatif bir seçenek olmadan yerel bir diktatöre bel bağlamamalıyız” ifadelerini kullandı.

Konrad Adennauer Stiftung Derneği’nden Laessing, 2011 yılında Muammer Kaddafi rejiminin düşmesinden sonra patlak veren çatışmalar nedeniyle bölünen Libya'da her iki tarafın da diğerlerine karşı seçeneklerini açık tutmaya çalıştığını vurguladı. Ankara’nın son bir yıldır ekonomik projeler ve diplomatik görüşmeler yoluyla Hafter ile yakınlaşmaya çalıştığını, ancak Hafterin siyasal İslamcılığın yayılmasını durdurabileceği inancıyla kendisini gizlice destekleyen Batı'ya sırtını dönmeyi göze alamayacağını belirten Laessing, “Rusya'nın Libya'da yapabileceklerinin kesinlikle bir sınırı var” diye ekledi.