İkinci esir takası… İsrail, Hamas'ın yeni bir savaşa hazır olup olmadığını izliyor

İsrailli esirlerin aileleri, 736 Filistinli tutukluya karşılık genç bir kadın ve üç kadın askerin serbest bırakılmasını öngören takas anlaşmasının ikinci aşamasının hayata geçirilmesinin arifesinde Tel Aviv'de sokaklara dökülerek gösteri yaptı. Aileler, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun aşırı sağın şantajına boyun eğerek anlaşmanın ikinci aşamasına ilişkin müzakereleri iptal etmesine karşı uyarıda bulundu.

Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli esirlerin ailelerinin oluşturduğu Esirler ve Kayıp Aileleri Forumu tarafından dün yapılan açıklamada, “Netanyahu'dan beklenen, tüm esirleri evlerine getireceğine dair samimi bir söz vermesidir. Savaşı tamamen durdurmalı, çünkü savaşı yeniden başlatmak onları ölüme mahkûm etmek anlamına geliyor. İsrail'de halktan kopuk ve insani duygulardan yoksun siyasi liderler var. Devletin gidişatını onlar belirlememeli” denildi.

Hamas tarafından Gazze Şeridi’nde tutulan İsrailli esirlerin fotoğraflarının yer aldığı dev bir poster, Kudüs. (AFP)

İsrail ordusunun Güney Tugayı, Hamas'ın savaşı yeniden başlatma niyetine karşı koymak amacıyla ‘Gazze Şeridi'ndeki savaş sırasında hasar gören araçları değiştirmek için bir takviye programı’ açıkladı. Walla haber sitesine konuşan bir askeri yetkili, ordunun Hamas'ın Gazze Şeridi'nin çeşitli yerlerinde çatışmaları yeniden başlatmak için artan faaliyetlerini izlediğini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Walla’dan aktardığına göre ordunun Güney Cephesi Komutanı Tümgeneral Yaron Finkelman, “Hamas ateşkesten yararlanarak saflarını yeniden düzenlemeye, yönetim kabiliyetlerini yeniden tesis etmeye ve insani yardım kamyonlarıyla silah kaçırmaya çalışıyor. Ordu, ABD'nin tutumu ve Mısırlılarla Katarlıların çabaları sayesinde ateşkesin süreceğini tahmin etse de, bir aksama olasılığı var ve buna hazırlıklı olunmalı” ifadelerini kullandı.

İsrail ordusu, Hamas'ın İsrail yerleşimlerine yönelik 7 Ekim 2023 tarzı saldırıları tekrarlama girişimlerini önlemek için Gazze Şeridi sınırı boyunca yeni mevziler kurdu. Finkelman'a göre ordu, güneyde yaşayanların uyandıklarında Gazze Şeridi'ni değil, kendilerini koruyan İsrail ordu güçlerini görmelerini istiyor.

Dün Gazze Şeridi'nde kılınan Cuma namazındaki Hamas savaşçıları (AFP)

Mısır, ABD ve İsrail ekipleri, Mısır'ın Gazze Şeridi ile olan 14 kilometrelik sınırının güvenliği konusunda toplantılar yapıyor ve sınırın silah kaçakçılığı için kullanılmadığından emin olmak için saha turları yapmaları bekleniyor.

İsrailli bir kaynağa göre ordu, ateşkesin ikinci haftasının sonunda Refah Sınır Kapısı’ndan çekilecek ve bu çekilmenin Hamas'ı güçlendirmek için kullanılmadığından emin olmak istiyor. Ekipler tarafından görüşülecek planın kaçakçılığı önlemek için sınır boyunca gözetleme sistemleri ve sensörler kurulmasını içerdiği bildiriliyor.

Diğer yandan Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot dün gazetecilere yaptığı açıklamada, ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması kapsamında İsrail güçleri çekildikten sonra Gazze Şeridi'ne uluslararası bir yardım misyonu gönderilmesinin düşünülmesi gerektiğini belirtti.

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah kentinden çekilen İsrail ordusunun geride bıraktığı iki hasarlı askeri aracı inceleyen Filistinliler, 22 Ocak 2025. (DPA)

Gazze Şeridi'nde ateşkes altıncı gününe girerken gözler bugün yapılacak Hamas-İsrail esir takası anlaşmasının ikinci aşamasına çevrildi. Buna paralel olarak, anlaşmanın ikinci aşaması için müzakerelere başlanması konuşulurken, Gazze Şeridi'ndeki sivil savunma ekipleri enkaz altından şehitlerin cesetlerini çıkarmaya devam ediyor.

Gazze hükümeti medya ofisine göre, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne yönelik soykırım savaşı sırasında kaybolan 14 bin 222 kişi 18 Ocak itibariyle hastanelere ulaşamadı. Gazze Şeridi’ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü, Gazze Şeridi'nde ateşkesin başlamasından bu yana 162 şehidin kalıntılarına ulaşıldığını açıkladı. Böylece 7 Ekim 2023'ten bu yana saldırıda şehit olanların sayısı 47 bin 161'e ulaştı.

Yardım taşıyan tırlar Han Yunus'un doğusundaki Salahaddin yoluna girerken bir Filistinli savaşçı zafer işareti yapıyor, 19 Ocak 2025. (DPA)

Tel Aviv, esir takası anlaşmasının ikinci aşaması kapsamında bugün serbest bırakılacak üç İsrailli kadın asker ve bir sivilin isimlerini dün Hamas'tan aldı. Anlaşmanın ikinci aşamasının takvimine göre Gazze Şeridi'nde tutulan dört kadın esirin bugün öğleden sonra Uluslararası Kızılhaç Komitesi'ne (ICRC) teslim edilmesi ve ardından İsrail ordu güçlerine ulaştırılması planlanıyor. İsrail'in ayrıca bugün Hamas'ın teslim etmeyi taahhüt ettiği ve ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında serbest bırakılacak 33 esir arasında canlı ve ölülerin de bulunduğu tam listeyi teslim alması planlanıyor.

Buna karşılık İsrail üç aşamada Batı Şeria'da 736 Filistinliyi, Gazze Şeridi'nde ise bin 100 mahkûmu serbest bırakacak.

Gün içinde en iyi hissedilen ve sorunların daha çözülebilir göründüğü vaktin, sabah olduğu bulundu.

Ruh sağlığı ve kendini iyi hissetme derecesi gün, hafta ve yıl boyunca değişiyor. Ancak günün saatlerine göre ruh halinin nasıl dalgalandığına dair pek araştırma yapılmadı.

University College London'dan bilim insanları bu soruyu yanıtlamak adına iki yıl boyunca yaklaşık 50 bin kişiden alınan 1 milyon kadar anket cevabını inceledi.

Katılımcılar düzenli olarak "Bu hafta kendinizi ne kadar mutlu hissettiniz?", "Hayatınızdan ne kadar memnundunuz?" ve "Hayatınızda yaptığınız şeylerin ne ölçüde değerli olduğunu hissettiniz?" gibi soruları yanıtladı.

Ayrıca anketin doldurulduğu yıl, mevsim, gün ve saat bilgisi de dahil edildi. Araştırmacılar katılımcıların yaşı, sağlık durumu ve çalışıp çalışmadığı gibi faktörleri de hesaba kattı.

Bulguları hakemli dergi BMJ Mental Health'te dün (4 Şubat) yayımlanan çalışmada, günün en iyi hissedilen vaktinin sabah olduğu saptandı.

Makalenin başyazarı Dr. Feifei Bu, "Çalışmamız, insanların ruh sağlığı ve iyi hissetme halinin günün saatlerine göre dalgalanabileceğini gösteriyor" diyor:

Ortalama olarak, günün erken saatlerinde en iyi ve gece geç saatlerde en kötü hissediyor gibi görünüyorlar.

Araştırmacılar, mutluluk ve hayat memnuniyeti gibi hislerin pazartesi ve cuma günleri, pazara göre daha yüksek olduğunu da saptadı. Ayrıca katılımcılar genel olarak salı günleri de daha mutlu hissettiğini bildirdi.

Pek de şaşırtıcı olmayan bir diğer bulguysa kış mevsiminde, depresyon, anksiyete ve yalnızlık hissinin daha yüksek çıkmasıydı.

Bilim insanları gün içindeki dalgalanmaların neden ortaya çıktığını tam olarak bilmiyor ancak stres ve ruh halini düzenleyen kortizol hormonunun rol oynayabileceğinden şüpheleniyorlar.

Makalede "Kortizol uyandıktan kısa bir süre sonra zirve yapar ve yatma vakti civarında en düşük seviyelerine ulaşır" diye yazıyorlar.

Ancak araştırmacılar bulguların neden-sonuç ilişkisi kurmadığının ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunun altını çiziyor.

Dr. Bu, "Günün saati ruh sağlığı ve iyi hissetme halini etkileyebilir ancak katılımcıların ruhsal durumu ankete ne zaman yanıt vermeyi seçtiklerini de etkileyebilir" diye açıklıyor.

Ruh sağlığının gün içindeki değişiminin daha iyi anlaşılması, destek programlarının daha etkili hale getirilmesini sağlayabilir. Örneğin günün geç vakitlerinde ruh sağlığının daha kötü olduğu düşünülürse, destek mekanizmalarına gece erişimi artırılabilir.

Uzmanlar gün, hafta ve sene içinde ruh halinde değişimler yaşanmasına karşın ruh sağlığını etkileyen çok fazla faktör olduğunun altını çiziyor. Dr. Bu, sabah insanı olmayanların bu bulgulara dayanarak kendisini değiştirmeye çalışmasına gerek olmadığını söylüyor:

Kişisel deneyimleriniz farklılık gösterebilir. Gece kuşuysanız ve kendinizi en iyi hissettiğiniz vakit gece yarısıysa, panik yapmayın.

Independent Türkçe, Guardian, CNN, MedicalXpress, BMJ Mental Health

İkinci esir takası… İsrail, Hamas'ın yeni bir savaşa hazır olup olmadığını izliyor

Esirlerin aileleri Netanyahu'yu aşırı sağcıların şantajlarına boyun eğmemesi konusunda uyardı