İran ikinci Trump yönetimine iyimser mi bakıyor?

Tahran, Pezeşkiyan hükümetinin her yöne gönderdiği yatıştırıcı mesajlarını sürdürecek.

İran'ın Trump'ın ikinci dönemi konusunda karamsar olmadığının bir diğer göstergesi de Trump'ın eski ABD İran Özel Temsilcisi Brian Hook'u görevden alması (Sosyal medya)
İran'ın Trump'ın ikinci dönemi konusunda karamsar olmadığının bir diğer göstergesi de Trump'ın eski ABD İran Özel Temsilcisi Brian Hook'u görevden alması (Sosyal medya)
TT

İran ikinci Trump yönetimine iyimser mi bakıyor?

İran'ın Trump'ın ikinci dönemi konusunda karamsar olmadığının bir diğer göstergesi de Trump'ın eski ABD İran Özel Temsilcisi Brian Hook'u görevden alması (Sosyal medya)
İran'ın Trump'ın ikinci dönemi konusunda karamsar olmadığının bir diğer göstergesi de Trump'ın eski ABD İran Özel Temsilcisi Brian Hook'u görevden alması (Sosyal medya)

Hüda Rauf

İran, Trump'ın ikinci döneminde kendisine yönelik politikasını dikkate alıyor, zira bu politikanın farklı olduğuna dair çok sayıda gösterge var. Yeni seçilen başkan şu ana kadar yaptığı açıklamalarda, Tahran'a yönelik doğrudan bir tehditte bulunmadı. Gazetecilerin İran ile ilgili kendisine yönelttiği sorularda da sert bir tavır takınmadı.

Ancak İran, Trump'ın bundan sonraki odak noktasının ve kendisine baskı yapacağı konunun petrol ihracatı olacağını tahmin ediyor. Trump yönetimi Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İran'ın mali açıdan daha güçlü hale gelmesine ve daha fazla petrol satmasına izin verilmemesi gerektiğini vurguladı. Tahran bu açıklamayı ciddiye alıyor çünkü bu açıklama, Trump'ın başkanlığı döneminde ABD'nin daha fazla petrol ihraç edeceği ve temiz enerji geliştirmeye ve ihraç etmeye çalışmayacağı yönündeki açıklamasıyla örtüşüyor.

Bununla birlikte bazı ülkelerin enerji pazarındaki payı azalacak, yerlerini yeni pazarlara açılacak olan ABD alacak. İran, tüm BM yaptırımlarını geri getirebilecek tetikleyici mekanizmayı veya snapback girişimini harekete geçirme olasılığını da hesaba katıyor. Ancak yaptırımlar geri dönmez ve yalnızca ABD yaptırımlarıyla sınırlı kalınırsa, o zaman İran yaptırımları delmek için boşluk aramaya başlayabilir.

Yani İran, snapback mekanizmasından kaçınmaya çalışıyor ve bu kapsamda nükleer anlaşma çerçevesinde müzakerelere hazır olduğunu açıkladı. Bu mesaj hem İran Cumhurbaşkanı hem de Dışişleri Bakanı tarafından iletildi. Mesud Pezeşkiyan yakın zamanda NBC News'e yaptığı açıklamada, İran'ın prensipte ikinci Trump yönetimiyle görüşmeye hazır olduğunu söyledi, fakat ABD'nin geçmişte taahhütlerini yerine getirmediğini ve İran hükümetini devirmeye çalıştığını da belirtti.

İran'ın, Trump'ın veya herhangi bir Amerikan yönetiminin İran rejimini devirmeyeceğinden emin olduğu kesin, çünkü İran ile diyalog konusunu öne çıkarmak istiyorlar. Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi de yakın zamanda Tahran'ın eşit şartlarda müzakerelere hazır olduğunu açıkça belirtti.

İran'ın Trump'ın ikinci dönemi konusunda karamsar olmadığına ve onunla anlaşma fırsatlarının olduğuna dair bir başka gösterge, Trump'ın, Tahran'a karşı sert tutumlarıyla bilinen şahinlerden biri olan eski ABD İran Özel Temsilcisi Brian Hook'u görevden alması. Birçok kişi Trump'ın kendisini görevden almasının, yeni yönetimin İran'a yönelik tutumunda bir değişiklik sinyali olabileceğini düşünüyor. Trump, seçim kampanyası sırasında İran konusunda sık sık sert tutumlar benimsedi, ancak kendisi iktidarda olsaydı İran ile daha iyi bir anlaşmaya varacağının da altını çizdi. İlk döneminde İran'a karşı azami baskı politikasını uygulasa da nükleer anlaşmadan daha iyi bir anlaşmaya varılması gerektiğini sürekli dile getirdi. Hook'un, Trump yönetiminin İran politikasını belirlemeden önce, ikinci yönetiminin politikasının azami baskı yönünde olacağını açıklaması nedeniyle görevden alındığı yönünde yorumlar da var.

Trump'ın Hook'u görevden alması, Mesud Pezeşkiyan'ın iktidara gelmesinden beri İran'ın Avrupa ve ABD'ye müzakereler konusunda açık sinyaller verdiği bir dönemde gerçekleşti.

İran'ın ikinci Trump döneminden korkmamasını sağlayan bir diğer gösterge ise Michael Dimino'nun Ortadoğu'dan Sorumlu Savunma Bakan Yardımcısı olarak atanması oldu. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre Dimino, Washington için bölgenin önemli olmadığını varsaydığından, buraya yönelik Amerikan müdahalelerini teşvik etmeyen fikirleriyle tanınıyor. Ayrıca İran'a karşı kontrollü bir yaklaşımın savunuculuğunu yapıyor ve İran'ın nükleer programına saldırılmasına açıkça karşı çıkıyor. Bir İsrail saldırısının İran'ı nükleer kısıtlamalardan kurtulmaya zorlayabileceğini de açıklayan Dimino’nun birçok görüşü İsrail içindeki bazı kesimleri kızdırmıştı.

Savunma Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşarı Colby de İran'a karşı doğrudan askeri müdahaleye karşı çıkıyor ve nükleer bir İran'ın kontrol altına alınmasının uygulanabilir ve pratik bir hedef olduğunu düşünüyor.

Yukarıdaki adımların hepsi İran için Trump ile diyalog kurma, yatıştırma ve belki de yaptırımların kaldırılması konusunda bir anlaşmaya varma, Washington ile ortak çıkar alanları arama potansiyeli taşıyor.

Dolayısıyla İran, Pezeşkiyan hükümetinin her yöne gönderdiği yatıştırıcı mesajlarını sürdürecek. Nitekim Davos Forumu’nda Cevad Zarif, Washington ile Tahran arasında 9 Ekim 2023’te diyalog için yakın bir fırsat olduğunu, ancak iki gün önce İran’ın bilgisi dışında gerçekleştirilen Aksa Tufanı operasyonu nedeniyle diyaloğun tamamen başarısızlıkla sonuçlandığını teyit etti.



Yapay zeka girişimi DeepSeek "çığır açıcı" yeni bir görsel üreticisi çıkardı

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Yapay zeka girişimi DeepSeek "çığır açıcı" yeni bir görsel üreticisi çıkardı

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Çinli yapay zeka girişimi DeepSeek, ABD merkezli rakiplerinin ürettiği en iyi modellerden çok daha iyi performans sergilediğini iddia ettiği "çığır açıcı" yeni bir görsel üreticisi çıkardı.

DeepSeek, R1 sohbet botuyla şirketin düşük maliyetli ve açık kaynaklı modellerinin yapay zeka sektöründeki hakimiyeti sarsacağına dair korku uyandırmış ve Amerikan teknoloji devlerinin hisselerinin çökmesine yol açmıştı. Bundan yalnızca birkaç gün sonraysa Janus-Pro'yu piyasaya sürdü.

DeepSeek'in Janus-Pro'su, OpenAI ve Stability AI gibi ABD'li rakiplerinin geliştirdiği görsel üreticilerinin aksine sınırsız olarak ücretsiz bir şekilde kullanılabiliyor. Ayrıca ChatGPT gibi modeller milyarlarca dolara mal olurken DeepSeek'in üretici yapay zeka modellerinden birine 6 milyon dolardan az harcanması bu tür modellerin eğitilmesi ve geliştirilmesinde de bir devrime işaret ediyor.

İnternet girişimcisi Brian Roemmele "Bu inanılmaz bir şey... Görsel üreten bu model, OpenAI'nin DALL-E 3'ünü ve Stable Diffusion'ı birçok noktada geride bırakıyor" dedi.

Yeni DeepSeek Janus-Pro 7B modelinin tüm yapay zeka ekosistemi ve dünya için önemi ne kadar vurgulansa az. Tamamen ücretsiz ve tüm proje açık kaynaklı. Bu yeni bir oyun.

DeepSeek, en yeni yapay zeka teknolojilerini GitHub ve Hugging Face gibi ücretsiz kullanıma açık platformlar aracılığıyla paylaşarak geliştirici ve araştırmacılara daha önce görülmemiş bir erişim sunuyor ve en son açık kaynaklı yapay zeka modelini "çığır açıcı" diye niteliyor.

Az önce Deepseek'in yeni Janus-Pro-7B modeliyle tenis topuna benzeyen bir kuş görüntüsünü oluşturmaya çalıştım, işte ortaya çıkardığı şey

Girişim, Hugging Face'te "DeepSeek'in Janus Pro'su, gelişmiş görüntü anlama ve oluşturma yeteneklerini tek ve güçlü bir modelde birleştirerek yapay zeka teknolojisinde önemli bir atılımı temsil ediyor" yazdı.

Gelişmiş kabiliyetleri, açık kaynak erişilebilirliği ve performans kıyaslamalarında etkileyici performansı bir araya geldiğinde, yapay zeka teknolojisinin evriminde önemli bir oyuncu olarak yer alıyor.

ChatGPT ve Dall-E'nin yaratıcısı OpenAI'ı yöneten Sam Altman, DeepSeek'in düşük maliyetli yapay zekasını övmüş fakat şirketinin insan seviyesinde yapay zekaya öncülük edecek gelişmiş modeller çıkaracağını ileri sürmüştü.

Altman, X'te "DeepSeek'in geliştirdiği R1, özellikle de fiyat karşılığında sunabildikleri açısından etkileyici bir model" yazmıştı.

Elbette biz çok daha iyi modeller sunacağız ve yeni bir rakibimizin olması sahiden heyecan verici! Bazı sürümler çıkaracağız... Hepinize YGZ (yapay genel zeka) ve ötesini sunmak için sabırsızlanıyoruz.

Independent Türkçe