Sigara ve tütün fiyatları Mısırlıların moralini bozuyor

Yeni bir zam uygulanıyor

Eastern Tütün Şirketi (Facebook’taki şirket sayfası)
Eastern Tütün Şirketi (Facebook’taki şirket sayfası)
TT

Sigara ve tütün fiyatları Mısırlıların moralini bozuyor

Eastern Tütün Şirketi (Facebook’taki şirket sayfası)
Eastern Tütün Şirketi (Facebook’taki şirket sayfası)

Yeni zamların uygulanmaya başlamasıyla birlikte, sigara ve tütün fiyatları, özellikle diğer yeni zamların da popüler ürünlerin fiyatlarını etkilemesi nedeniyle sigara kullanan Mısırlıların moralini bozdu. Yeni zamlar ithal ürünlerin fiyatlarındaki zamlardan günler sonra geldi. Eastern Tütün Şirketi sigara, tütün, puro ve diğer sigara ürünlerine ilişkin yeni zammı dün uyguladı. Zam, fiyatı yaklaşık 3 cüneyh artan Kleopatra gibi popüler sigaraları da etkiledi.

Eastern Tütün Şirketi CEO’su ve Genel Müdürü Hani Aman yeni zammın hafif bir zam olduğunu belirtti. Zammın uygulanmasının onaylandığı toplantının ardından daha önce yaptığı basın açıklamasında, “Şirket, son aylarda üretim maliyetlerindeki artışın yanı sıra yurt dışından ithal edilen tütün ve tütün dışı hammadde fiyatlarındaki istikrarlı artışa rağmen ürünlerinin fiyatlarını bir miktar artırdı. Şirketin çabaları, tüketiciyi etkilemeyecek şekilde operasyonel performansı iyileştirerek artan maliyetleri karşılamaya odaklanıyor” dedi.

Yeni zam, Marlboro, Merit ve L&M gibi yabancı sigara ürünlerinin fiyatlarını paket başına yaklaşık 11 liraya yakın artıran Philip Morris Misr şirketinin son birkaç gün içinde zam uygulamasının ardından geldi.

Eastern Tütün Şirketi’nin daha önceki bir raporuna göre, ‘Mısırlılar 2021-2022 mali yılında yaklaşık 70 milyar sigara tüketti. Şirketin resmi sayfasında, 30 Haziran’da sona eren dönemde kârının ‘8 milyar 251 milyon cüneyh’ olduğunu açıklandı.

Sigara ve tütün fiyatlarındaki yeni zam, sigara içenlerin ‘art arda’ zam korkusu yaşadığı bir dönemde sosyal medya kullanıcıları arasında bir etkileşimi ateşledi. Zammın ardından yeni fiyat listeleri yayınlanırken, Masri Galban adlı hesap “Sigara fiyatlarının her iki nefeste bir artmasına hazırlanıyorum” dedi.

Vefa adlı bir hesap da sigara fiyatlarındaki artışı alaycı bir dille yorumlayarak “Sanki sevgililer günü vesilesiyle Davidoff, Time ve Manchester da dahil olmak üzere sigara fiyatı 2 liradan (cüneyh) 10 liraya yükseldi. Sigaraların ismi değişti ve şıklaştı” ifadelerine yer verdi.

Sigara fiyatlarına son iki yılda art arda zamlar uygulandı. Eastern Tütün Şirketi 2023 Mart’ta zam yapıldı. 6 ay içerisinde ikinci zam, bir yıl içerisinde üçüncü zam da uygulandı. Benzer şekilde, fiyatları bir ila üç Mısır lirası arasında değişen ‘pipo’ tütününde zam yapıldı, bundan önce Eylül 2022’de popüler sigaraların fiyatlarında bir artış yaşanmıştı.

Sigara içenlerin sigara fiyatlarında art arda artışların devam etmesine yönelik endişeleri ile ilgili olarak, Kahire Ticaret Odası Tütün ve Sigara Dairesi Başkanı İbrahim Embabi, Şarku’l Avsat’a “Diğer emtialar gibi sigara fiyatlarına da zaman zaman zam gelmeye devam edecek” dedi. Yeni zammın nakliye maliyetlerindeki ve ithal üretim gereksinimlerindeki artıştan kaynaklandığını açıklayan Embabi “Enflasyon, dolar kurunda istikrarsızlık ve dolar bulunmasında zorluk olduğu sürece sigara fiyatları artmaya devam edecek” ifadelerine yer verdi.

Mısır’da doların iki fiyatı bulunuyor. Bunlardan bir tanesi bankalarda resmi olarak 30,7 Mısır lirayken, yerel medyaya göre son birkaç günde 65 Mısır lirasını aşan karaborsada bulunuyor.

Fotoğraf altı: Kahire şehir merkezinde bir kafedeki Mısırlılar (Fotoğraf: Abdulfettah Ferec)

Mısır Parlamentosu Şubat 2020’de, 2016 yılında çıkarılan Katma Değer Vergisi Kanunu’nun bazı hükümlerinde yapılacak değişiklikleri onayladı. Söz konusu değişiklikler arasında ‘sigara ve tütün ürünlerine, tüketiciye satış fiyatı üzerinden uygulanan ve üretici veya ithalatçıdan tahsil edilen vergi ve harçların uygulanması’ yer alıyordu.



İsrail Gazze’de savaşı sürdürürken Hamas elindeki kozu kaybedebilir

İsrail ordusu Gazze'de rehinelerin sekizinin cesedini teslim aldı (AFP)
İsrail ordusu Gazze'de rehinelerin sekizinin cesedini teslim aldı (AFP)
TT

İsrail Gazze’de savaşı sürdürürken Hamas elindeki kozu kaybedebilir

İsrail ordusu Gazze'de rehinelerin sekizinin cesedini teslim aldı (AFP)
İsrail ordusu Gazze'de rehinelerin sekizinin cesedini teslim aldı (AFP)

İzzettin Ebu Ayşe

İsrail ordusu, son 20 gün içinde Gazze Şeridi’nde Hamas tarafından alıkonulan sekiz rehinenin cesedini geri almayı başardı. Gazze Savaşı'nın patlak vermesinden bu yana eşi ve benzeri görülmemiş bir sayı bu. Peki bu gelişme, arabulucuların Gazze'de ateşkes anlaşması imzalanması için yürüttüğü görüşmelere olumlu mu yoksa olumsuz mu yansıyacak?

İsrail ordusu bu ay, İsrail iç güvenlik teşkilatı Şin-Bet’in (Şabak) desteğiyle Gazze Şeridi'nde üç özel operasyon düzenleyerek Tel Aviv ile Hamas arasında süren savaşta öldürülen sekiz rehinenin cesedini geri aldı.

50 rehine

Bir ay içinde sekiz rehinenin cesedinin geri alınması büyük bir sayı, çünkü 21 aydır devam eden savaş boyunca ordu özel operasyonlarla sadece 11 rehineyi kurtarabilmiş, geri kalanlar ise Hamas tarafından takas anlaşmaları kapsamında iade edilmişti.

Rehinelerin cesetleri geri getirildikten sonra, Hamas'ın elinde 50 rehine kaldı ve bunların 20'sinin halen hayatta olduğu düşünülüyor. Siyasi gözlemciler bu gelişmeyi, Hamas'ın savaştaki gücünü kaybetmeye başladığının işareti olarak yorumladı.

hyuı8
Netanyahu'nun açıklaması anlaşılmaz ve birçok yoruma açık (AFP)

Öte yandan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, sekiz rehinenin cesedinin kısa bir süre içinde geri alınmasını büyük bir başarı olarak nitelendirdi. Netanyahu yaptığı açıklamada, “Bu operasyonlar, aylar süren karmaşık saha istihbarat çalışmalarının ardından gerçekleştirildi ve cesetler İsrail'e getirildi” dedi.

İsrail Başbakanı, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Kaçırılan tüm vatandaşlarımızı, hayatta olanları ve ölenleri, evlerine geri getirene kadar durmayacağız ve susmayacağız. Bu operasyonlar Tel Aviv'in Hamas'a karşı savaşında yardımcı olacak ve rehineleri geri getirmemizi sağlayacak, ancak bu biraz zaman alacak.”

Gazze'yi ne bekliyor: Anlaşma mı, yoksa daha fazla çatışma mı?

Ne var ki Netanyahu'nun sözleri anlaşılmaz ve birçok yoruma açık. Özel operasyonlar ve askeri baskı ile rehineleri kurtarmak istediğini mi kastediyor yoksa Hamas ile rehinelerin salıverilmesini öngören bir anlaşma yaparak onları geri getirmek istediğini mi net değil.

Ancak Netanyahu'nun açıklaması, Gazze'de ateşkesle ilgili müzakerelerde kaydedilen önemli ilerlemeyle aynı zamana denk geldi. Hamas heyeti, bir anlaşmaya varmak amacıyla müzakereleri yeniden başlatmak üzere Mısır'a gitti. Netanyahu da İsrail heyetini Şarm eş-Şeyh'teki görüşmelere göndermeyi kabul etti ve heyete müzakereler sırasında kullanabilecekleri geniş yetkiler verdi.

fgthy
Hamas'ın elinde 50 rehine bulunuyor ve bunların 20'sinin hayatta olduğu düşünülüyor (AFP)

İsrail ordusunun Gazze'de tutulan cesetleri serbest bırakmayı başarmasının Mısır'daki görüşmeler üzerinde etkisi olacağına şüphe yok. Hamas, Gazze'deki savaşın sona ermesi ve ordunun bölgeden çekilmesi karşılığında tüm rehinelerin bir kerede serbest bırakılmasında ısrar ederken, kısmi anlaşmaları tercih eden Netanyahu, askeri baskı ve Gazze'deki özel operasyonların sonuç vereceğini düşünüyor.

Hamas'ın şartlarına boyun eğmeyiz

Siyaset uzmanı Remzi Asfur, Gazze'de tutulan rehinelerin cesetlerinin bulunduğu yere ulaşılmasının ardından Netanyahu'nun kapsamlı bir anlaşma yapmak veya Hamas'ın taleplerine boyun eğmek için aceleci davranmadığını ve bunun da bir anlaşmaya varılmasını engelleyebileceğini söyledi.

Asfur, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Netanyahu, kendisinin başarılar elde ettiğini, askeri baskıların Hamas'ın bölgedeki kontrolünü kaybettiğini ve Gazze'ye yönelik kara harekatının devam etmesinin rehinelerin serbest bırakılması konusunda sonuçlar verdiğini düşünüyor. Bu yüzden kendini güçlü hissediyor ve şartlarını dayatabileceğini düşünüyor, bu yüzden Hamas'ın şartlarına boyun eğmeyecek. Rehinelerin cesetlerine ulaşılması, İsrail'in Hamas'ın takas anlaşması kapsamında rehineleri serbest bırakması karşılığında ödeyeceği bedeli azaltıyor. Bu da Hamas'ın müzakerelerdeki konumunu büyük ölçüde zayıflatıyor ve İsrail'in konumunu güçlendiriyor.”

Netanyahu'nun sürekli olarak rehinelerin cesetlerine ulaşmasının rehine anlaşmasının gidişatını etkilediğini belirten Asfur, Tel Aviv'in bu operasyonları müzakereleri zorlaştırmak veya engellemek için kullanabileceğini, çünkü bunu bir başarı olarak gördüğünü ve Hamas'ın bölgedeki kontrolünü sağlamakta zorlandığını vurguladı.

Hamas'ın halen hayatta olan rehineler olduğunu ve bunun müzakere kurallarını değiştirebileceğini söyleyen Asfur, ancak her halükarda, İsrail'in bugün ödeyeceği bedel çok düşük ve rehineler ceset olarak geri dönse bile İsrail rehinelerini geri almaya devam ettiği sürece, Hamas olumlu sonuçlar elde edemeyecek.

Hamas Netanyahu'yu anlıyor ve ateşkes yolunda ilerliyor

Güvenlik analisti Salih Hamada ise Netanyahu'nun İsrail içinde ve müzakerelerde itibarının artabileceğini düşünüyor. Ancak Hamas’ın bunu anladığını ve manevra yapmaya çalışıyor gibi göründüğünü ifade eden Hamad, “Hamas, dersini almış ve askeri baskının sonuç verebileceğini anlamış olabilir” yorumunda bulundu.

Hamada, değerlendirmesinde şunları söyledi:

“Hamas, İsrail ordusunun bazı cesetleri ele geçirmesinin ardından Netanyahu'nun taleplerine ve baskılarına yanıt verebilir ve uzlaşmayı kabul edebilir, çünkü uzlaşmamak, elindeki koz olan rehineleri kaybetmek anlamına gelir.”

Hamas'ın bedelin düştüğünü anladığını ve bu yüzden anlaşma şansını azaltmayacağını söyleyen Hamada, aksine daha fazla taviz vererek bunu güçlendireceğini, çünkü Gazze halkının savaştan yorgun düştüğünü ve daha fazla direnemeyeceğini düşünüyor.

Netanyahu, ‘cesetlerin geri alınmasının rehinelerin askeri güçle eve geri getirebileceklerinin açık bir kanıtı olduğunu ve şu anda anlaşma yolunu tercih etmediklerini’ söyleyen İç Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir'in teşvikiyle önerilen anlaşmaya karşı çıkmayı düşünürken, hükümeti içinde ateşkes yapması için baskı görüyor.

Öte yandan İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, halen Gazze'de tutulan rehinelerin derhal serbest bırakılmasını istedi. Herzog, “Gazze'de alıkonulanların derhal serbest bırakılması için adım atılmalı. Bu cesur adım, dünyanın güvenliği ve barışına hizmet edecek, aynı zamanda savaşın sona ermesine yol açabilir” dedi.