Bağdat, Ceyhan limanından petrol ihracatına yeniden başlamak için Ankara ile tarih belirleyecek

Erbil ile yaşanan anlaşmazlık çözüldü

Irak Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani (Bakanlığın Facebook hesabı)
Irak Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani (Bakanlığın Facebook hesabı)
TT

Bağdat, Ceyhan limanından petrol ihracatına yeniden başlamak için Ankara ile tarih belirleyecek

Irak Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani (Bakanlığın Facebook hesabı)
Irak Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani (Bakanlığın Facebook hesabı)

Türkiye’de onlarca yılın en önemli seçimlerinden birinin yapılmasından bir gün önce Bağdat, Kürt Bölgesel Yönetimi (KBY) hükümeti ile anlaşmazlıkları çözerek Irak petrolünü Türkiye’nin Ceyhan limanı üzerinden yeniden ihraç etmeye hazır olduğunu duyurdu.

Kürdistan petrolünün resmi doğal kanallara ve devlete bağlı ulusal Irak Petrol Pazarlama Şirketi (SOMO) aracılığına başvurulmadan ihracına ilişkin Erbil ile olan anlaşmazlığında Bağdat’ın lehine verilen tahkim kararı sonucunda Türkiye üzerinden yapılan petrol ihracatı iki aydır askıya alınmış durumdaydı.

Tahkim sonucuna göre KBY petrolü federal hükümet aracılığıyla SOMO şirketi üzerinden ihraç etmek zorunda. Bu, Bağdat ve Erbil arasındaki daha fazla anlaşmazlığın çözülmesine zemin hazırladı. Bunun yanı sıra ileride 2007’den beri taraflar arasında anlaşmazlık konusu olan petrol ve doğal gaz yasasının kabul edilmesine de kapı aralayabilir.

Bağdat büyük bir merakla Türkiye seçimlerinin sonuçlarını bekliyor. Karmaşık ve hala çözülmemiş sorunların yapısı ve Kürdistan İşçi Partisi (PKK) sorununun yanı sıra su ve şimdi de petrol sorunu gibi bazılarının yıllardır çözülmeyi beklemesi ışığında, Bağdat Türkiye’de cumhurbaşkanlığı için yarışan adaylardan hiçbirini destekleyici bir tutum göstermedi.

Irak Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani dün yaptığı açıklamada, Irak’ın kuzey Irak’taki Kürdistan bölgesinden Türkiye’nin Ceyhan limanına boru hattı üzerinden petrol ihracatına devam etmek istediğini, ancak Türkiye’nin onayını beklediğini duyurdu.

Abdulgani televizyondan yaptığı açıklamada, Irak’ın Kürdistan bölgesinden 400 bin varil ve Kerkük petrol sahalarından 75 bin ila 85 bin varil olmak üzere günde 485 bin varil petrol pompalamaya hazır olduğunu söyledi.

Irak Petrol Bakanlığı Sözcüsü Asım Cihad konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Irak tarafı, petrol ihracatının yeniden başlatılması ile ilgili tüm prosedürleri tamamlamış ve Türk makamları bu konuda bilgilendirilmiştir. Yanıtlarını bekliyoruz” ifadelerini kullandı. Ancak bir Türk yetkili, ülkesinin Bağdat’ın bir buçuk ay önce askıya alınan Ceyhan limanı üzerinden Kürdistan petrolünü ihraç etmeye devam etme talebini reddedeceğini öne sürdü.

ABD merkezli Bloomberg Haber Ajansı, Türkiye’den yetkililerin, boru hattını ve limanı Irak petrolüne yeniden açmadan önce 1,5 milyar dolarlık bir anlaşmayı müzakere etmek istediklerini söylediklerini bildirdi.

Iraklı bir yetkili Bloomberg’e verdiği röportajda Türkiye’nin son depremlerin yol açtığı hasarı onarmak için limanda bakım çalışmalarının devam ettiğini Irak’a bildirdiğini söyledi. Ankara, uluslararası bir tahkim heyetinin, yarı özerk KBY’nin Bağdat’ın onayını almadan Ceyhan üzerinden petrol ihraç etmesine izin verdiği için kendisini 1,5 milyar dolar tazminat ödemeye mahkum eden kararına cevaben Kuzey Irak'tan Ceyhan limanına uzanan boru hattını kapatmıştı.

Bağdat, KBY hükümetinin çabalarını dizginlemeye yönelik daha geniş bir girişimin parçası olarak, Paris merkezli Uluslararası Ticaret Odası Tahkim Merkezi’nde Türkiye aleyhinde dava açmıştı.

Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), Türkiye’nin Irak petrolünün Ceyhan limanından ihraç edilmesini durdurma kararıyla ilgili etrafta dolaşan haberlerin tamamen gerçek dışı ve asılsız olduğunu vurguladı.

Irak Parlamentosu’ndaki KDP Milletvekili Şerif Süleyman yaptığı bir basın açıklamasında ‘petrol ihracatının durdurulmasının, KBY hükümetinin Türkiye ile daha önce imzaladığı anlaşma ile hiçbir ilgisi olmadığını’ belirtti. Süleyman ‘Ceyhan limanından petrol ihracatının durdurulmasının nedeninin, Irak’ın Türkiye aleyhine açtığı ve kazandığı uluslararası tahkim davası olduğunu’ söyleyerek ‘Irak ve Türk taraflarının petrolün Ceyhan limanından yeniden ihraç edilmesi konusunda anlaşmaya vardığını’ kaydetti. Milletvekili “Irak ve Türkiye arasında Ceyhan limanından petrol ihraç süreciyle ilgili lojistik ve taktikse meseleler konuşuluyor. Bunlar çok yakında tamamlanacak ve ihracat süreci yeniden başlayacak” dedi.

Süleyman ‘Irak Petrol Bakanlığı’nın bu dosyayı takip ettiğini, yakında her şeyin hallolacağını ve petrol ihracatının eski haline geleceğini’ belirterek “Bağdat ile Erbil arasındaki petrol ihracatı anlaşması tüm Irak halkı için önemlidir ve gerçek bir ortaklık için yeni bir başlangıç ​​noktasıdır” dedi.



‘Hayalet kamp’... Batı Şeria'da on binlerce kişi İsrail operasyonları nedeniyle yerinden edildi

Tulkerim Mülteci Kampı (DPA)
Tulkerim Mülteci Kampı (DPA)
TT

‘Hayalet kamp’... Batı Şeria'da on binlerce kişi İsrail operasyonları nedeniyle yerinden edildi

Tulkerim Mülteci Kampı (DPA)
Tulkerim Mülteci Kampı (DPA)

İsrail güçleri, işgal altındaki Batı Şeria'da büyüdüğü Tulkerim Mülteci Kampı’ndaki evleri yıkmaya başladığında Malik Lütfi, sahip olduğu birkaç dakika içinde ailesinin eşyalarından ne alacağını düşünürken kafası karışmıştı.

Altı çocuk babası 51 yaşındaki Lütfi, yakınlardaki Tulkerim kentinde küçük bir oda kiraladı. Ancak kuşatma altındaki kampta elektronik ev aletleri tamirhanesine erişimi olmadığı için kirayı ödeyecek geliri yok ve ailesinin geleceği konusunda endişeli.

asdfrgt
Tulkerim Mülteci Kampı’nda bir Filistinlinin üzerini arayan İsrail askeri (DPA)

Lütfi şunları söyledi: “Bizi 27 Ocak 2024'te yerlerimizden ettiler. Bizi evlerimizden çıkardılar ve geri gelmememizi söylediler. Bu yüzden altı aydır Tulkerim Mülteci Kampı’na dönmedik. Kendi başımıza oradan ayrıldık, çoğu insan yanına hiçbir şey almadı.”

Lütfi, durumu kendisinden daha kötü olan, aşırı kalabalık okullarda ya da tarım arazilerinde yaşamak zorunda kalan çok sayıda aile tanıdığını söyledi.

Lütfi, “Hükümetten ve insanların masraflarının karşılanması için yardım sözü veren hayırseverlerden yardım bekliyoruz” dedi.

cdfrgt
İsrail askerlerinin kestiği yolun kenarında bekleyen Tulkerim Mülteci Kampı sakinleri (DPA)

İşgal Edilmiş Topraklarda İnsan Hakları için İsrail Bilgi Merkezi (B'Tselem), İsrail operasyonlarının Batı Şeria'da Lütfi gibi on binlerce Filistinliyi evlerinden etmeye zorladığını bildirdi.

Bağımsız bir merkez olan B'Tselem, Tulkerim, Nur Şems ve Cenin mülteci kamplarında yaşayan yaklaşık 40 bin kişinin bu yıl askeri operasyonlar nedeniyle yerlerinden edildiğini belirtti.

İsrail, Batı Şeria'nın kuzeyindeki Tulkerim ve Cenin kentleri de dahil olmak üzere Filistinli militanların faaliyetlerine karşı harekete geçtiğini söylüyor.

Bir İsrail ordu sözcüsü dün yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Bu, kuvvetlerin bölgede serbestçe hareket etmesine ve engellenmeden hareket etmesine izin vermek için binaların yıkılmasını gerektiriyor.”

dfvghy
Tulkerim Mülteci Kampı’ndaki İsrail askerleri (DPA)

Açıklamada, “Bu yapıları yıkma kararı operasyonel gerekliliğe dayanmaktadır ve alternatif seçenekler değerlendirildikten sonra alınmıştır” denildi.

İsrail'in yıkımları yaygın uluslararası eleştirilere neden oldu ve Filistinliler arasında İsrail'in 1967 savaşında ele geçirdiği Batı Şeria'yı resmen ilhak etmek için organize bir çaba içinde olduğuna dair korkuların arttığı bir döneme denk geldi.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre görgü tanıkları, bu hafta buldozerlerin bina enkazları arasında ilerlediğini ve yeni yolların moloz ve beton bloklarla dolduğunu ifade etti. Bölge sakinleri kamyonların üzerine sandalye, battaniye ve mutfak aletleri gibi eşyalarını yığdı.

swdert
Tulkerim Mülteci Kampı’nda bir Filistinlinin kimliğini kontrol eden İsrail askeri (DPA)

Tulkerim Valisi Abdullah Kemyil, yıkımların son haftalarda arttığını, yakındaki Tulkerim ve Nur Şems mülteci kamplarında 106 ev ve 104 diğer yapının yıkıldığını açıkladı.

Kemyil, “Tulkerim Mülteci Kampı'nda yaşananlar İsrail'in siyasi kararıyla işlenen bir suçtur ve bunun güvenlikle hiçbir ilgisi yoktur” dedi.

Kemyil sözlerine şöyle devam etti: “Operasyon devam ediyor, altyapının yıkımı sürüyor. Kampta hiçbir şey bırakmadılar. Tulkerim Mülteci Kampı, çeşitli yerlerinde sadece keskin nişancıların bulunduğu bir ‘hayalet kamp’ haline geldi.”

İsrail'in Batı Şeria'nın kuzeyinde ocak ayında başlattığı operasyon, 20 yıl önceki İkinci İntifada’dan bu yana gerçekleştirilen en büyük operasyonlardan biri.

Operasyonda insansız hava araçları (İHA) ve helikopterler tarafından desteklenen birkaç ordu tümeninin yanı sıra on yıllardır ilk kez ağır savaş tankları da kullanılıyor.

ABD ve Katar'ın Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlama çabaları yoğunlaşırken, bazı uluslararası yetkililer ve insan hakları örgütleri de Batı Şeria'daki çalkantılı durumdan duydukları endişeyi dile getirdiler.

B'Tselem İletişim Direktörü Shai Barnes, “İsrail, Gazze Şeridi'ne yönelik mevcut saldırısında geliştirdiği taktik ve savaş doktrinlerini Batı Şeria'nın kuzeyinde de uygulamaya başladı. Bu, evlerin ve sivil altyapının kasıtlı ve yaygın bir şekilde tahrip edilmesini ve sivillerin ordunun savaş bölgesi olarak belirlediği alanlardan zorla göç ettirilmesini içeriyor” ifadelerini kullandı.

Hükümet içindeki ve dışındaki İsrailli aşırılık yanlıları, Filistinlilerin başkenti Doğu Kudüs olan ve Gazze Şeridi'ni de içine alacak bağımsız bir devlet kurmak istedikleri Batı Şeria'nın ilhak edilmesi için defalarca çağrıda bulundu.

İsrailli bakanlar Batı Şeria operasyonunun militan gruplarla mücadele dışında bir amacı olduğunu reddediyor. İsrail ordusu yaptığı açıklamada, uluslararası hukuka uyduğunu ve militanları hedef aldığını ifade etti.

Vali Abdullah Kemyil, yerinden edilmenin zaten ekonomik olarak zor durumda olan bir toplum üzerinde baskı yarattığını söyledi. Binlerce kişi camilere, okullara ve aileleriyle birlikte tıkış tıkış yaşadıkları evlere sığındı.

Altı ay sonra ilk kez geri dönen Lütfi, evlerdeki yıkımın boyutunun kendisini şok ettiğini söyledi.

Lütfi, “Çoğu insan gitti ve geri dönüp evlerine baktığınızda yıkılmış olduklarını görüyorsunuz. Yıkım çok büyük; geniş caddeler, altyapı, elektrik, internet… Eğer yeniden inşa etmek istiyorsanız, bu uzun zaman alacak” şeklinde konuştu.