Türkiye’de onlarca yılın en önemli seçimlerinden birinin yapılmasından bir gün önce Bağdat, Kürt Bölgesel Yönetimi (KBY) hükümeti ile anlaşmazlıkları çözerek Irak petrolünü Türkiye’nin Ceyhan limanı üzerinden yeniden ihraç etmeye hazır olduğunu duyurdu.
Kürdistan petrolünün resmi doğal kanallara ve devlete bağlı ulusal Irak Petrol Pazarlama Şirketi (SOMO) aracılığına başvurulmadan ihracına ilişkin Erbil ile olan anlaşmazlığında Bağdat’ın lehine verilen tahkim kararı sonucunda Türkiye üzerinden yapılan petrol ihracatı iki aydır askıya alınmış durumdaydı.
Tahkim sonucuna göre KBY petrolü federal hükümet aracılığıyla SOMO şirketi üzerinden ihraç etmek zorunda. Bu, Bağdat ve Erbil arasındaki daha fazla anlaşmazlığın çözülmesine zemin hazırladı. Bunun yanı sıra ileride 2007’den beri taraflar arasında anlaşmazlık konusu olan petrol ve doğal gaz yasasının kabul edilmesine de kapı aralayabilir.
Bağdat büyük bir merakla Türkiye seçimlerinin sonuçlarını bekliyor. Karmaşık ve hala çözülmemiş sorunların yapısı ve Kürdistan İşçi Partisi (PKK) sorununun yanı sıra su ve şimdi de petrol sorunu gibi bazılarının yıllardır çözülmeyi beklemesi ışığında, Bağdat Türkiye’de cumhurbaşkanlığı için yarışan adaylardan hiçbirini destekleyici bir tutum göstermedi.
Irak Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani dün yaptığı açıklamada, Irak’ın kuzey Irak’taki Kürdistan bölgesinden Türkiye’nin Ceyhan limanına boru hattı üzerinden petrol ihracatına devam etmek istediğini, ancak Türkiye’nin onayını beklediğini duyurdu.
Abdulgani televizyondan yaptığı açıklamada, Irak’ın Kürdistan bölgesinden 400 bin varil ve Kerkük petrol sahalarından 75 bin ila 85 bin varil olmak üzere günde 485 bin varil petrol pompalamaya hazır olduğunu söyledi.
Irak Petrol Bakanlığı Sözcüsü Asım Cihad konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Irak tarafı, petrol ihracatının yeniden başlatılması ile ilgili tüm prosedürleri tamamlamış ve Türk makamları bu konuda bilgilendirilmiştir. Yanıtlarını bekliyoruz” ifadelerini kullandı. Ancak bir Türk yetkili, ülkesinin Bağdat’ın bir buçuk ay önce askıya alınan Ceyhan limanı üzerinden Kürdistan petrolünü ihraç etmeye devam etme talebini reddedeceğini öne sürdü.
ABD merkezli Bloomberg Haber Ajansı, Türkiye’den yetkililerin, boru hattını ve limanı Irak petrolüne yeniden açmadan önce 1,5 milyar dolarlık bir anlaşmayı müzakere etmek istediklerini söylediklerini bildirdi.
Iraklı bir yetkili Bloomberg’e verdiği röportajda Türkiye’nin son depremlerin yol açtığı hasarı onarmak için limanda bakım çalışmalarının devam ettiğini Irak’a bildirdiğini söyledi. Ankara, uluslararası bir tahkim heyetinin, yarı özerk KBY’nin Bağdat’ın onayını almadan Ceyhan üzerinden petrol ihraç etmesine izin verdiği için kendisini 1,5 milyar dolar tazminat ödemeye mahkum eden kararına cevaben Kuzey Irak'tan Ceyhan limanına uzanan boru hattını kapatmıştı.
Bağdat, KBY hükümetinin çabalarını dizginlemeye yönelik daha geniş bir girişimin parçası olarak, Paris merkezli Uluslararası Ticaret Odası Tahkim Merkezi’nde Türkiye aleyhinde dava açmıştı.
Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), Türkiye’nin Irak petrolünün Ceyhan limanından ihraç edilmesini durdurma kararıyla ilgili etrafta dolaşan haberlerin tamamen gerçek dışı ve asılsız olduğunu vurguladı.
Irak Parlamentosu’ndaki KDP Milletvekili Şerif Süleyman yaptığı bir basın açıklamasında ‘petrol ihracatının durdurulmasının, KBY hükümetinin Türkiye ile daha önce imzaladığı anlaşma ile hiçbir ilgisi olmadığını’ belirtti. Süleyman ‘Ceyhan limanından petrol ihracatının durdurulmasının nedeninin, Irak’ın Türkiye aleyhine açtığı ve kazandığı uluslararası tahkim davası olduğunu’ söyleyerek ‘Irak ve Türk taraflarının petrolün Ceyhan limanından yeniden ihraç edilmesi konusunda anlaşmaya vardığını’ kaydetti. Milletvekili “Irak ve Türkiye arasında Ceyhan limanından petrol ihraç süreciyle ilgili lojistik ve taktikse meseleler konuşuluyor. Bunlar çok yakında tamamlanacak ve ihracat süreci yeniden başlayacak” dedi.
Süleyman ‘Irak Petrol Bakanlığı’nın bu dosyayı takip ettiğini, yakında her şeyin hallolacağını ve petrol ihracatının eski haline geleceğini’ belirterek “Bağdat ile Erbil arasındaki petrol ihracatı anlaşması tüm Irak halkı için önemlidir ve gerçek bir ortaklık için yeni bir başlangıç noktasıdır” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)