Sudan Ordu Komutanı Burhan, savaşın başlamasından bu yana ilk kez görüntülendi

Çatışmalar devam ediyor... Hızlı Destek Kuvvetleri polis güçlerine yönelik yeni atamaları reddediyor

Burhan, Ordu Genel Komutanlığı’ndaki askerler arasında (Silahlı Kuvvetler Facebook sayfası)
Burhan, Ordu Genel Komutanlığı’ndaki askerler arasında (Silahlı Kuvvetler Facebook sayfası)
TT

Sudan Ordu Komutanı Burhan, savaşın başlamasından bu yana ilk kez görüntülendi

Burhan, Ordu Genel Komutanlığı’ndaki askerler arasında (Silahlı Kuvvetler Facebook sayfası)
Burhan, Ordu Genel Komutanlığı’ndaki askerler arasında (Silahlı Kuvvetler Facebook sayfası)

Sosyal medyada, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan’ı Başkent Hartum’daki Ordu Genel Komutanlığı karargahında askeri üniforması ve omzunda tüfeğiyle askerlerinin arasında yürürken gösteren kısa bir video yayıldı.

Diğer yandan, Sudan başkenti Hartum’un farklı bölgelerinde ordu güçleri ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasında şiddetli çatışmalar devam etti.

Videoda Burhan’ın hemen arkasında savaşın patlak verdiği ilk günlerde yani Nisan ayı ortasında bombalanan ve büyük bir bölümü yanan kara kuvvetleri komuta binasının durumu da görüldü.

Burhan, Ordu Genel Komutanlığı’ndaki askerler arasında (Silahlı Kuvvetler Facebook sayfası)
Burhan, Ordu Genel Komutanlığı’ndaki askerler arasında (Silahlı Kuvvetler Facebook sayfası)

Dün (Çarşamba) yayınlanan videonun tam olarak ne zaman çekildiğini bilinmese de, Sudan Ordusu komutanının bir aydan uzun bir süre önce savaşın patlak vermesinden bu yana ilk kez görüntülenmesi oldu.

Hamideti lakaplı Hızlı Destek Kuvvetleri’nin lideri Muhammed Hamdan Daklu yakın zamana kadar yaptığı toplantılarında ve açıklamalarında Burhan ve diğer ordu liderlerinin Genel Komutanlığın bodrumunda saklandığını, onları yakalayıp yargılayacaklarını söylüyordu.

Sudan ordusu daha önce, savaşın ilk haftalarında iki karargahın bazı kısımlarını kontrol eden Hızlı Destek Kuvvetlerini karargahtan çıkardıktan sonra, ordunun genel karargahı ve Hartum Uluslararası Havaalanı üzerindeki tam kontrolünü yeniden ilan etmişti.

Burhan, Ordu Genel Komutanlığı’ndaki askerler arasında (Silahlı Kuvvetler Facebook sayfası)
Burhan, Ordu Genel Komutanlığı’ndaki askerler arasında (Silahlı Kuvvetler Facebook sayfası)

Burhan, savaşın ilk gününde yayınlanan kısa bir videoda, komutanlık karargahında ‘bodrum’ olması muhtemel bir yerde, yanında askeri komutan Şemsettin Kabbaşi ve diğer komutanlarla birlikte büyük bir ekranda Hartum’daki askeri operasyonların gidişatını takip ederken görülmüştü.

Hızlı Destek Kuvvetleri Komutanı ise ilk kez iki hafta önce Hartum’daki başkanlık sarayı önünde halkın önüne çıktı.

Burhan, Ordu Genel Komutanlığı’ndaki askerler arasında (Silahlı Kuvvetler Facebook sayfası)
Burhan, Ordu Genel Komutanlığı’ndaki askerler arasında (Silahlı Kuvvetler Facebook sayfası)

Diğer yandan Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasında Bahri şehrinin kuzeyindeki bazı mahallelerde ve Hartum’un diğer bölgelerinde iki gündür çatışmalar devam ediyor.

Görgü tanıklarının Şarku’l Avsat’a anlattığına göre, savaş uçakları, Bahri ile Omdurman şehrini birbirine bağlayan Halfaya Köprüsü yakınlarındaki bir dizi mevkiyi bombaladı.

Hızlı Destek Kuvvetleri, el-Kadro bölgesindeki bir ordu karargahını kontrol altına aldıklarını, 700 askerin ele geçirildiğini ayrıca Başkent Hartum’un merkezindeki Genelkurmay Başkanlığı ve Hava Savunma Komutanlığı’nın da ele geçirildiğini belirtti.

Dün vatandaşlar, Bahri’nin kuzeyindeki el-Kadro ve el-Droshab bölgelerinde ağır silahlarla çatışmaların yeniden başladığını bildirdi.

Hızlı Destek Kuvvetlerinin bu bölgelere yönelik saldırılarını yoğunlaştırması ve Hartum’da konuşlandırılan güçlerinin çoğunu, askeri havaalanını da içeren ordunun en büyük askeri bölgesi olan, Omdurman şehrinin kuzeyindeki Vadi Seydna üssüne saldırmak için seferber etmesi bekleniyor.

Ordu dün Hızlı Destek Kuvvetlerinin başkent Hartum içinde ve dışındaki hareketlerini izlediğini duyurdu. Kuvvetlerinin herhangi bir operasyon değişikliğiyle kararlı bir şekilde başa çıkmaya hazır olduğunu vurguladı.

Diğer yandan, Hızlı Destek Kuvvetleri, Egemenlik Konseyi Başkanı Ordu Komutanı Abdulfettah el-Burhan’ın polis güçlerini devam eden savaşa sürüklemek için polis teşkilatı liderliğinde değişiklik yapma kararına itiraz ettiklerini açıkladı. Hızlı Destek Kuvvetleri dün yaptıkları açıklamada, polis güçlerinin tarihi boyunca milliyetçi ve tarafsız kaldığını, ‘ordu komutanlarının ve eski rejimin kalıntılarının yaptığı planlara’ dahil olup, aslında taraf olmadığı bir savaşa girmemesi gerektiğini söyledi.

Hızlı Destek Kuvvetleri, polisin veya adını ve üniformalarını kendi güçlerine karşı kullanan herhangi bir tarafın herhangi bir hareketi ve eylemiyle yüzleşmekten çekinmeyeceği konusunda uyarıda bulundu.

Ordu Komutanı Abdulfettah el-Burhan pazartesi günü, Polis Güçleri Genel Müdürü Anan Hamid’i görevinden alarak yerine Halid Muhyiddin’i atayan bir karar yayınladı. Savaşın patlak vermesinden sonra, binlerce polis gücü Hartum’un dört bir yanındaki merkezlerden, karakollardan ve sokaklardan çekildi.

Ordu komutanlığı daha önce, Hızlı Destek Kuvvetleriyle çatışmalar sırasında yerleşim yerlerinin ve sokakların güvenliğini sağlamak için çok sayıda polis güçleri konuşlandırmıştı.

Suudi Arabistan Krallığı ve ABD’den başlatılan, çatışma alanlarında sivillerin zarar görmemesini gerektiren bir girişimle Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetleri temsilcileri geçen hafta perşembe günü Cidde şehrinde bir ilkeler beyannamesini imzaladı.

Krallık ve ABD’nin yaptığı arabuluculuk, uluslararası ve bölgesel destekle, ülkedeki krizi çözmek için siyasi müzakerelerin yolunu açan kalıcı bir ateşkes anlaşmasına varılmasını amaçlıyor.



Hizbullah ateşkes sonrası döneme siyasi olarak hazırlanıyor

Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)
Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)
TT

Hizbullah ateşkes sonrası döneme siyasi olarak hazırlanıyor

Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)
Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım, 20 Kasım 2024 (Reuters)

Her türden siyasi güç, Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım'ın kendisini bir kez daha Taif Anlaşması şemsiyesi altında konumlandırdığını yinelemesiyle uğraşıyor. Çünkü Kasım, 1701 sayılı Birleşmiş Milletler (BM) kararının uygulanmasına hazırlık olarak İsrail'in girdiği bölgelerden çekilmesiyle birlikte Güney Lübnan'a sükunetin geri dönmesinden sonraki aşamaya yaklaşımında yol haritasının ana başlıklarını tanımlayarak ABD'nin ateşkese ulaşma vaatlerinin önüne geçmek istedi.

Siyasi kaynakların Şarku’l Avsat'a aktardığına göre Kasım'ın ateşkes sonrası sahneye yaklaşımında tanımladığı maddeler, Hizbullah'ın yönelimlerine Lübnanlılığı siyasi faaliyette bulunma noktasına kadar ekleme arzusuna işaret ediyor. Buna karşılık, Lübnanlılar arasında bölünmeye neden olan tek taraflı Gazze Şeridi'ni destekleme kararının yol açtığı tepkilere ilişkin değerlendirmeleri ışığında bölgede olup bitenlerle ilgilenme düzeyi azalıyor.

Kaynaklar, Hizbullah'ın Gazze Şeridi'ni destekleme kararının dayattığı gerçekleri görmezden gelemeyeceğine inanıyor. Bunların başında direniş eksenindeki müttefiklerinin desteğinden yoksun olması geliyor. Bu çatışmada Hizbullah neredeyse tek başınaydı. Hizbullah'ın Meclis Başkanı Nebih Berri'ye Amerikalı arabulucu Amos Hochstein ile müzakere yetkisi vermesi ve güneyi sükûnete kavuşturacak bir taslak üzerinde anlaşmaya varmaları, kaçınılmaz olarak Gazze Şeridi ve Güney Lübnan cephelerini birbirine bağlayacak ve Hamas'ı destekleyecek bir taslağa yer olmadığı anlamına geliyor.

Hizbullah'ın geri çekilişi

Aynı kaynaklar Hizbullah'ın taslağa itiraz etmemesinin, Litani'nin güneyindeki konuşlanma alanını boşaltmayı ve geri çekilmeyi zımnen kabul ettiği anlamına geldiğine işaret ediyor. Buna ek olarak, Ağustos 2006'da 1701 sayılı kararın kabul edilmesinden bu yana yürürlükte olan angajman kuralları ve bu kuralların uygulanmasını kontrol altında tutan terör dengesi de iptal edilmiş oldu.

Aynı kaynaklar Hizbullah'ın içe çekilmekten başka çaresi olmadığını ve şu ana kadar elde edilenlerin ABD'nin vaatlerine bağlı bir ateşkese varmakla sınırlı kaldığını söylüyor. Lübnan-Suriye sınırı, ordunun Refik Hariri Uluslararası Havaalanı'nda uyguladığı modele uygun olarak kontrol edilmesine ve Lübnan'a ve Lübnan'dan her türlü kaçakçılığın önlenmesine karar verilmesinin ardından artık Hizbullah'a silah sevkiyatına açık değil. Diğer yandan Suriye rejimi, uluslararası toplumla ilişkilerini düzeltmek ve ABD'nin Sezar Yasası kapsamında kendisine uyguladığı yaptırımların kaldırılmasını sağlamak amacıyla bu eksenden çekildiği için direniş ekseni aktif bir varlık gösteremedi.

Laricani

Bu bağlamda kaynaklar, İran Dini Lideri’nin kıdemli danışmanı Ali Laricani'nin Beyrut ziyareti sırasında kendisiyle görüşen direniş ekseninden bir heyete söyledikleri üzerinde duruyor: “İran Lübnan'a yardım ulaştırmak istiyor, ancak kara, deniz ve havadan bize uygulanan abluka yardım göndermemizi engelliyor. Yeniden inşada ortak olduğumuzu vurgulamaktan başka çaremiz yok.”

Hizbullah'ın Lübnan'ı güvenli bir liman haline getiren Taif Anlaşması'na katılmasının, direniş ekseninin yanında yer alması nedeniyle bozulan Lübnan-Arap ilişkilerinin düzeltilmesi ve Lübnan'ın bölgede yaşanan çatışmalardan uzak tutulması yerine mesajların verildiği bir platform haline getirilmesi bağlamında eleştirel bir gözden geçirme olup olmadığı soruluyor. İsrail geniş alanları tahrip etmeye devam ederken ateşkesi kabul etmekteki isteksizliğine rağmen ateşkese varmaktan başka çaresi olmadığına mı ikna oldu? Bu da Amerikan vaatlerinin akıbeti sorusuna kapı açıyor. Peki savaşın sona erdiğini ilan etmek için doğru zamanı seçmek Tel Aviv'in mi elinde?

Taif Anlaşması çatısı altında konumlanma

Kaynaklar, Berri'nin Hizbullah’a, içe dönmesi ve kendisini Taif Anlaşması çatısı altında konumlandırması tavsiyesinde bulunma rolünü de göz ardı etmedi. Özellikle de uluslararası toplum tüm bileşenleriyle muhalefete Lübnan'ın birikmiş krizlerinden kurtulması için iş birliği yapması yönünde el uzatmasını tavsiye ederken…

Hizbullah'ın Gazze Şeridi'ne verdiği destekle aynı döneme denk gelen gelişmelere karşı temkinli olduğunu söyleyen kaynaklar, Hizbullah’ın İran'ın müdahalesine oynadığı bahsin yanlış olduğu gerçeği ışığında hesaplarını yeniden gözden geçirmeye karar verip vermediğini soruyor. İran, bölgedeki konumunun zayıflaması ihtimalini göz önünde bulundurarak rejimi korumak ve muhafaza etmekle ilgileniyor.

Dolayısıyla Hizbullah'ın Taif Anlaşması’nı restore etme kararı, kaynaklara göre sahip olduğu artı gücün siyasi denklemde harcanmayacağını anladıktan sonra Lübnan'ı kurtarmak için çözüm arayışında siyasi harekete katılmaya istekli olduğu anlamına geliyor. Ateşkes sağlanır sağlanmaz ülkenin yeni bir siyasi aşamaya girmeye hazır olmasıyla birlikte, 1701 sayılı kararın uygulanması için üzerinde anlaşmaya varılanları hayata geçirmeyi üstlenecek cumhurbaşkanının seçilmesine öncelik verecek şekilde, başta muhalefet olmak üzere ülkedeki ortaklarıyla iletişime geçecek kanalların aranmasına ihtiyaç var.

Bu nedenle, Kasım'ın Hizbullah'ı yeni bir siyasi aşamaya taşımaya hazırlanırken çizdiği yol haritasına muhalefetten ya da merkezcilerden gelebilecek tepkilere yer açmak için sabırlı olmak gerekiyor. Bunun için de muhaliflerine kabadayılık taslamaması, cumhurbaşkanının seçimini durgunluktan çıkarmak ve Taif Anlaşması’nın uygulanmasını tamamlamak için açık, esnek ve gerçekçi olması gerekiyor. Bunun karşılığında da kendisine aynı şekilde davranılmalı ve Gazze Şeridi'ni destekleme tekelinden önceki gücünün artık geçmişteki gibi olmadığı bahanesiyle ülkenin kurumlarını restore etme konusunda kendisini zayıflatmak istediklerini düşündürecek şekilde hareket edilmemelidir. Öyle ki İran'ın etkisinin azalması, direniş ekseninin vurucu gücünü oluşturan ve bölgedeki en güçlü kolu olduğu için Hizbullah'a destek sağlamada mütevazı sınırlarda bile olsa bir rol oynamayan arenaların birliğinin etkisizliği ile bağlantılı olarak ortaya çıktı. Dolayısıyla, devlet projesine yeniden kazandırmak için İran'ı kucaklamaya ihtiyaç var.