Tunus siyaset sahnesi Gannuşi’yi terk mi etti?

Nahda Hareketi’nin lideri Raşid Gannuşi (AFP)
Nahda Hareketi’nin lideri Raşid Gannuşi (AFP)
TT

Tunus siyaset sahnesi Gannuşi’yi terk mi etti?

Nahda Hareketi’nin lideri Raşid Gannuşi (AFP)
Nahda Hareketi’nin lideri Raşid Gannuşi (AFP)

Tunuslu siyasetçiler ve sendikacılar, Nahda Hareketi’nin lideri Raşid Gannuşi’nin bir yıl hapis cezasına çarptırılmasının siyaset sahnesini etkileme, sokak protestolarına veya destekçileri arasında bir ayaklanmaya yol açma ihtimalini dışladı.

Şarku’l Avsat’a konuşan bu kişiler, “Siyasi liderler, 2024 cumhurbaşkanlığı seçimlerini beklerken şu anda dikkatlerini siyaset sahnesindeki konumlarını geri kazanmaya ve örgütsel sorunlarını çözmeye odakladı.  Onlara göre, Gannuşi konusu bu dönemde bir öncelik olarak görülmeyebilir” şeklinde bir açıklama yaptı.

Gannuşi’nin destekçilerinden bir kesim ise, yakın zamanda onun diğer siyasi unsurlarla ilişkilerini yönetme biçimini ve Temmuz 2021’den bu yana Cumhurbaşkanı Kays Said tarafından onaylanan siyasi yolu reddeden tutumunu eleştirmeye başladı.

Tunus İşçi Sendikası’ndan Abdulhamid Ammar, “Sendika liderleri, Gannuşi veya diğer siyasi aktivistlerin hapsedilmesini kabul etmiyor ve aynı zamanda Gannuşi’nin hapsedilmesinin siyasi ve sosyal iklim üzerinde önemli bir etkisi olacağı fikrine katılmıyor” dedi.

Ammar, “Hapis cezasına yönelik mahkeme kararı ise, özellikle Tunus’un güneyinde bulunan Cerbe Adası’nda yer alan Ghriba Sinagogu’na yönelik saldırıya medyanın odaklanmasından birkaç gün sonra verildiği için birden fazla soruyu gündeme getiriyor” diye ekledi.

Ammar, Gannuşi’nin güvenlik görevlilerine ‘zorba’ dediği için hapsedilmesinin ‘Tunus’un imajına zarar verebileceğini’ vurgulayarak, “Çünkü Nahda hareketinin lideri, hareket destekçilerinin (Eski Devlet Başkanı Zeynel Abidin) Bin Ali döneminde geçirdikleri zor yılları hatırlatıyor ve biraz sempati kazanıyordu” dedi.

Aynı bağlamda, Nahda hareketine yakın bir siyasi aktivist olan Halil el-Cenfavi, “Gannuşi hapsedildikten sonra destekçilerinin harekete geçmesini beklemiyorum” diyerek, bunu hareketin kurallarına uymayan birçok tercihinin bir sonucu olarak, parti ve liderine yönelik güçlü siyasi desteğin azalmasıyla açıkladı.

Gözlemciler, Nahda hareketinin bugün tarihinde çok önemli bir dönemden geçtiğine ve iktidara geri dönmek için barışçıl yaklaşımına ve sandıklara güvendiğine inanıyor.

Gözlemcilere göre, hareket bu nedenle barışçıl gösterileri destekliyor ve yaklaşık 40 yıllık siyasi mücadelede benimsediği ‘yüzleşme ilkesine’ artık güvenmiyor.

Ayrıca, Gannuşi’nin ‘hapisteki siyasi lider’ rolünü oynayarak, dışarıdaki varlığına kıyasla hapishanedeki varlığının daha fazla fayda sağlayabileceğini düşünüyorlar.

Ahmed Necib eş-Şabi liderliğindeki muhalefetteki Ulusal Kurtuluş Cephesi ise, bu kararı ‘muhaliflerin cezalandırılması’ olarak değerlendirdi.

Parti tarafından yapılan açıklamada, “En önde gelen siyasi figürlerden birinin ‘söylemi ve bazı beyanları nedeniyle’ hapsedilmesi, mevcut otoritenin Nahda Hareketi lideri ve tutuklanan tüm siyasilerin herhangi bir suç işlediğini kanıtlayamadığını gösteriyor” dedi.

Parti, 20’den fazla siyasetçinin ‘gerekçesiz’ olarak tutuklandığına da dikkat çekti.

Liderlerinin hapiste bulunmasından endişe duyan Nahda Hareketi ise, yargılanmak üzere tutuklu bulunan Gannuşi hakkında verilen yargı kararını kınayan kısa bir açıklama yaptı.

Nahda Hareketi, hapis kararını ‘haksız bir siyasi karar’ olarak değerlendirdi ve Gannuşi’nin derhal serbest bırakılması çağrısında bulundu.

Gözaltına alındığı 20 Nisan’dan bu yana, Gannuşi’nin tutulduğu hapishanenin önünde ya da sokaklarda herhangi bir protesto düzenlenmedi.

Bu, muhalefet ve destekçiler de dahil olmak üzere, Tunus siyasi sahnesindeki bazı bileşenlerin Gannuşi’yi ‘geçici olarak’ da olsa terk ettiği anlamına mı geliyor? Yoksa sadece, bu aşamada konuya öncelik verilmedi mi?



Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

TT

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

İsrail ordusu bugün, aynı bölgede Hamas'a ait üç kilometreden uzun büyük bir tünelin imha edildiğini duyurduktan bir gün sonra, kuvvetlerinin “Majin Oz” adı verilen yeni bir eksenin açılışını tamamladığını açıklayarak Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri, özellikle de Han Yunus sakinlerini şaşırttı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, “188. Tugay ve Golani Tugayı güçleri Han Yunus'un doğusu ve batısını ayıran Majin Oz ekseninin açılışını tamamladı. Eksen yaklaşık 15 kilometrelik bir mesafe boyunca uzanıyor.”

Yeni “Majin Oz” ekseni Han Yunus'un doğusunu batıdan ayıracak ve Han Yunus'un Refah'tan ayrılmasını “Morag” ekseniyle de devam ettirecek.

Resim  İsrail ordusu tarafından yayınlanan, soldan sağa çapraz olarak uzanan ve Morag ekseni ile bir noktada kesişen Magen Oz ekseninin görüntüsü

Han Yunus bölgesindeki son hamleler, İsrail'in “insani şehir” olduğunu iddia ettiği ve Refah'taki (Gazze Şeridi'nin güneyi ve Han Yunus) yüz binlerce Gazzeli’nin bir çadır alanına tıkıştırılmasına yol açacak planla aynı zamana denk geliyor.

İsrail ordusuna göre bu yeni eksen, Hamas üzerindeki “baskının” ve Han Yunus Tugayı'na karşı yürütülen savaşın çözümünün merkezi bir parçası.

Bir parçalama politikası

Ancak İsrail, Gazze'yi parçalamak ve Doha'da devam eden dolaylı müzakerelerde İsrail'in Şerit'ten tamamen çekilmesinde ısrar eden Hamas üzerinde baskı kurmak için tesadüfi coğrafi eksenler dayatma politikası izliyor.

Gazze'deki saha kaynakları Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, "Yeni eksen İsrail'in kontrolü altındaki birçok bölgeyi kapsıyor: Kizan en-Neccar, Curti el-Lut, Şeyh Nasır, Mean, Menara, Huza'a, Absan, al-Kara'a ve Beni Suheyla." Kaynaklar, “bu bölgenin, herhangi bir Filistinlinin sınıra yaklaşmasını önlemek için sınırdan 2 kilometreden daha uzağa ulaşan geniş tampon bölgeler oluşturmayı amaçladığını,

bunun da Han Yunus'un doğu bölgesinde yaşayan yüz binlerce kişinin İsrail güçlerinin orada kalması halinde, evlerine dönmesini engellemek anlamına geldiğini” belirtti.

İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre yeni “Magen Oz” ekseninin ilan edilmesiyle Hamas üzerinde daha fazla baskı kurulması amaçlanıyor.

İsrail, Refah'ı Han Yunus'tan ayıran Morag ekseninden çekilmemekte ısrar ederken, İbrani medyasının Refah'ın yaklaşık 2 kilometreye kadar olan bazı bölümlerinde askeri kontrolü sürdürmesi koşuluyla “eksenden çekilmek için müzakerelerde esneklik önerdiği” yönündeki haberleri Hamas reddediyor. Hamas, tamamen çekilene kadar kademeli bir çekilme için harita ve belirli tarihler konusunda ısrar ediyor.

Hamas, özellikle geçtiğimiz ocak ayında gerçekleşen ateşkes sırasında İsrail ordusu tarafından kurulan Netzarim ekseninin (Gazze Şehri'nin güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyini merkezinden ve güneyinden ayıran) büyük bir kısmı ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde geçici olarak kurulan eksenlerin bir kısmını ortadan kaldırmayı başardıktan sonra, kademeli geri çekilme ve bu yeni eksenlerin ortadan kaldırılması taleplerinde ısrarcı görünüyor.

Büyük Tünel Yıkıldı

Bu arada İsrail ordusu dün, iki aydan uzun bir süre önce Han Yunus'ta yapılan operasyonlar sırasında keşfedilen büyük bir Hamas tünelini yıktığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, güçlerinin "merkezi bir yeraltı yolunda bulunan tüneli keşfettiğini ve tamamen yok ettiğini" belirterek, tünelin "yaklaşık 3,5 kilometre uzunluğunda olduğunu ve içinde birkaç sığınak bulunduğu" kaydedildi.

Şarku'l Avsat'a konuşan Filistinli saha kaynaklarına göre “bu tünel Hamas'ın askeri kolu olan El Kassam Tugaylarına ait en uzun tünellerden biri ve tünelden birçok tünel ve açılım bulunuyor, savunma tünelleri, komuta ve kontrol için kullanılan tüneller var.”

“Tünelin Mean, Al-Menara ve Han Yunus'un güneydoğusundaki diğer bölgelerde yer aldığını” belirten kaynaklar, “tünelin Kassam Tugayları savaşçıları için savaş düğümleri içerdiğine ve bu tüneli gerek bu bölgelerde gerekse büyük tünelin açıldığı yakın bölgelerde İsrail güçleriyle savaşmak için kullandıklarına” işaret etti.

Kaynaklar, son birkaç haftalarda bu bölgelerde çok sayıda operasyon gerçekleştirildiğini ve İsrail araçlarının patlayıcı düzenekler ve tanksavar füzeleriyle hedef alındığını belirtti.

Kaynaklar, savaşın belirli bir döneminde, büyük tünelin içinde, saha komutanlarının İsrail güçlerine karşı muharebeleri yönettiği, bu güçlerin hareketlerinin izlendiği ve onlara karşı saldırı planlamak için hareketlerinin belgelendiği komuta ve kontrol için özel tüneller bulunduğuna dikkat çekti.

rtgy6u
Gazze tünelinin içindeki bir İsrail askeri, Kasım 2023 (Reuters)

İsrail güçleri, savaşın başlangıcında ve Netzarim ekseninin kontrolünde duyurulduğu gibi, bazıları 2 ve 3 kilometre uzunluğa ulaşan, bazıları Gazze Şeridi'nin kuzeyi ile merkezini birbirine bağlayan ve araçların geçtiği çeşitli büyüklükteki tünellerin imha edildiğini sık sık duyurdu.

İsrail güçleri Gazze Şeridi'nde 20 aydan fazla bir süredir faaliyet göstermelerine, Hamas'ın kabiliyetlerini önemli ölçüde yok etmeyi başardıklarını iddia etmelerine rağmen, Han Yunus örneğinde olduğu gibi girdikleri bölgelere her yeniden girişlerinde daha fazla tünel ortaya çıkarmakta ve bunları yok etmek için çalışmaktadırlar. Saha kaynakları İsrail ordusunun daha önce bu bölgede en az bir kez, bazı bölgelerde ise iki kez operasyon düzenlediğini vurguluyor.