Suudi Arabistan’ın Cidde şehri bugün iyimserlik, fikir birliği ve sonuçlarının sıcak gündem maddelerine olumlu yansıyacağına dair inanç duyulan 32. Arap Birliği Liderler Zirvesi’ne ev sahipliği yapacak. Zirve’nin gündeminde Sudan’daki durum, Suriye'nin Arap Birliği’ne dönüşü ve Arapların komşu ülkelerle olan ilişkilerinin yanı sıra Arapların temel meselesi olan Filistin konusunun olması planlanıyor.
Kral Selman bin Abdulaziz'in Cezayir’in ardından Suudi Arabistan'ın 32. Arap Birliği Liderler Zirvesi başkanlığını resmi olarak devralmasıyla konuşma yapması bekleniyor.
Yetkililer ve analistler Cidde Zirvesi'ni, Suudi Arabistan Krallığı'nın tüm başarı faktörlerini öngörerek ‘tarihi’ olarak nitelendirdi. Zirve, Suriye'nin 12 yıllık aradan sonra Arap Birliği'ne dönmesi ve Cidde'de Sudan-Sudan görüşmelerinin yanı sıra komşu ülkelerle, özellikle Türkiye ve İran'la tarihi uzlaşmaların ardından yapılıyor.
Lübnan’ın Riyad Büyükelçisi Fevzi Kabbara, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Cidde Zirvesi’nin Araplar ve özellikle Lübnan için bir umut ışığı olduğunu belirtti. “Özellikle Suriye’nin dönmesiyle uzlaşma ortamına güveniyoruz. Kararda, önceki gün yapılan dışişleri bakanları toplantılarında gördüğümüz gibi, bir mutabakat ve hız atmosferi var. Bunun Lübnan'a olumlu yansımasını umuyoruz” şeklinde konuştu.
Kabbara açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Suudi Arabistan daima Müslümanların yönünde karar sahibi. Tüm Arap liderlerini bir araya getiren Veliaht Prens’e ve Kral Selman’a teşekkür ediyoruz.”
Suriye Dışişleri Bakanı Faysal el-Mikdad, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’in Cidde’de yapılacak 32. Arap Birliği Liderler Zirvesi’nde ülkesinin heyetine başkanlık edeceğini bildirdi. Şarku’l Avsat’a konuşan Suriye Dışişleri ile Gurbetçiler Bakan Yardımcısı Eymen Susan açıklamasında “Herkes Cidde Zirvesi’nin yeni bir aşamayı başlatacağını umuyor. Zirve’nin Suudi Arabistan'da düzenlenmesinin önemi hakkında konuşulamayacak bir şey yok. Çünkü açık ve net” ifadelerini kullandı.
Diğer yandan Suudi Arabistan merkezli Körfez Araştırmaları Merkezi (GRC) Başkanı Dr. Abdulaziz bin Osman bin Sakr, Cidde Zirvesi’nin tarihi olarak nitelendirdi. Şarku’l Avsat’a konuşan Sakr, “Zirve başarı faktörlerini Suudi Arabistan’ın hazırlanmasıyla gösterdi. Kral Selman ve Veliaht Prens’i, zirvenin başarıya ulaşmasını sağlayan temelleri attılar” dedi.
Suudi Arabistan’ın çabalarının Suriye'nin Arap Birliği’ne dönmesi ve Sudan halkına yardım sağlamak için Cidde'de Sudan görüşmelerine ev sahipliği yapmasıyla sonuçlandığına değinen Sakr, bunun Sudan'da uzlaşma ve istikrara ulaşmanın bir başlangıcı olduğunu söyledi Ayrıca Riyad’ın Türkiye ve İran da dahil olmak üzere komşu Arap ülkeleriyle tarihi uzlaşmalar sağlamayı da başardığını vurguladı.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan çarşamba günü Arap dışişleri bakanlarına hitaben yaptığı konuşmada, Arap dünyasının birçok zorluk ve zorluktan geçtiğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bu bizi bir yol ayrımına getiriyor. Bölgemizin güvenli ve istikrarlı hale gelmesi, refah için birlikte durmamız, bununla yüzleşmek ve buna uygun çözümler bulmak adına ortak Arap eylemini güçlendirmek için daha fazla çaba göstermemizi gerekiyor.”
Bu bağlamda Siyasi analist Halid Batarfi, Cidde Zirvesi’nde tartışılan dosyaların çoğunda Arap mutabakatının ardındaki sırrın iyi bir hazırlık olduğu görüşünde. Şarku’l Avsat’a konuşan Batarfi, “G-20 Zirvesi ve Suriye’nin Arap Birliği’ne dönmemesi için yapılan hazırlık Suudi Arabistan’ın politikası haline geldi” diyerek Suudi Arabistan'ın denetlediği Yemen, Sudan ve Suudi-İran anlaşması gibi tüm dosyalara değindi.
Arapların içindeki farklılıkları çözmeye yönelik Arap yaklaşımlarına da değinen Batarfi sözlerini şöyle sürdürdü:
“Suudi Arabistan ve Cezayir dışişleri bakanlarının ifade ettiği gibi beyan edilen yaklaşım, iç işlerine dış müdahaleyi red ve Arap dosyalarını manipüle etmek için yabancıların girmesine izin vermeyen ortak bir Arap pozisyonu sürecinde olduğumuzu teyit ediyor. Bu başarılırsa, ortak Arap eyleminin önündeki en büyük engel olan dış müdahaleye bir çözüm bulmuş olacağız.”
Cidde Zirvesi’ni geleceğin zorluklarına hazırlık ve toplu yüzleşme zirvesi olarak değerlendiren Suudi analist, “Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşü, Suriye arenasının bölgeden ve dışarıdan birçok dış müdahaleye bırakıldığı eski bir durumun düzeltilmesi. Suriye, Arap kucaklaşmasına geri döndü ve pusula ortak Arap eylemi yönünde” şeklinde konuştu.
Arap Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Hüsam Zeki de 32. Arap Birliği Zirvesi’nde sunulacak kararlar hakkında "Arap meselelerini çeşitli siyasi, ekonomik ve sosyal yönleriyle ele alan kararlar” diyerek, bunun ortak Arap eylemi için bir itici güç olmasını, mevcut anlaşmazlıkların çözümü ve etkilerinin hafifletilmesi açısından iyi katkılar içermesini umduğunu ifade etti.
30 Mayıs 2025 tarihinde Sana'da ABD ve İsrail karşıtı bir protesto sırasında sloganlar atan Husiler (AFP)