UNITAMS’ın geleceği hakkında BM Güvenlik Konseyi’ne endişe hakim

BM Genel Sekreteri Guterres kapalı bir oturuma katılarak ve Perthes’e olan güvenini tazeledi

BM Sudan Özel Temsilcisi Volker Perthes (Reuters)
BM Sudan Özel Temsilcisi Volker Perthes (Reuters)
TT

UNITAMS’ın geleceği hakkında BM Güvenlik Konseyi’ne endişe hakim

BM Sudan Özel Temsilcisi Volker Perthes (Reuters)
BM Sudan Özel Temsilcisi Volker Perthes (Reuters)

Görevi önümüzdeki birkaç saat içinde sona erecek olan Sudan’daki Birleşmiş Milletler (BM) Entegre Geçiş Yardımı Misyonu’nun (UNITAMS) kaderini belirlemek için New York’ta ve diğer Batılı başkentlerde diplomatik çabalar yoğunlaştı. Bir yandan Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki Sudan ordusu ile Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki düşmanca askeri operasyonların sürdürülmesi ışığında, BM Güvenlik Konseyi üyeleri arasında bu görevin tamamlanması veya değiştirilmesi konusunda bölünmeler yaşanıyor.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Burhan’ın UNITAMS’a başkanlık eden BM elçisini suçlamasından bir gün sonra BM Sudan Özel Temsilcisi Volker Perthes’e verdiği desteği yineledi.

Guterres, UNITAMS misyonunun bir süre daha devam etmesini destekleyip desteklemediğine veya buna son vermenin zamanının gelip gelmediğine karar verilmesinin BM Güvenlik Konseyi’ne bağlı olduğunu söyledi.

Guterres’in açıklamaları, Güvenlik Konseyi tarafından kişisel talebi üzerine yapılan ve üyelerin kendisinden Sudan’daki durum hakkında bunun nadir olduğunu bilerek brifing aldığı kapalı bir toplantıdan sonra geldi.

Şarku’l Avsat, toplantıya katılan diplomatlardan Guterres’in Sudan’daki gelişmeleri ve krizi çözmek için devam eden bölgesel ve uluslararası çabalara ek olarak ABD-Suudi Arabistan’ın arabuluculuğuyla gerçekleşen Cidde müzakerelerine değindiğini öğrendi.

Guterres, Burhan’ın Perthes yerine yeni bir aktör atama talebi karşısında yaşadığı şoku yineledi.

Toplantı sırasında konsey üyeleri, kötüleşen durum hakkında endişelerini dile getirdi. Bununla birlikte konsey üyeleri arasında, Sudan’daki şiddetin son zamanlarda tırmanmasına yanıt olarak Güvenlik Konseyi’nin pozisyona ihtiyaç duyulup duyulmadığı bir tartışma konusuydu. Çin ve Rusya tarafından desteklenen üç Afrika ülkesi Gabon, Gana ve Mozambik, konseyde bir pozisyon belirlenmesinin hassas bir zamanda mesajların tekrarlanmasına ve karışıklıklar yaratmasına yol açabileceğini savunuyor.

Bu, geçen hafta “Güvenlik Konseyi’nin herhangi bir ürünle ilgili katılımını desteklemiyoruz” diyen Sudan Daimi Temsilcisi el-Haris İdris el-Haris Muhammmed’in resmi konumunu yansıtıyor. Bu ayrıca, konseyin Afrika Birliğinin duruma olumlu katılma çabalarını da baltalayabilir.

Bunu Güvenlik Konseyi üyeleri arasında, 3 Haziran’da sona erecek olan UNITAMS misyonunu yenileyen bir karar tasarısı üzerinde müzakereler izledi. Diplomatlar, Sudan’daki durumun nasıl tersine çevrileceğine dair farklı görüşler ışığında müzakerelerin karşı karşıya kaldığı zorluklara değindi.

Sudan dosyasında kalemi elinde tutan ülke İngiltere, son gelişmeleri yansıtan bir dil ortaya koydu. Ancak bu, UNITAMS’ın görev süresinin yalnızca teknik olarak uzatılmasını isteyen diğer üyelerin muhalefetiyle karşılaştı. Teknik uzatma kavramı, temel işlevlerini değiştirmeden görev süresini uzatmak için kısa bir kararın verilmesi anlamına geliyor. Bu anlaşmazlıklar sonucunda İngiltere, gelişmeler hakkında bir başkanlık bildirisi taslağı önermeye hazırlanıyor.



Gazze'de ateşkes için ihtiyatlı iyimserlik… ABD'nin oynayacağı role güven

İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırı nedeniyle, yerinden edilen insanların barındığı UNRWA okulunun enkazını arayan Filistinliler (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırı nedeniyle, yerinden edilen insanların barındığı UNRWA okulunun enkazını arayan Filistinliler (AFP)
TT

Gazze'de ateşkes için ihtiyatlı iyimserlik… ABD'nin oynayacağı role güven

İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırı nedeniyle, yerinden edilen insanların barındığı UNRWA okulunun enkazını arayan Filistinliler (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırı nedeniyle, yerinden edilen insanların barındığı UNRWA okulunun enkazını arayan Filistinliler (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki günlerde gerçekleştireceği bölge turu, Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına varılması olasılığı açısından merakla bekleniyor. İsrail'de savaşın sona erdirilmesi yönünde büyük gösteriler düzenlenirken, Kahire temasların varlığını, öneri ve fikir alışverişinde bulunulduğunu teyit ediyor ve Washington'un rolüne güveniyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre Trump'ın Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) kapsayan turu öncesindeki bu büyük ivme, ABD'nin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya açık bir şekilde baskı yapması halinde bir anlaşmayla sonuçlanabilir. Hamas'ın ABD'nin kapsamlı bir çözüm garantisi vermesi halinde, ateşkesi kabul etmesi muhtemel.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Papa 14. Leo, 8 Mayıs'ta seçildikten sonra Aziz Petrus Meydanı'nda düzenlediği ilk pazar ayininde Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması ve tüm esirlerin serbest bırakılması çağrısında bulundu.

‘Askeri çözüm yok’

Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul dün Kudüs'te yaptığı açıklamada, ‘ateşkes için ciddi müzakerelere geri dönülmesi’ çağrısında bulunarak, ‘Gazze Şeridi'ndeki çatışmanın askeri yollarla çözülemeyeceğini ve siyasi bir çözümün odak noktası olması gerektiğini’ vurguladı.

Görsel kaldırıldı.İsrail'in Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırı nedeniyle, yerinden edilen insanların barındığı UNRWA okulunun enkazı arasında oturan protez bacaklı bir Filistinli (AFP)

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, dün Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan bir televizyon röportajında, Gazze konusunda günlük temasların ve karşılıklı önerilerin varlığını teyit ederek, gerilimin sona erdirilmesi için baskı yapılmasında ABD'nin rolünden yararlanmanın önemini vurguladı. Trump yönetiminin göreve gelmeden önceki tutumunun ateşkesin istikrar kazanmasına yardımcı olduğunu ve mevcut ABD yönetiminin de aynı güçle mevcut çabaların başarısına katkıda bulunacağını umduğunu ifade etti. Abdulati, “Kapsamlı bir ateşkese ulaşmak için ABD ve Katar'ın başını çektiği uluslararası ortaklarla iş birliği içinde Mısır'ın yoğun girişimleri devam ediyor” dedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Bölge Sözcüsü Samuel Warburg dün Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, Trump'ın ziyaretinin, Gazze Şeridi'ndeki gelişmeler de dahil olmak üzere çeşitli dosyalarda ‘koordinasyonu artıracağını’ doğruladı, ancak bir ateşkes anlaşmasına varılıp varılmayacağı konusunda bilgi vermedi.

Baskılar artıyor

Mısırlı strateji uzmanı Tümgeneral Semir Ferec, Trump'ın ziyaretinden önce ya da ziyaretiyle birlikte bir anlaşmaya varılacağı beklentisiyle savaşın sona erdirilmesi için büyük beklentiler, baskılar ve uluslararası taleplerin arttığını söyledi. Mısır'ın Trump'ın rolüne güvenmesinin doğru bir tutum olduğunu ve özellikle Gazze dosyasının yaklaşan tur sırasında güçlü bir şekilde masada olacağı için anlaşmanın sağlanmasına önemli ölçüde katkıda bulunabileceğini belirtti.

Hamas'a yakın bir Filistinli siyasi analist olan İbrahim el-Medhun'a göre ise ‘tüm olasılıklar halen masada, ancak İsrail ateşkesi garanti eden ya da Filistin halkına karşı devam eden soykırımı durduran herhangi bir anlaşmayı reddetmekte ısrar ediyor.’

Görsel kaldırıldı.İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları nedeniyle yerlerinden edilen Filistinlilerin kaldığı çadırlar (Reuters)

Öte yandan Hamas, maliyeti ne olursa olsun herhangi bir kısmi anlaşmaya girmeyi reddediyor. Kapsamlı bir anlaşmaya varmak istediğini vurguluyor, ancak aşılamayacak net koşullar ve kırmızı çizgiler belirliyor.

El-Medhun'a göre kırmızı çizgiler üç yönlü; ‘İlk olarak hiçbir koşul altında silahların teslim edilmesinden söz edilmiyor, zira direniş için silahlar hayatta kalmanın garantisi ve caydırıcılık aracıdır. İkinci olarak ister liderler ister sıradan insanlar olsun, Filistinlilerin yerinden edilmesi reddediliyor. Son olarak, saldırganlığın kapsamlı bir şekilde durdurulmasına, kuşatmanın kaldırılmasına ve esirlerin serbest bırakılmasına yol açmayan her türlü kısmi anlaşmaya karşı çıkılıyor.’

El-Medhun, “Hamas kısa süre önce İsrail'in değiştirilmiş bir teklifini reddetti. Çünkü bu teklif kabul edilemeyecek kırmızı çizgilere dokunan noktalar içeriyordu. Ancak hareket diyaloğa açık olmakla birlikte silahları teslim etmeyecek, mevcut koşullar altında gelecekteki herhangi bir hükümette yer almayacak ve herhangi bir kısmi anlaşmayı kabul etmeyecek” ifadelerini kullandı.

İsrail Kanal 12 televizyonuna göre cumartesi akşamı binlerce İsrailli, savaşın sona erdirilmesi ve tüm esirlerin geri dönmesi talebiyle Savunma Bakanlığı yakınlarında gösteri yaptı. Bu gelişme, cumartesi günü Gazze Şeridi'nde hayatta olan iki İsrailli esirden birinin Gazze Şeridi'nde devam eden savaşın sona erdirilmesi çağrısında bulunduğu videonun Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları tarafından yayınlanmasıyla aynı zamanda gerçekleşti.

Hamas'ta iyimserlik

Hamas kaynakları dün Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, Katar ve Mısır'ın katıldığı, ABD'li ve İsrailli yetkililerin yakından takip ettiği görüşmelerde ‘bu kez bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserliğe tanık olunduğunu’ belirterek, ‘şu anda önerilenler üzerinde anlaşmaya varılması halinde önümüzdeki 48 saat içinde bir anlaşmanın ilan edileceğini’ öne sürdü.

Kaynaklar, ‘ABD tarafının kısmi bir anlaşmaya varmaya odaklandığını, hareketin liderliğinin ise anlaşmanın açık ve net bir metin taşımasını, Başkan Trump'ın garantisini içermesini, İsrail'in ilk aşamada olduğu gibi anlaşmaları ihlal etmeden savaşı sona erdirecek ikinci bir aşamaya geçilmesini talep ettiğini’ açıkladı.

Görsel kaldırıldı.İsrail'in dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'a düzenlediği saldırıda öldürülen bir çocuğun cenazesini taşıyan Filistinli (Reuters)

‘Hamas'ın ateşkesi hızlandırmak ve Trump yönetimine net bir mesaj göndermek için ABD vatandaşı İsrailli asker Edan Alexander da dahil olmak üzere tüm esirleri serbest bırakmaya istekli olduğunu’ belirten el-Medhun, “Şimdi parola, soykırımı durdurmak, insani yardımın girişine izin vermek ve savaşın kapsamlı bir şekilde durdurulması için işgal hükümetine gerçek bir baskı yapma sorumluluğuna sahip olan ABD yönetiminin elinde” dedi.

Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret sırasında Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirmenin yollarını açıklayacağı bir anlaşmanın çerçevesini duyurmasını bekleyen Ferec, önümüzdeki saatlerin ABD'nin tutumunu, takas anlaşmasının tamamlanma şansını ve yardım girişini duyurmak açısından belirleyici olacağını öne sürdü.