Sudan’da çatışmalar sürerken, ordu başkente takviye kuvvetler getirdi

1 Haziran 2023’te Hartum’un güneyindeki bölgedeki bir binanın duvarında oluşan kurşun delikleri (AFP)
1 Haziran 2023’te Hartum’un güneyindeki bölgedeki bir binanın duvarında oluşan kurşun delikleri (AFP)
TT

Sudan’da çatışmalar sürerken, ordu başkente takviye kuvvetler getirdi

1 Haziran 2023’te Hartum’un güneyindeki bölgedeki bir binanın duvarında oluşan kurşun delikleri (AFP)
1 Haziran 2023’te Hartum’un güneyindeki bölgedeki bir binanın duvarında oluşan kurşun delikleri (AFP)

Sudan’ın başkenti Hartum’a takviye kuvvet getiren Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasındaki ateşkesin bitmesinin ardından çatışmaların yoğunlaştı ve şehirde topçu atışlarının sesleri yankılandı.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre, görgü tanıkları, Omdurman banliyösünde Radyo ve Televizyon binasının yakınında top atışları duyduklarını bildirdi.

Hartum ve Sudan’ın diğer bölgeleri, 15 Nisan’dan bu yana Orgeneral Abdulfettah Burhan liderliğindeki ordu ile Hamideti olarak bilinen Muhammed Hamdan Daklu liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri arasında şiddetli çatışmalara tanık oluyor.

Birleşmiş Milletler (BM), çatışmalar nedeniyle 1,2 milyondan fazla insanın ülke içinde yerinden edildiğini ve yarım milyondan fazla insanın yurt dışına sığındığını bildirirken, bin 800’den fazla kişi de öldü.

İki taraf, en son Suudi Arabistan ve ABD’nin arabuluculuğunda Cidde şehrinde yapılan görüşmelerde birden fazla ateşkes anlaşmasına vardı.

Ancak ateşkes her seferinde hızla bozuldu ve özellikle Hartum ve ülkenin batısındaki Darfur bölgesinde çatışmalar yeniden başladı.

FOTO: 2 Mayıs 2023’te Sudan’ın başkenti Hartum’daki krizin ardından tahliye edilen Sudanlı bir kız (Reuters)
2 Mayıs 2023’te Sudan’ın başkenti Hartum’daki krizin ardından tahliye edilen Sudanlı bir kız (Reuters)

Ordu tarafından bugün yapılan açıklamada, şiddetin daha da artma olasılığını düşündüren bir adımla, Hartum’un merkezindeki operasyonlara katılmak üzere takviye kuvvetler getirdiğini duyurdu.

Hartum merkezli Confluence Danışma Merkezi’nden Sudanlı analist Kholood Khair, “Ordu yakında Hızlı Destek Kuvvetleri’ne karşı büyük bir saldırı başlatmayı planlıyor ve bu nedenle Cidde’deki müzakerelerden çekildi” dedi.

Ordu Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin ateşkese uymaması ve hastaneler ile sakinlerin evlerinden çekilmekle ilgili yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle müzakerelere katılımın askıya alındığını bildirdi.

Washington, Cidde’deki müzakereler ve ateşkesin çökmesinden çatışmanın iki tarafını sorumlu tuttuktan sonra, Perşembe günü şirketlere yaptırımlar ve çatışmanın iki tarafıyla bağlantılı yetkililerin giriş vizelerine kısıtlamalar getirdi.

ABD’nin yaptırımları, Hızlı Destek Kuvvetleri’ne bağlı bir altın madenciliği şirketi olan Al Junaid ve paramiliter gruba ekipman temin eden Tradive General Trading’in yanı sıra orduyu destekleyen Sudan Master Technology ile Defense Industry System adlı şirketi de hedef aldı.

Analistler, ülkeyi 30 yıl yöneten eski Devlet Başkanı Ömer El Beşir döneminde uygulanan uluslararası yaptırımlara karşı olduğu gibi, ABD yaptırımlarının uygulanabilirliğini sorguluyor.

Müzakere öncesi kazanımlar

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, “Şiddeti sürdüren aktörlere karşı ekonomik yaptırımlar uygulayarak ve vize kısıtlamaları getirerek konuyu takip ediyoruz” dedi.

Sullivan dün düzenlediği basın toplantısında, son zamanlarda ateşkesin ihlali edilmesinin çatışmanın uzun süreceği ve Sudan halkı için büyük bir acıya neden olacağına ilişkin endişelerinin artırdığını vurguladı.

FOTO: ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Washington’da düzenlediği basın toplantısında (Reuters)

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Washington’da düzenlediği basın toplantısında (Reuters)
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Washington’da düzenlediği basın toplantısında (Reuters)

Analist Kholood Khair, “Ordu, müzakere masasındaki konumunu iyileştirmek amacıyla gelecekteki herhangi bir müzakereyi taahhüt etmeden önce bazı askeri kazanımlar elde etmek istiyor” yorumunda bulundu.

Ordu, Cidde müzakerelerine katılımını askıya aldığını açıkladıktan kısa bir süre sonra, Çarşamba günü Hartum’un güneyindeki Hızlı Destek Kuvvetleri’nin mevzilerini top atışlarıyla hedef aldı.

Cidde görüşmeleri, sivillerin savaş bölgelerini terk etmelerine ve insani yardım ulaştırmalarına olanak tanıyan güvenli geçişler sağlamayı amaçlıyordu.

Bununla birlikte, insani yardım çalışmaları, güvenli geçişlerin olmaması ve hava yoluyla gelen yardımın gümrükte engellenmesi gibi birçok zorlukla karşı karşıya.

Özellikle uluslararası yardım kuruluşlarının merkez ve depolarına yönelik yağma ve hırsızlıklar devam ediyor.

Dünya Gıda Programı İcra Direktörü dün yaptığı açıklamada, “Depolarımız saldırıya uğradı ve 4,4 milyon insanın yiyeceği risk altında” dedi.

BM’ye göre, Sudan’da hastanelerin dörtte üçü hizmet dışı kalırken, 25 milyon insan (nüfusun yarısından fazlası) insani yardıma ihtiyaç duyuyor.

BM, ihtiyaç duyduğu 2,6 milyar doların yalnızca yüzde 13’ünü elde ettiğini bildirdi.



HDK’nin İHA saldırılarında onlarca kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir civarında yer alan Ebu Şuk Mülteci Kampı’ndaki Sudanlılar (AP)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir civarında yer alan Ebu Şuk Mülteci Kampı’ndaki Sudanlılar (AP)
TT

HDK’nin İHA saldırılarında onlarca kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir civarında yer alan Ebu Şuk Mülteci Kampı’ndaki Sudanlılar (AP)
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir civarında yer alan Ebu Şuk Mülteci Kampı’ndaki Sudanlılar (AP)

Hükümet, sağlık ve yardım kaynakları ile görgü tanıklarına göre, insansız hava aracı (İHA) savaşının bir devamı olarak, Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından Sudan ordusunun kontrolü altındaki Kuzey Kordofan eyaletinin başkenti el-Ubeyd'deki aşırı kalabalık bir hapishane ve Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki bir mülteci kampı da dahil olmak üzere Sudan'ın çeşitli yerlerinde düzenlenen saldırılarda onlarca kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı. Öte yandan geçici idari başkent olan Port Sudan şehri, bir hafta boyunca havalimanı, konteyner limanı, otel ve yakıt deposunda meydana gelen patlamaların ardından sakin bir gün geçirdi.

Sudan Hükümet Sözcüsü ve Kültür ve Enformasyon Bakanı Halid el-İaysir dün yaptığı açıklamada, ülkenin merkezindeki Kuzey Kordofan eyaletinin başkenti el-Ubeyd'deki hapishane ve hastaneyi hedef alan HDK’ye ait bir İHA’nın bombalaması sonucu 20 kişinin hayatını kaybettiğini ve 50 kişinin de yaralandığını söyledi. El-İaysir yaptığı açıklamada, el-Ubeyd’deki hapishanede yaşananların tam teşekküllü bir savaş suçu olduğunu ve milislerin Sudanlı sivillere yönelik ihlal kayıtlarına eklendiğini belirtti. El-İaysir, bir terör eylemi olarak nitelendirdiği saldırıyı en sert ifadelerle kınadı.

frgty6
Kuzey Darfur'daki çatışmalardan kaçan yerlerinden edilmiş Sudanlılar, 27 Nisan 2025 (Reuters)

Sudan Doktorlar Ağı ise yaklaşık 5 bin mahkûmun bulunduğu hapishaneye düzenlenen saldırıda 21 kişinin yaşamını yitirdiğini, bazıları ağır olmak üzere 47 kişinin de yaralandığını açıkladı. Ağ, uluslararası insani yardım ve insan hakları örgütlerini, silahsız sivillere yönelik ihlallerin genişlemesini ve nüfus yoğunluğu yüksek büyük şehirlerin hedef alınmasını durdurması için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmaya çağırdı.

HDK, yakın bir saldırının sinyalleri arasında el-Ubeyd'i birçok yönden kuşatıyor.

Ebu Şuk Mülteci Kampı bombalandı

Yardım kaynaklarına göre, HDK'nin Darfur bölgesinde yerinden edilmiş kişilerin kaldığı Ebu Şuk Mülteci Kampı’nı hedef alan bombardımanında aynı aileden 14 Sudanlı hayatını kaybetti. Ebu Şuk Mülteci Kampı Acil Servisi’nden dün yapılan açıklamada, kampın ‘HDK tarafından ağır topçu ateşine’ maruz kaldığı, aynı aileden 14 kişinin yaşamını yitirdiği ve çok sayıda kişinin de yaralandığı belirtildi. Ebu Şuk Mülteci Kampı, son dönemde HDK'nin yoğun saldırılarına sahne olan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’de yer alıyor. Bu saldırılarda onlarca kişi hayatını kaybederken yüz binlerce kişi de şehrin mülteci kamplarından göç etmek zorunda kaldı.

dfrgthy
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir civarındaki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) unsurları (Telegram)

Buna karşılık el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu (yerel bir grup), HDK'nin dün erken saatlerde şehre yeni bir ağır topçu bombardımanı dalgası başlattığını ve aynı zamanda sivil yerleri ve hayati tesisleri ayrım gözetmeksizin hedef alan kamikaze İHA’lar uçurduğunu bildirdi. Grubun resmi Facebook sayfası üzerinden yapılan paylaşımda, “Mermiler ayrım gözetmeksizin yoğun nüfuslu yerleşim bölgelerine yağıyor, kurbanların sayısını arttırıyor ve yıkım alanını genişletiyor. Bu ölümcül döngü her gün tekrarlanıyor. Sabah bombardımanla başlıyor, ardından uzun sürmeyen temkinli bir sükûnet geliyor ve sonra yeni bir şiddetli bombardıman dalgasına dönüşüyor” ifadeleri yer aldı.

El-Faşir, HDK'nin şehre saldırıp kontrol altına alma girişimlerinin Sudan ordusu ve müttefik Darfurlu gruplar tarafından engellendiği bir yıl boyunca yüzlerce saldırıya maruz kaldı. Nisan ayının son haftasında el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, ‘el-Faşir şehrine ve savunmasız sakinlerine karşı kanlı bir katliam’ olarak tanımladığı olayda 750'den fazla havan topu, roket, tank ve ağır top mermisi kullanıldığını belgeledi.

HDK'nin el-Faşir'deki Zemzem Mülteci Kampı’na yönelik saldırıları, kamp sakinlerinin komşu şehirlere kaçmasına yol açtı ve Birleşmiş Milletler'e (BM) göre yaklaşık bir milyon kişinin yaşadığı kamp ‘neredeyse boş’ hale geldi.

dfrgtyh
Darfur'dan Çad'daki Adre'ye giden yerlerinden edilmiş Sudanlılar (Arşiv - Reuters)

El-Faşir şehri, geniş Darfur bölgesinde HDK'nin kontrolü dışında kalan tek büyük şehir olması nedeniyle ordu ile HDK arasındaki savaşta stratejik bir öneme sahip. BM ve uluslararası gözlemciler önümüzdeki günlerde yaygın vahşetlerin yaşanabileceği uyarısında bulundu.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) 450 binden fazla insanın el-Faşir, Zemzem ve Ebu Şuk kamplarındaki saldırılardan kaçarak Kuzey Darfur'daki Tavile'ye ulaştığını bildirdi. UNICEF ve ortaklarının sahada 14 sağlık merkezinde hayat kurtarıcı bakım sağladıkları, çocukları taradıkları ve hayat kurtarmak için sağlık hizmeti verdikleri belirtildi.

Port Sudan'da sükûnet

Ülkenin doğusundaki Port Sudan'da, bir hafta süren saldırıların ardından temkinli bir sükûnetin geri geldiğini belirten yerel kaynaklar, ülkede savaşın başladığı Nisan 2023'ten bu yana ilk kez bu tür saldırılara tanık olan kentte hâkim olan endişe ve gerginlik atmosferinin ardından hayatın normale döndüğünü ifade etti. Geçtiğimiz pazar gününden bu yana geçici idari başkent Port Sudan, her gün İHA’larla düzenlenen ve havaalanı, liman ve ana yakıt depolarının yanı sıra Osman Dikne Hava Üssü gibi altyapı ve sivil tesisleri hedef alan yoğun saldırılara maruz kaldı. Ayrıca Sudan ordusunun Kızıldeniz'deki en büyük deniz üssü olan Flamingo Deniz Üssü de hedef alındı.