Sudan’da çatışan taraflara ateşkes ve ceza talebi

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Ferhan, 21 Mart'ta Cidde Anlaşması'nın imzalanması sırasında Sudanlı tarafların temsilcileriyle bir araya geldi. (Reuters)
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Ferhan, 21 Mart'ta Cidde Anlaşması'nın imzalanması sırasında Sudanlı tarafların temsilcileriyle bir araya geldi. (Reuters)
TT

Sudan’da çatışan taraflara ateşkes ve ceza talebi

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Ferhan, 21 Mart'ta Cidde Anlaşması'nın imzalanması sırasında Sudanlı tarafların temsilcileriyle bir araya geldi. (Reuters)
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Ferhan, 21 Mart'ta Cidde Anlaşması'nın imzalanması sırasında Sudanlı tarafların temsilcileriyle bir araya geldi. (Reuters)

Hızlı Destek Kuvvetleri’nden üst düzey bir yetkili, arabulucu konumundaki ABD ve Suudi Arabistan'ın ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında 24 saat süreli bir ateşkes önerisi sunacağını bildirdi. Böylece hava kontrolünün ve engelleyen taraf için cezaların öngörüldüğü maddelere iki tarafın da bağlılığının test edileceğini kaydetti.

HDK Komutanı’nın danışma ofisi üyesi Mustafa Muhammed İbrahim dün Arab Haber Ajansı’na (ANA) yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Teklif, ateşkesi ihlal edecek tarafa yaptırım uygulanmasını içeriyor. İki taraf da bunlara uymadığı takdirde müzakereler kalıcı olarak askıya alınacak. Müzakere sürecini kolaylaştıran ABD ve Suudi Arabistan bu kısa süreli ateşkesi gözetleme uçakları aracılığıyla daha sıkı bir şekilde izleyecek.”

Suudi Arabistan ile ABD’nin salı günü yaptığı açıklamada, ordu ve HDK heyetlerinin Cidde’de insani yardımı kolaylaştırmanın yolları ve Cidde müzakerelerini resmen yeniden başlatmadan önce atılması gereken adımlar konusunda anlaşılması yönündeki dolaylı görüşmelere devam ettiğini doğruladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte, Sudan'daki çatışma taraflarının ‘adım adım’ sistemi izleyerek Cidde müzakerelerine devam etmeden önce güven artırıcı adımlar atmasının önemini vurguladı. İsmini vermek istemeyen yetkili şunları söyledi:

“Cidde görüşmelerinin resmi olarak dondurulmasına ve ateşkes anlaşmasının sona ermesine rağmen ordu ve HDK heyetleri halen Cidde'de. İki heyet ile günlük olarak iletişim halindeyiz. Bu iletişim, insani yardımı kolaylaştırmaya, ateşkes anlaşması için zorlamaya ve güven artırıcı adımlar atmaya odaklanıyor. Cidde görüşmelerine devam etmeden önce taraflar bunu göz önüne almalı.”

Fotoğraf Altı: Hartum'un güneyindeki el-Ezheri mahallesinde bir ev yıkıldı salı günü yıkıldı. (AFP)
Hartum'un güneyindeki el-Ezheri mahallesinde bir ev yıkıldı salı günü yıkıldı. (AFP)

Sudan'ın Dostları grubu, Sudan ihtilafındaki tarafları ihlallerle ilgili sorunları çözmek ve tamamen saygı duyulan bir ateşkes anlaşmasına varmak için Cidde'deki diyalog masasına dönmeye çağırdı. ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Norveç, Suudi Arabistan, İsveç, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Avrupa Birliği (AB) tarafından imzalanan açıklamada, Sudan'da devam eden şiddet ve feci insani durumun yanı sıra insan hakları ihlalleriyle ve insani yardımın yağmalanmasıyla ilgili derin endişelerini dile getirdi. Söz konusu ülkeler, insani yardımın hızlı ve güvenli bir şekilde ulaştırılmasını, uluslararası insancıl hukuka saygı gösterilmesini ve siyasi yola dönüşü sağlamak için çatışma taraflarını çatışmaları ve sivillere yönelik saldırıları durdurmaya, etkili ve sürdürülebilir bir ateşkes anlaşmasını kabul etmeye çağırdı.

Aynı zamanda, 11 Mayıs’ta sivillerin korunmasına ilişkin yayınlanan bildirgede ve 20 Mayıs’ta imzalanan ateşkes anlaşmasında üzerinde anlaşmaya varılan taahhütlere acilen bağlı kalınması istendi. Anlaşmazlıkları çözmek ve tamamen saygı duyulacak bir ateşkese varmak için Cidde görüşmelerine geri dönülmesi, yardımın ihtiyacı olan insanlara ulaşmasını sağlamak için yardımların ve insani yardım personelinin korunması talep edildi.

Düşmanlıkların durdurulması ve çatışmanın çözümüne yönelik bölgesel ve uluslararası çabaları destekleyen açıklamada aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in (BM) Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu'nun (UNITAMS) ve BM Genel Sekreteri'nin Sudan Özel Temsilcisi Volker Perthes’in desteğine, sivil geçiş, özgürlük, barış ve adalet arzularında Sudan halkına yardımcı olma yönünde bitmek bilmeyen çalışmalarına vurguda bulunuldu. Ayrıca şu ifadelere yer verildi:

“Sudan’da çatışan tarafları siyasi diyalogu yeniden tesis etmek amacıyla anlaşmazlıklarını barışçıl yollarla çözerek özgürlük, barış ve adalet talep eden Sudan halkının çağrılarına kulak vermeye çağırıyoruz.”



Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?
TT

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Colin P. Clarke

Lübnan ve Suriye’nin bazı bölgelerinde salı günü gerçekleştirilen eş zamanlı bir saldırıda, Lübnan’daki Hizbullah Hareketi tarafından kullanılan yüzlerce çağrı cihazı peş peşe patladı. Saldırıda en az 10 kişi öldü, binlerce kişi yaralandı.

Birçok kişi saldırının neden şimdi düzenlendiğini ve saldırının zamanlamasının daha geniş bir anlamı olup olmadığını merak ediyor.

İsrail, ABD'nin daha geniş çaplı bir operasyonun, bölgede topyekûn bir savaşa yol açabileceği yönündeki uyarılarına rağmen, Hizbullah’ın saldırılarını önlemenin savaştaki hedeflerinden biri olduğunu açıkladı. Çağrı cihazı saldırısı İsrail'in Lübnan'da Hizbullah'a karşı yürüteceği uzun vadeli bir askeri harekatın başlangıcı olabileceği gibi, İsrail ile İran'ın vekilleri arasında uzun süredir devam eden gölge savaşının son gizli operasyonu da olabilir. İsrail, saldırıyı fark edilmeden gerçekleştirilebileceği zaman aralığı sınırlı olduğu için de böyle bir saldırı düzenlemiş olabilir.

İsrail'in istihbarat servisi Mossad için bu saldırı, 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısında yaşanan başarısızlıklar nedeniyle ciddi şekilde zedelenen itibarını iyileştirme yolunda atılan sağlam bir adım olabilir. Saldırı aynı zamanda bir casus romanından fırlamış gibi görünüyor. Mossad'ın böylesine büyük ve dramatik bir operasyonu nasıl gerçekleştirebildiğine dair çok sayıda hipotez ortaya atıldı. Patlayıcıların çağrı cihazlarına üretim aşamasında mı yoksa tedarik süreci sırasında mı yerleştirilmiş olabileceğini henüz bilmiyoruz.

Hizbullah, İsrail'in siber saldırılarına karşı önlem amacıyla çağrı cihazları gibi eski iletişim araçlarını kullanıyordu. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın alternatif iletişim araçları kullanmaya çağırdığı Hizbullah üyeleri 7 Ekim saldırısının ardından cep telefonu kullanmaktan büyük ölçüde kaçındılar.

Bazı kişiler cihazlara sızan kötü amaçlı yazılımın pillerin aşırı ısınmasına ve sonunda patlamasına neden olduğunu düşünüyor. Oysa saldırı titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi. Saldırının anlık etkisi ne olursa olsun, ortaya çıkan tablo Hizbullah'ın paranoyasını arttıracak ve Mossad'ın gelecekte yapabileceklerine karşı daha fazla temkinli olmasına yol açacak. Hizbullah'ın bu saldırının ardından iç güvenlik aygıtında bir revizyona gidebilir, operasyonel güvenliğindeki boşlukları gözden geçirebilir ve üyelerinin yeteneklerini arttırmaya çalışabilir. Tüm bunlar aynı zamanda Hizbullah içinde kan dökülmesine yol açabilir ve içeride bir casus avı başlayabilir. Bu da İsrail istihbaratı için bir başka kazanç olacaktır.

Saldırı, titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi.

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’ye geçtiğimiz temmuz ayı sonlarında Tahran'da düzenlenen suikastta olduğu gibi çağrı cihazı saldırısının arkasındaki nedenlerden biri de Mossad'ın prestijini yeniden kazanma konusundaki kararlılığıydı. İsrail istihbaratı 7 Ekim 2023 saldırısından önce her şeye gücünün yetebileceği yönünde güçlü bir imaja sahipti. Mossad efsaneleri, Steven Spielberg yönettiği Münih ve Netflix yapımı Kaos gibi popüler casusluk filmleriyle ekranlara taşınmıştı.

İsrail'in hedef odaklı suikastlarında, geçtiğimiz ocak ayında Beyrut'ta Hamas'ın Siyasi Büro Başkan Yardımcı Salih el-Aruri, temmuz ayı sonlarında yine Beyrut'ta Hizbullah’ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükür ve Şükür’den kısa bir süre sonra da İsmail Heniyye öldürüldü.

dfv fdev
Patlayan çağrı cihazlarından birinden geri kalanlar Beyrut'ta sergilendi, 18 Eylül (AFP)

İsrail'in gizli operasyonlarının Mossad'ın imajını iyileştirmenin yanı sıra daha pratik bir etkisi de var. Saldırı büyük olasılıkla Hizbullah'ın komuta ve kontrol merkezini yok etti. Bu da öngörülebilir gelecekte Hizbullah için büyük iletişim sorunlarına yol açacak. Dahası, salı günü gerçekleşen saldırıda yüzlerce Hizbullah üyesi yaralandı. Bazılarının parmaklarının ya da ellerinin koptuğu ya da geçici de olsa sahadan uzaklaşmalarına neden olan başka yaralanmalar gibi fiziksel bozukluklara sebep olduğu şüphesiz.

Yemen'deki Husiler, Irak ve Suriye'deki milisler ve İran'ın diğer vekilleri daha fazla önlem almaya başlayacaktır. Bu durum söz konusu grupların birbirleriyle iletişim kurma şekillerinde değişikliklere yol açarak koordinasyon düzeylerini doğrudan etkileyebilir ve saldırı düzenleme kabiliyetlerini engelleyebilir.