Sudan’da çatışan taraflara ateşkes ve ceza talebi

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Ferhan, 21 Mart'ta Cidde Anlaşması'nın imzalanması sırasında Sudanlı tarafların temsilcileriyle bir araya geldi. (Reuters)
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Ferhan, 21 Mart'ta Cidde Anlaşması'nın imzalanması sırasında Sudanlı tarafların temsilcileriyle bir araya geldi. (Reuters)
TT

Sudan’da çatışan taraflara ateşkes ve ceza talebi

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Ferhan, 21 Mart'ta Cidde Anlaşması'nın imzalanması sırasında Sudanlı tarafların temsilcileriyle bir araya geldi. (Reuters)
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Ferhan, 21 Mart'ta Cidde Anlaşması'nın imzalanması sırasında Sudanlı tarafların temsilcileriyle bir araya geldi. (Reuters)

Hızlı Destek Kuvvetleri’nden üst düzey bir yetkili, arabulucu konumundaki ABD ve Suudi Arabistan'ın ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında 24 saat süreli bir ateşkes önerisi sunacağını bildirdi. Böylece hava kontrolünün ve engelleyen taraf için cezaların öngörüldüğü maddelere iki tarafın da bağlılığının test edileceğini kaydetti.

HDK Komutanı’nın danışma ofisi üyesi Mustafa Muhammed İbrahim dün Arab Haber Ajansı’na (ANA) yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Teklif, ateşkesi ihlal edecek tarafa yaptırım uygulanmasını içeriyor. İki taraf da bunlara uymadığı takdirde müzakereler kalıcı olarak askıya alınacak. Müzakere sürecini kolaylaştıran ABD ve Suudi Arabistan bu kısa süreli ateşkesi gözetleme uçakları aracılığıyla daha sıkı bir şekilde izleyecek.”

Suudi Arabistan ile ABD’nin salı günü yaptığı açıklamada, ordu ve HDK heyetlerinin Cidde’de insani yardımı kolaylaştırmanın yolları ve Cidde müzakerelerini resmen yeniden başlatmadan önce atılması gereken adımlar konusunda anlaşılması yönündeki dolaylı görüşmelere devam ettiğini doğruladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte, Sudan'daki çatışma taraflarının ‘adım adım’ sistemi izleyerek Cidde müzakerelerine devam etmeden önce güven artırıcı adımlar atmasının önemini vurguladı. İsmini vermek istemeyen yetkili şunları söyledi:

“Cidde görüşmelerinin resmi olarak dondurulmasına ve ateşkes anlaşmasının sona ermesine rağmen ordu ve HDK heyetleri halen Cidde'de. İki heyet ile günlük olarak iletişim halindeyiz. Bu iletişim, insani yardımı kolaylaştırmaya, ateşkes anlaşması için zorlamaya ve güven artırıcı adımlar atmaya odaklanıyor. Cidde görüşmelerine devam etmeden önce taraflar bunu göz önüne almalı.”

Fotoğraf Altı: Hartum'un güneyindeki el-Ezheri mahallesinde bir ev yıkıldı salı günü yıkıldı. (AFP)
Hartum'un güneyindeki el-Ezheri mahallesinde bir ev yıkıldı salı günü yıkıldı. (AFP)

Sudan'ın Dostları grubu, Sudan ihtilafındaki tarafları ihlallerle ilgili sorunları çözmek ve tamamen saygı duyulan bir ateşkes anlaşmasına varmak için Cidde'deki diyalog masasına dönmeye çağırdı. ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Norveç, Suudi Arabistan, İsveç, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Avrupa Birliği (AB) tarafından imzalanan açıklamada, Sudan'da devam eden şiddet ve feci insani durumun yanı sıra insan hakları ihlalleriyle ve insani yardımın yağmalanmasıyla ilgili derin endişelerini dile getirdi. Söz konusu ülkeler, insani yardımın hızlı ve güvenli bir şekilde ulaştırılmasını, uluslararası insancıl hukuka saygı gösterilmesini ve siyasi yola dönüşü sağlamak için çatışma taraflarını çatışmaları ve sivillere yönelik saldırıları durdurmaya, etkili ve sürdürülebilir bir ateşkes anlaşmasını kabul etmeye çağırdı.

Aynı zamanda, 11 Mayıs’ta sivillerin korunmasına ilişkin yayınlanan bildirgede ve 20 Mayıs’ta imzalanan ateşkes anlaşmasında üzerinde anlaşmaya varılan taahhütlere acilen bağlı kalınması istendi. Anlaşmazlıkları çözmek ve tamamen saygı duyulacak bir ateşkese varmak için Cidde görüşmelerine geri dönülmesi, yardımın ihtiyacı olan insanlara ulaşmasını sağlamak için yardımların ve insani yardım personelinin korunması talep edildi.

Düşmanlıkların durdurulması ve çatışmanın çözümüne yönelik bölgesel ve uluslararası çabaları destekleyen açıklamada aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in (BM) Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu'nun (UNITAMS) ve BM Genel Sekreteri'nin Sudan Özel Temsilcisi Volker Perthes’in desteğine, sivil geçiş, özgürlük, barış ve adalet arzularında Sudan halkına yardımcı olma yönünde bitmek bilmeyen çalışmalarına vurguda bulunuldu. Ayrıca şu ifadelere yer verildi:

“Sudan’da çatışan tarafları siyasi diyalogu yeniden tesis etmek amacıyla anlaşmazlıklarını barışçıl yollarla çözerek özgürlük, barış ve adalet talep eden Sudan halkının çağrılarına kulak vermeye çağırıyoruz.”



Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan: Hükümet savaşı sona erdirmeye yönelik tüm çabalara açık

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan (Reuters)
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan (Reuters)
TT

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan: Hükümet savaşı sona erdirmeye yönelik tüm çabalara açık

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan (Reuters)
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan (Reuters)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, dün yaptığı açıklamada hükümetin HDK ile ordu arasında yaşanan ‘yıkıcı savaşı sona erdirmeyi amaçlayan tüm yapıcı çabalara açık’ olduğunu söyledi.

Reuters'ın haberine göre Orgeneral Burhan, ABD Başkanı Joe Biden'ın çatışan taraflara müzakerelere yeniden başlamaları için yaptığı çağrıya verdiği yanıtta “Halkımızın acılarını hafifletecek ve Sudan'ı güvenlik, istikrar, hukukun üstünlüğü ve demokratik güç devri yoluna sokacak barışçıl bir çözüm aramak için tüm uluslararası ortaklarla birlikte çalışmaya hazırız” ifadelerini kullandı.

Başkan Biden dün çatışan tarafları, 2023 nisanından bu yana devam eden ve on binlerce insanın ölümüne ve ülkenin kıtlığın eşiğine gelmesine neden olan savaşı sona erdirmek üzere müzakerelere yeniden başlamaya çağırdı. Biden, Sudan’ın batısındaki Darfur’da ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında şiddetli çatışmaların yeniden başlamasından günler sonra yaptığı açıklamada, “Sudanlıların çektiği acıların sorumluluğunu taşıyan çatışan tarafları (Sudan ordusu ve HDK) güçlerini geri çekmeye, insani yardımların ulaştırılmasını kolaylaştırmaya ve bu savaşı sona erdirmek için müzakerelere yeniden katılmaya çağırıyorum” dedi.

Cumartesi günü, HDK'nın ülkenin güneybatısındaki el-Faşir’in kontrolünü ele geçirmek için saldırı başlatmasıyla şehirde şiddetli çatışmalar yeniden başladı.

El-Faşir, geçtiğimiz mayıs ayından bu yana kuşatma altına almış olmasına rağmen HDK’nın ele geçiremediği Darfur eyaletinin beş şehrinden sadece biri.

Biden yaptığı açıklamada kuşatmanın son zamanlarda ‘yoğunlaştırılmış bir saldırıya’ dönüşmesinden duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) haberine göre Biden, savaşın başlamasından bu yana sivillere yönelik zulümlere atıfta bulundu.

Darfur Valisi Minni Minawi, geçtiğimiz hafta ordunun HDK tarafından el-Faşir'e yapılan ‘büyük bir saldırıyı’ püskürttüğünü ve HDK'nın ilerleyerek kentteki askeri mevzileri ele geçirdiğini açıkladı. Sudan, geçtiğimiz yıl nisan ayından bu yana Orgeneral Abdulfettah el-Burhan komutasındaki ordu ile eski yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu liderliğindeki HDK arasında devam eden bir savaşa sahne oluyor.

ABD Başkanı, salı günü yaptığı açıklamada, Sudan’daki savaşın ‘dünyanın en kötü insani krizlerinden birini’ yarattığı uyarısında bulunarak yaklaşık ‘10 milyon insanın’ yerinden edildiğini söyledi.

ABD, 14 Ağustos'ta Sudan’a insani yardımların ulaştırılmasının kolaylaştırılması ve ateşkesin sağlanması için İsviçre'de müzakereler başlattı.

Müzakereler, başladıktan yaklaşık on gün sonra ateşkes konusunda bir anlaşma sağlanamadan sona erdi. Ancak çatışan taraflar iki önemli koridor üzerinden güvenli ve hiçbir engelleme olmadan insani yardımların ulaştırılmasını sağlamayı taahhüt etti.

ABD'nin Sudanlı sivillere iki yıl içinde toplam 1,6 milyar dolarlık yardımda bulunduğunu hatırlatan Biden, “Açıkça söylemeliyim ki ABD, özgürlük, barış ve adaleti hak eden Sudan halkına olan bağlılığından vazgeçmeyecek. Çatışmanın tüm taraflarına şiddete son vermeleri çağrısında bulunuyoruz” ifadelerini kullandı. ABD Başkanı, her iki tarafın da Sudan'ın tüm bölgelerine insani yardımların herhangi bir engelleme olmadan ulaştırılmasına derhal izin vermesi gerektiğinin altını çizdi.