Yemen’de kalıcı barış için toplantı trafiği arttı

Yemen'de kalıcı barışa geçişi güvence altına almak için birden fazla BM toplantısı düzenleniyor

Grundberg, İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Tarık Ahmed ile (Grunberg’in ofisi)
Grundberg, İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Tarık Ahmed ile (Grunberg’in ofisi)
TT

Yemen’de kalıcı barış için toplantı trafiği arttı

Grundberg, İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Tarık Ahmed ile (Grunberg’in ofisi)
Grundberg, İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Tarık Ahmed ile (Grunberg’in ofisi)

Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, Yemenli taraflar ve BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinin büyükelçileriyle Riyad ve Maskat'ta çok sayıda ve yoğun görüşmelerini tamamladıktan sonra, Suudi-Umman çabalarının sonuçları ışığında çeşitli vizyonlar ve çözümlere yönelik hazırlıklarını sürdürüyor.

Şarku’l Avsat’ın Grundberg’in ofisinden aktardığına göre çabaların yaşam koşullarını iyileştirecek önlemler, ülke genelinde bir ateşkes üzerinde fikir birliğine varmak ve sürdürülebilir barışa geçiş için BM sponsorluğunda kapsayıcı bir süreç başlatmayı amaçladığını açıkladı.

Geçtiğimiz Pazartesi günü Maskat'ta bir grup üst düzey Umman yetkilisi ve Husilerin Müzakere Heyeti Başkanı Muhammed Abdusselam'la ile bir araya gelen Grundberg,  barış çabalarını ilerletmenin yollarını ele aldı.

BM Yemen Özel Temsilcisi’nin ziyareti, BM elçisi tarafından Riyad'da Yemen Başkanlık Konseyi başkanı Reşad el-Alimi, Başkanlık Konseyi üyesi Aydarus ez-Zubeydi ve Başbakan Muin Abdulmelik ile yaptığı çok sayıda görüşmenin ardından geldi.

Grundberg ayrıca Suudi Arabistan'ın Yemen Büyükelçisi Muhammed el-Cabir ve Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesinin Yemen'deki büyükelçileri ile BM liderliğindeki arabuluculuk çabalarına uyumlu bölgesel ve uluslararası destek sağlamanın yollarını danışmak için bir araya geldi. Ayrıca Yemen Meclis Başkanı Sultan el-Burakani ile görüştü.

BM yetkilisi, “Yemen krizi son derece karmaşık olmasına rağmen, Birleşmiş Milletler Yemen halkına hizmet edecek ve Yemen halkının kanını, güvenliğini, istikrarını, birliğini ve toprak bütünlüğünü koruyacak şekilde kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşmaya kararlı” şeklinde konuştu.

Grundberg, tüm konuların görüşüleceğini, ancak ikinci ve üçüncü aşamalara başarıyla ve tam bir güvenilirlikle ulaşılabilmesi için açıklanan birinci aşamanın eksiksiz ve doğru bir şekilde düzenlenmesine öncelik verileceğini belirtti. Ayrıca Suudi Arabistan ve Umman'ın rolü konusunda iyimser olduğunu ifade ederek durgunluğun bugüne kadarki kararlılığının, Yemenli tarafların uzun yıllar süren savaşın ardından Yemenlilerin hak ettiği tam barışa ulaşma arzusunu yansıttığına inandığını vurguladı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.