Sudan’daki iç çatışma başkent çevresinde yoğun olarak sürüyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Sudan’daki iç çatışma başkent çevresinde yoğun olarak sürüyor

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Sudan’da ordu ile paramiliter güç Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında başkent Hartum’un kuzeyi ve güneyinde yoğun şekilde çatışmalar yaşanıyor.

Doğu Afrika ülkesi Sudan’da nisan ortasında iki askeri güç arasında başlayan iç çatışma, uluslararası kamuoyunun ateşkes çağrıları ve yaptırım tehditlerine rağmen 59 gündür devam ediyor.

Ordu ile HDK, başkentin kuzeyindeki Bahri ile güneyindeki bazı bölgelerde, hafif ve ağır silahlarla çatıştı.

Bölge sakinleri, top ve patlama sesleri, alevler ve dumanların yükseldiği kentin semalarında savaş uçaklarının görüldüğünü aktardı.

Görgü tanıklarına göre, orduya ait savaş uçakları, başkent yakınlarındaki bazı mahalleler ve ana caddelerde konuşlu HDK’ye bağlı birlikleri hedef aldı.

Sudan'daki kriz için ABD ve Suudi Arabistan öncülüğünde başlatılan müzakereler sonuçsuz kalmış, alınan ateşkes kararları defalarca bozulmuştu.

Sudan ordusu, bir zamanlar desteklediği ancak bağımsız ve paralel bir ordu gibi davranması nedeniyle tehdit olarak gördüğü HDK’nin 2 yılda tamamen orduya entegresini istemişti.

HDK’nin ise sivil bir hükümetin ardından yaklaşık 10 yıla yayılan bir süreçte bunu kabul edebileceğini açıklamasıyla başlayan söz savaşı ve gerginlik, 15 Nisan sabahı taraflar arasında başkent Hartum ve çeşitli şehirlerde silahlı çatışmaya dönüşmüştü.



Binlerce Sudanlı tehlikede: Faşir ve Bara'da yargısız infazlar yapılıyor

TT

Binlerce Sudanlı tehlikede: Faşir ve Bara'da yargısız infazlar yapılıyor

Binlerce Sudanlı tehlikede: Faşir ve Bara'da yargısız infazlar yapılıyor

Bileşmiş Milletler (BM) ve insan hakları raporları ile uydu görüntülerinin, geçtiğimiz pazar günü Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından ele geçirilen Kuzey Darfur'un başkenti Faşir şehrinde ayrım gözetmeksizin cinayetlerin devam ettiğini göstermesinin ardından, binlerce Sudanlı şu anda risk altında. Kuzey Kordofan eyaletindeki stratejik öneme sahip Bara’da korkunç istismarlar ve cinayetlerin bildirilmesinin ardından Kordofan eyaletinin en büyük şehri Ubeyd’e doğru büyük çaplı bir göç yaşanıyor.

Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü (MSF) dün, HDK'nın iktidarı ele geçirmesinin ardından binlerce sivilin Sudan'ın Faşir kentinde mahsur kaldığı ve yakın tehlike altında olduğu konusunda endişelerini dile getirirken, yeni uydu görüntüleri Kuzey Darfur eyaletinin yönetim şehrinde katliamların devam ettiğini gösteriyor.

HDK geçtiğimiz pazar günü, 18 aylık bir kuşatmanın ardından, Sudan topraklarının üçte birini oluşturan Darfur bölgesindeki ordunun son kalesi olan Faşir'in kontrolünü ele geçirdi. Şehrin düşmesinden bu yana, sahada infazlar, cinsel şiddet, yardım görevlilerine saldırılar, yağma ve kaçırma olayları bildirilirken, iletişim büyük ölçüde sağlanamıyor.

Faşir yakınlarındaki Tavile beldesine ulaşan kurtulanlar, toplu katliamların yaşandığını, çocukların ebeveynlerinin gözleri önünde vurulduğunu ve kaçmaya çalışan sivillerin dövülüp soyulduğunu anlattı. BM, pazar gününden bu yana 65 binden fazla kişinin Faşir'den kaçtığını, ancak on binlerce kişinin halen orada mahsur kaldığını söyledi. Şehir, son HDK saldırısından önce yaklaşık 260 bin nüfusa sahipti.

zaxsdf
Faşir yakınlarında cesetler ve yanmış araçlar arasında yürüyen HDK üyeleri (Reuters)

MSF, çok sayıda sivilin halen büyük risk altında olduğunu ve HDK ve müttefikleri tarafından daha güvenli bölgelere ulaşmalarının engellendiğini açıkladı.

MSF, sadece yaklaşık 5 bin kişinin şehrin yaklaşık 70 kilometre batısında bulunan Tavile beldesine ulaşabildiğini bildiri. MSF Acil Durum Operasyonları Başkanı Michel Olivier Lacharite, “Tavile'ye gelenlerin sayısı, yaygın zulüm haberlerinin arttığı bir dönemde, felaketin boyutuyla uyuşmuyor” dedi. ‘Faşir'de aylarca süren açlık ve şiddetten kurtulan tüm kayıp insanlar nerede?’ diye soran Lacharite, “En olası ve aynı zamanda en korkunç ihtimal, kaçmaya çalışırken öldürülüyor veya avlanıyor olmalılar” diye ekledi.

Toplu katliamlar devam ediyor

MSF’ye konuşan görgü tanıkları, pazar günü ordudan ve müttefik kuvvetlerden askerler de dahil olmak üzere yaklaşık 500 sivilin kaçmaya çalıştığını, ancak çoğunun HDK ve ona bağlı gruplar tarafından öldürüldüğünü veya yakalandığını söyledi. Hayatta kalanlar, kaçanların cinsiyet, yaş ve etnik kökenlerine göre ayrıldığını ve birçoğunun halen 5 milyon ila 30 milyon Sudan sterlini (bin ila 6 bin dolar) arasında değişen fidye için alıkonulduğunu söyledi.

Faşir’den kaçan beş çocuk annesi Hayat, Fransız Haber Ajansı AFP'ye yaptığı açıklamada, kendileriyle birlikte seyahat eden gençlerin yolda silahlı kişiler tarafından durdurulduğunu, daha sonra onlara ne olduğunu bilmediklerini söyledi. BM tarafından cuma günü yapılan açıklamada, HDK’nın Faşir'e düzenlediği saldırıda ölenlerin sayısının yüzlerle ifade edilebileceği belirtilirken Sudan ordusuyla ittifak halindeki güçler HDK'yı ‘2 binden fazla sivili öldürmekle’ suçladı.

Uydu görüntüleri

Yale Üniversitesi’nden araştırmacılara göre yeni uydu görüntüleri Sudan'ın batısındaki Faşir şehri ve çevresinde kitlesel katliamların devam ettiğine işaret ediyor.

Üniversitenin İnsani Yardım Araştırma Laboratuvarı yeni bir raporda, yeni görüntülerde şehir nüfusunun büyük bir kısmının ‘öldürüldüğü, esir alındığı veya saklandığına’ dair işaretler olduğunu belirtti.

cd
Yıkımın sonrasını ve devam eden çatışmayı gösteren bir uydu görüntüsü (AFP)

Araştırmacılar, pazartesi ile cuma günleri arasında yerleşim bölgelerinde, üniversite kampüslerinde ve askeri tesislerde insan kalıntıları olduğu düşünülen en az 31 grup nesne gözlemlediler.

Raporda, “Sürekli kitlesel katliamların devam ettiğine dair işaretler açıkça görülüyor” ifadesi de yer aldı.

Kaçanların anlattıkları

Reuters'ın haberine göre hafta başında Sudan'ın Faşir kenti yakınlarında deve sırtında yaklaşık 200 adamıtoplayan milisler, onları belirli bir yere götürdükten ve ırkçı sloganlar attıktan sonra üzerlerine ateş açtılar. Kaçırılan kişiler arasında olduğunu söyleyen el-Hayr Ismail adındaki adam, Sudan'ın batısındaki Darfur bölgesindeki Tavile beldesinde yerel bir gazeteciye, kaçıranlardan birinin onu okul günlerinden tanıdığını ve kaçmasına izin verdiğini anlattı.

İsmail, “’Onlara onu öldürmeyin’ dedi, ancak onlar kendi arkadaşları da dahil olmak üzere onunla birlikte olan herkesi öldürdüler” ifadelerini kullandı. İsmail, HDK pazar günü şehri ele geçirdiğinde, halen şehirde bulunan yakınlarına yiyecek götürdüğünü ve diğer tutuklular gibi kendisinin de silahsız olduğunu kaydetti.

dfrgt
HDK’nın Faşir’i ele geçirmesinin ardından şehirden kaçan yaralı bir kişi (AP)

İsmail, Reuters'ın röportaj yaptığı dört tanık ve altı yardım görevlisinden biriydi ve Faşir’den kaçanların yakın köylerde toplandığını, cinsiyete göre ayrıldığını ve ardından sınır dışı edildiğini söyledi. Başka bir tanık daha önce yaptığı açıklamada, olaydan sonra silah sesleri duyulduğunu söylemişti.

Reuters tarafından doğrulanan başka bir habere göre eski bir hastane temizlikçisi olan Tehani Hasan, kız kardeşinin kocası ve amcasının serseri kurşunlarla öldürüldükten sonra pazar sabahı Tavile'ye kaçtığını söyledi. Yolda, HDK üniformalı üç adamın kendisini ve ailesini alıkoyduğunu, üstlerini aradığını, dövdüğünü ve hakaret ettiğini belirten Hasan, “Bizi çok kötü dövdüler. Giysilerimizi yere attılar. Kadın olmama rağmen benim üstüm de arandı. Yiyeceklerimizi ve sularımızı yere döktüler” ifadelerini kullandı.

Sonunda başka bir bölgeye vardılar ve burada savaşçılar kadınları ve çocukları erkeklerden ayırdılar. Erkek kardeşi ve ikinci kız kardeşinin eşini bir daha görmediklerini söyleyen Hasan, “Bize yaptıkları muameleden dolayı hayatta olduklarını söyleyemeyiz. Eğer onlar öldürmezse, açlık ve susuzluk öldürüyor” şeklinde konuştu.

HDK’dan yalanlama

Faşir’deki ‘zaferi’ Sudan'ın iki buçuk yıllık iç savaşında bir dönüm noktası olan HDK, söz konusu ihlalleri işlediğini reddetti, bu iddiaların düşmanları tarafından uydurulduğunu öne sürdü. HDK da karşı suçlamalarda bulundu. HDK’nın üst düzey liderlerinden biri bu iddiaları ordunun ve müttefik savaşçılarının ‘Faşir’deki yenilgilerini ve kayıplarını örtbas etmek için’ yaptıkları ‘medya propagandası’ olarak nitelendirdi.

HDK Komutanlığı çoğunun tutuklandığını öne sürdüğü üyelerinin işlediği ihlallere ilişkin soruşturma başlatıldığını, HDK'nın insanların şehri terk etmesine yardım ettiğini ve yardım kuruluşlarını kalanlara yardım etmeye çağırdığını da ekledi.

Sudan ordusundan askerler ve sivil kılığına girmiş HDK üyelerinin sorgulanmak üzere ‘yakalandığını’ belirten HDK Komutanlığı, Reuters'ın yorum talebine yanıt olarak, ‘Bazılarının iddia ettiği gibi cinayet işlenmedi’ dedi. Reuters, sosyal medyada yayınlanan ve HDK üniformalı adamların silahsız tutuklulara ateş açtığını gösteren en az üç videoyu ve silahlı çatışma sonrası cesetlerin bulunduğu 12 videoyu doğruladığını bildirdi.

Yerinden edilen insanların sayısı artıyor

Öte yandan Sudan Doktorlar Sendikası dün, 642 yerinden edilmiş kişinin Faşir’den kuzey eyaletindeki Daba bölgesine geldiğini duyurdu. Yayınladığı basın açıklamasında, Faşir’den gelen yerinden edilmiş kişilerin sayısındaki artışı büyük endişeyle takip ettiğini belirten Sudan Doktorlar Sendikası, “Faşir’de HDK tarafından işlenen katliamlar nedeniyle zorlu ve tehlikeli bir yolculuğun ardından son birkaç saat içinde 642 yerinden edilmiş kişi Kuzey Eyaleti'ne ulaştı” ifadelerini kullandı.

Sendika, başta çocuklar, kadınlar ve yaşlılar olmak üzere yerinden edilmiş kişilerin, barınak, gıda ve içme suyu eksikliği ve temel sağlık hizmetlerinin yetersizliği gibi zorlu insani koşullarda yaşadıklarını da kaydetti.

Basın açıklamasında şu ifadeler yer aldı:

“Savaşın yıkımından kaçan bu aileler, güvenlik arayışıyla kuzey eyaletine sığındılar, ancak şu anda ev sahibi toplulukların karşılayamayacağı ciddi geçim sorunlarıyla karşı karşıyalar. Darfur'daki durumun kötüleşmeye devam etmesi nedeniyle önümüzdeki günlerde gelenlerin sayısının önemli ölçüde artması bekleniyor.”

MSF, insani yardım durumunun tamamen çökmesini önlemek için, Sudan içindeki ve dışındaki yerel yetkililere ve insani yardım ve yardım kuruluşlarına, yerinden edilmiş insanlara acil tıbbi ve gıda yardımı, barınak ve psikososyal destek sağlamak için acil önlemler almaları çağrısında bulundu. MSF, bu kritik anda hızlı bir müdahalenin, yerinden edilme, açlık ve korkudan bitkin düşen binlerce kişinin hayatını kurtarabileceğini vurguladı.


Güney Lübnan'da İsrail bombardımanında üç kişi öldü

Lübnanlı bir adam, nisan ayı başında Beyrut'un güney banliyölerine düzenlenen İsrail saldırısında hasar gören araçların yanında (Arşiv- Reuters)
Lübnanlı bir adam, nisan ayı başında Beyrut'un güney banliyölerine düzenlenen İsrail saldırısında hasar gören araçların yanında (Arşiv- Reuters)
TT

Güney Lübnan'da İsrail bombardımanında üç kişi öldü

Lübnanlı bir adam, nisan ayı başında Beyrut'un güney banliyölerine düzenlenen İsrail saldırısında hasar gören araçların yanında (Arşiv- Reuters)
Lübnanlı bir adam, nisan ayı başında Beyrut'un güney banliyölerine düzenlenen İsrail saldırısında hasar gören araçların yanında (Arşiv- Reuters)

Lübnan medyası dün akşam, Güney Lübnan'da meydana gelen bombalı saldırıda en az üç kişinin öldüğünü, çok sayıda kişinin de yaralandığını bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın Lübnan Ulusal Haber Ajansı’ndan aktardığına göre, bir İsrail insansız hava aracının (İHA), Güney Lübnan'daki Kfar Rumman kasabasının doğu eteklerinde, Doha-Kfar Rumman yolunda dört çeker bir aracı güdümlü füzeyle hedef aldığını bildirdi.

İsrail ile Hizbullah arasında bir yıldan uzun süren ve eylül ayından itibaren açık savaşa dönüşen çatışmanın ardından, kasım ayından bu yana Lübnan'da ateşkes anlaşması yürürlükte. Buna rağmen İsrail, özellikle güneyde olmak üzere Lübnan'ın çeşitli bölgelerine hava saldırıları düzenlemeye devam ediyor ve sıklıkla Hizbullah üyelerini veya mevzilerini hedef aldığını iddia ediyor.

Ateşkes anlaşması, Hizbullah'ın Litani Nehri'nin güneyindeki bölgeden (Güney Lübnan'daki İsrail sınırına yaklaşık 30 kilometre uzaklıkta) çekilmesini ve oradaki askeri altyapısının kaldırılmasını, karşılığında Lübnan ordusunun ve Lübnan'daki Birleşmiş Milletler Geçici Gücü'nün (UNIFIL) takviye edilmesini öngörüyordu.

Ayrıca, İsrail güçlerinin savaş sırasında ilerledikleri bölgelerden çekilmesini de şart koşuyordu, ancak İsrail, Lübnan'ın çekilmesini talep ettiği birkaç stratejik tepede varlığını sürdürdü.


Binlerce Sudanlı el Faşir'de mahsur kaldı

Uydu görüntüsü, yıkımın sonrasını ve devam eden çatışmayı gösteriyor (AFP)
Uydu görüntüsü, yıkımın sonrasını ve devam eden çatışmayı gösteriyor (AFP)
TT

Binlerce Sudanlı el Faşir'de mahsur kaldı

Uydu görüntüsü, yıkımın sonrasını ve devam eden çatışmayı gösteriyor (AFP)
Uydu görüntüsü, yıkımın sonrasını ve devam eden çatışmayı gösteriyor (AFP)

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından geçtiğimiz pazar günü ele geçirilen Kuzey Darfur'un başkenti el Faşir ve Kuzey Kordofan'ın en büyük şehri el Ubeyd'e yönelik büyük çaplı yerinden etme operasyonlarına sahne olan stratejik bir şehir olan Bara'da binlerce Sudanlı tehdit altında.

El Faşir yakınlarındaki Tavila kasabasına ulaşan kurtulanlar, toplu katliamlar, çocukların ailelerinin önünde vurulması ve sivillerin kaçmaya çalışırken dövülüp yağmalanması gibi olaylarla karşılaştıklarını bildirdi. Birleşmiş Milletler, pazar gününden bu yana 65 binden fazla kişinin el Faşir'den kaçtığını, ancak on binlerce kişinin hala orada mahsur kaldığını bildirdi. Yale Üniversitesi araştırmacılarına göre yeni uydu görüntüleri el Faşir ve çevresinde toplu katliamların devam ettiğine dair işaretler gösteriyor.

Üniversitenin beşeri bilimler araştırma laboratuvarı, yeni bir raporda, yeni görüntülerin şehrin nüfusunun büyük bir bölümünün "öldürüldüğünü, esir alındığını veya saklandığını" gösterdiğini belirtti.