Darfur bombardıman altında BM'de ise "insanlığa karşı suçlar" konuşuluyor

Sudan'daki çatışmanın alanı savaş üçüncü ayına girerken genişledi.

Batı Darfur'un başkenti El-Cüneyne kentindeki yıkımın bir bölümü (AFP)
Batı Darfur'un başkenti El-Cüneyne kentindeki yıkımın bir bölümü (AFP)
TT

Darfur bombardıman altında BM'de ise "insanlığa karşı suçlar" konuşuluyor

Batı Darfur'un başkenti El-Cüneyne kentindeki yıkımın bir bölümü (AFP)
Batı Darfur'un başkenti El-Cüneyne kentindeki yıkımın bir bölümü (AFP)

Sudan'daki savaşın üçüncü ayına girerken ülkenin batısındaki Darfur eyaletindeki bazı şehirler savaşın genişlemesiyle dün (Çarşamba) şiddetli çatışmalara tanık oldu.

Batı Darfur eyaletinin başkenti El-Cüneyne şehri halkın kaçmasına neden olan en şiddetli çatışmalara tanık oldu. Batı Darfur Eyalet Valisi Hamis Ebker, uluslararası toplumu "soykırım" olarak nitelendirdiği çatışmaları durdurmak için müdahale etmeye çağırdı.

Güney Darfur eyaletinin başkenti Nyala'da da çatışmalar yaşandı. Şiddet olaylarını izleyen yerel bir grup olan Darfur Barosu dün Nyala'daki sivil evlerin topçu ateşiyle vurulduğunu, Orta Darfur eyaletinin başkenti Zalingei şehrinin ise kuşatma altında olduğunu duyurdu.

Kuzey Darfur eyaletinin başkenti El-Faşir'de nispeten sakinlik hâkim, ancak "Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK)" tarafından kontrol edilen Kutum şehrinde yerinden edilme dalgası yaşanıyor.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, şiddetin mezhepsel boyutunun artması ve cinsel şiddet haberlerinden duyduğu derin kaygıyı dile getirdi. Birleşmiş Milletler (BM) Sudan Temsilcisi Volker Peretz ise bazı şiddet eylemlerinin "insanlığa karşı suç" anlamına gelebileceğini belirtti.

Peretz dün yaptığı açıklamada, Darfur'da, özellikle El-Cüneyne şehrinde güvenlik durumunun kötüleşmeye devam etmesinden duyduğu derin endişeyi dile getirdi.

Birleşmiş Milletler'in, son gelen raporlarla ilgili ayrıntılar toplamaya devam ettiğini kaydeden Peretz, “Etnik kimlikler temelinde sivilleri hedef alan yaygın bir saldırı modeli ortaya çıktı. İddiaya göre bu saldırılar, Arap milisler ve Hızlı Destek Kuvvetleri üniformalı bazı silahlı adamlar tarafından işlendi. Bu raporlar son derece rahatsız edici ve doğrulanırsa ‘insanlığa karşı suç’ anlamına gelebilir.” açıklamasında bulundu.

Sudan'ın Darfur bölgesi, içinde bulunduğumuz yüzyılın başından beri, çoğunluğu Araplardan oluşan "Cancavid" milislerinin başlattığı saldırılar nedeniyle milyonlarca kişinin yerinden edilmesine ve 300 bin kişinin ölümüne yol açan aralıklı çatışmalara tanık oluyor. Hızlı Destek Kuvvetleri bu milislerden doğdu ve 2017'de yasal bir hükümet gücü haline geldi.

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), görevden alınan Eski Devlet Başkanı Ömer El-Beşir ve bazı yardımcılarını Darfur'da soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları işlemekle suçladı.



Yemen'de taraflar arasında ‘ABD yıkımını ülkenin başına kim musallat etti?’ tartışması

ABD'nin Husilere yönelik saldırıları Yemen'de tartışmaya yol açtı (X platformu)
ABD'nin Husilere yönelik saldırıları Yemen'de tartışmaya yol açtı (X platformu)
TT

Yemen'de taraflar arasında ‘ABD yıkımını ülkenin başına kim musallat etti?’ tartışması

ABD'nin Husilere yönelik saldırıları Yemen'de tartışmaya yol açtı (X platformu)
ABD'nin Husilere yönelik saldırıları Yemen'de tartışmaya yol açtı (X platformu)

Tevfik eş-Şenvah

Yemen’in meşru hükümeti ve Husiler, on yılı aşkın bir süredir Yemen'in başına bela olan yıkımın sorumlusu olarak birbirlerini suçlamaya devam ediyor. Yemen Enformasyon Bakanı Muammer el-Eryani dün yaptığı açıklamada, İran destekli Husilerin 2014 yılındaki darbeden bu yana ‘Yemen'in altyapısı ve ekonomisindeki yıkımın başlıca nedeni olmakla’ suçladı.

Aynı zamanda uluslararası meşruiyete sahip Yemen hükümetinin sözcüsü olan Eryani, Husilerin kurtarılmış bölgelerdeki hayati tesislere sistematik saldırılar düzenlediğini, örneğin 30 Aralık 2020 tarihinde Aden Uluslararası Havalimanı'na İran yapımı balistik füzelerle düzenledikleri saldırıda 25 kişinin öldüğünü, 110 kişinin de yaralandığını ve havalimanının altyapısının zarar gördüğünü söyledi. Husilerin 2022 yılında da Hadramut ve Şebva'daki petrol ihracat edilen limanlara yönelik saldırılarda bulunduklarını belirten Eryani, bunlar arasında insansız hava araçları (İHA) ve balistik füzeler kullanılarak ed-Debba ve Neşime limanlarına yönelik saldırıların da olduğunu ifade etti.

Yemenli Bakan, söz konusu saldırıların Husilerin iddia ettiği gibi Yemen'i ya da Gazze'yi savunmak için değil, Yemen'i yok etmeyi, halkını yoksullaştırmayı ve bölgenin güvenliğini baltalamayı amaçlayan İran gündemini uygulama stratejisinin bir parçası olduğunu söyledi.

Husilerin Kızıldeniz'deki uluslararası gemilere yönelik saldırıları da dâhil olmak üzere çeşitli maceraperestliklerinin, ABD ve İngiltere tarafından ‘Refahın Muhafızı Operasyonu’ kapsamında geçtiğimiz yıl ocak ayında başlayan askeri saldırılarını tetiklediğini söyleyen Eryani, bu saldırıların yıkımın birincil nedeni olmadığını, daha ziyade Husilerin saldırılarına karşı bir yanıt olduğunu vurguladı.

Öte yandan Husiler, Yemen halkının çektiği acılardan başta Yemen’in meşru hükümeti olmak üzere ABD ve müttefiklerinin sorumlu olduğunu söyledi. ABD merkezli haber kanalı NBC tarafından aktarılan Husilere bağlı medya organlarının haberlerine göre Husiler, 17 Mart 2025 tarihinde 53 kişinin ölümüne ve 98 kişinin yaralanmasına neden olan ABD’nin son saldırılarını ‘suç teşkil eden saldırganlık’ olarak nitelendirdi. Kızıldeniz’deki gemilere ve askeri hedeflere yönelik saldırılarının dış müdahaleye ve Gazze'ye uygulanan kuşatmaya karşı savunma amaçlı bir yanıt olduğunu vurgulayan Husiler, Filistinlilerle dayanışma içinde olduklarını açıkladılar.

Medyada yer alan haberlere göre Husilerin Kızıldeniz’de uluslararası gemilere yönelik saldırıları ülke içindeki popülariteleri ve saflarına savaşçı çekme hızını arttırdı. Uluslararası toplumu kendileriyle etkileşime girmeye zorladılar ve Yemen'in resmi hükümeti olarak tanınmamalarına rağmen popüler bir yankı uyandırdılar. Nüfuzları zayıf olmasına rağmen İsrail'e füze atmalarının ardındaki gizli amaçlarından biri de buydu.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan çevirdiği habere göre Yemen hükümeti, İran'ı, ‘Birleşmiş Milletler (BM) silah ambargosunu ihlal ederek Husileri İHA ve balistik füzeler gibi çeşitli silahlarla desteklemekle’ suçluyor. Buna karşın İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Genel Komutanı Hüseyin Selami, İran medyasına yaptığı açıklamada, Tahran'ın Husilerin kararlarını doğrudan kontrol ettiği iddialarını reddederek Husilerin kararlarını bağımsız bir şekilde aldıklarını vurguladı. Ancak Yemen hükümeti çevreleri İran'ın desteğinin Husilerin eylemlerinin ana kaynağı olduğunda ısrar ediyor.

Yemen hükümeti, ABD'nin hava saldırıları sonucunda Husilerin kontrolündeki limanlarda meydana gelen ağır kayıpların ardından ‘Husiler Yemen'e yıkım getiriyor’ etiketiyle (hashtag) bir sosyal medya kampanyası başlattı. Kampanyanın amacının ‘Husilerin suçlarını ifşa etmek ve ülke kaynaklarına verdikleri zararın boyutlarını ortaya koymak, altyapı ile ekonomik ve sivil tesislerin tahrip edilmesinden ve bunların savaş amacıyla kullanılmasından onları tamamen sorumlu tutmak’ olduğu belirtildi.

Husiler cuma günü, ABD'nin Yemen'in batısındaki Hudeyde ilinde bir petrol ihracatı limanına gece boyunca düzenlediği saldırılarda ölenlerin sayısının 80'e yükseldiğini ve bu sayının Washington'ın bir ay önce başlattığı yoğun hava saldırılarının en ölümcülü olduğunu açıkladılar.

Bu arada saldırılar şiddetlenmeye devam ederken, ABD ile İran arasındaki müzakereler Umman’ın başkenti Maskat'ın ardından Roma'da tüm hızıyla devam ediyor. Basında yer alan haberlerde, İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney’in Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman'la bölgedeki birçok karmaşık meseleyi görüşmek üzere bir araya gelmesinin ardından gerilimin azalacağına dair umutlar ifade edildi.