Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetleri, Batı Darfur Valisi’nin ölümüyle ilgili birbirini suçladıhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/4384006-sudan-ordusu-ve-h%C4%B1zl%C4%B1-destek-kuvvetleri-bat%C4%B1-darfur-valisi%E2%80%99nin-%C3%B6l%C3%BCm%C3%BCyle-ilgili
Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetleri, Batı Darfur Valisi’nin ölümüyle ilgili birbirini suçladı
Batı Darfur eyaleti Valisi Hamis Abdullah Abbeker Hartum’daki bir basın toplantısında (SUNA)
Sudan’ın Çad sınırındaki Batı Darfur eyaleti Valisi Hamis Abdullah Abbeker’in silahlı bir grup tarafından öldürülmesiyle ülkedeki savaş yeni bir dönemece girdi.
Çatışmanın tarafları olan Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetleri valinin öldürülmesinde karşılıklı suçlamalarda bulunurken, yerel ve uluslararası birçok taraf cinayeti ‘son derece tehlikeli’ olarak nitelendirerek kınadı.
Maliye Bakanı Cibril İbrahim liderliğindeki Adalet ve Eşitlik Hareketi (JEM) tarafından bugün yapılan açıklamada, “Silahlı milisler, Batı Darfur Valisi General Hamis Abdullah Abbeker’in konutuna baskın düzenledi, onu kaçırdı ve bilinmeyen bir yere götürdü, Ardından eşi benzeri görülmemiş bir gaddarlık ve barbarlıkla öldürülmesini gösteren videolar yayınladı” denildi.
JEM tarafından Facebook üzerinden yapılan açıklamada, olay ‘ciddi bir gelişme ve Batı Darfur eyaletinin başkenti Cuneyna ve çevresindeki bölgelerde işlenen ve işlenmeye devam eden korkunç ihlallerin bir uzantısı’ olarak nitelendirildi.
Sudan ordusu, Hızlı Destek Kuvvetleri’ni (HDK), ölümünden saatler önce eyalette işlenen ihlallerden HDK’yi sorumlu tutan Abbeker’i kaçırmak ve öldürmekle suçladı.
Sudan ordusu tarafından yapılan açıklamada, “Silahlı kuvvetler, Batı Darfur eyaleti valisi Hamis Abbeker’i kaçırıp öldüren HDK milislerinin hain eylemini en güçlü şekilde kınıyor. HDK, bu vahşi eylemle barbarlık siciline yeni bir sayfa ekledi. HDK'nin Sudan halkına karşı işlediği bu alçak suçlar, ülke tarihinde daha önce görülmedi” denildi.
Açıklamada, Abbeker’in ordu ile HDK arasındaki çatışmayla hiçbir ilgisi olmadığının da altı çizildi.
Ordu lideri Korgeneral Abdulfettah Burhan olayı kınadı ve Hızlı Destek Kuvvetleri’ni suçladı (AFP)
Sudan resmi haber ajansı SUNA’ya göre, Ordu lideri Korgeneral Abdulfettah Burhan, Abbeker’in öldürülmesini kınadı ve ölümünden Hızlı Destek Kuvvetleri’ni sorumlu tuttu.
Burhan, Batı Darfur Valisi’nin, Sudan ile silahlı mücadele hareketleri arasındaki Cuba barış anlaşmasına dayanarak göreve başladığının altını çizdi.
Hızlı Destek Kuvvetleri’nden açıklama
Hızlı Destek Kuvvetleri ise, Batı Darfur Valisi’nin öldürülmesini kınadı ve eyaletteki şiddetli aşiret çatışması zemininde ‘haydutları’ onu öldürmekle suçladı.
Hızlı Destek Kuvvetleri tarafından bugün yapılan açıklamada, Sudan askeri istihbaratı, Batı Darfur’da bir aşiret savaşını ateşlemek ve aşiretleri silahlandırarak bu savaşı körüklemekle suçlandı.
Abbeker’in öldürülmesiyle ilgili bir soruşturma yürüteceği bilgisi verilen açıklamada, olaya karıştığı kanıtlanan tüm unsurlarını adalete teslim etme sözü de verildi.
Abbeker, 2020’de hükümetle Cuba Barış Anlaşması’nı imzalayan ve bölgede yaklaşık 20 yıla yayılan bir çatışmayı sona erdirmek isteyen isyancı hareketlerin liderlerinden biriydi.
Abbeker, ölümünden saatler önce Al-Hadath TV kanalına yaptığı açıklamada, HDK güçlerini Cuneyna şehrini yok etmekle suçlamıştı.
Açıklaması sırasında silah sesleri geldiğini söyleyen Abbeker şu ifadeleri de kullanmıştı;
Şimdi sizinle konuşuyorum ve saldırı devam ediyor. Cuneyna’da vatandaşların başına ateş ediyorlar. Çok sayıda vatandaş ayrım gözetmeyen saldırılarla ölüyor. Bugün tedavi olamayan çok sayıda yaralımız var. Hastanemiz yok. Artık vatandaşa hizmet veren bir sağlık kuruluşu yok. Binlerce kişi soğukkanlılıkla öldürülüyor. Bu nedenle bu bölgede kalanları korumak için uluslararası toplumun kararlı bir müdahalesine ihtiyacımız var.
Batı Darfur’un başkenti Cuneyna kentindeki yıkım (AFP)
Birleşmiş Milletler (BM) Sudan Entegre Geçiş Yardım Misyonu (UNITAMS) Başkanı ve BM Sudan Özel Temsilcisi Volker Perthes, önceki gün Darfur bölgesinde meydana gelen şiddet olaylarının insanlığa karşı suç olabileceği konusunda uyardı.
Perthes, “Darfur’daki durum kötüleşmeye devam ederken, Nisan sonundan bu yana etnik boyutlar kazanan çeşitli şiddet dalgalarının ardından Cuneyna’daki durumla ilgili özellikle endişeliyim” dedi.
Sudan’ın en önde gelen siyasi partisi olan Ulusal Ümmet Partisi ise, Cuneyna’da meydana gelen şiddeti ‘şüphesiz şehri bir felaket bölgesi haline getiren tam teşekküllü bir insan suçu’ olarak nitelendirdi.
Sudanlı unsur (Reuters-Arşiv)
Parti tarafından bugün yapılan açıklamada, “Hızlanan savaşın yansımaları, ülkeyi benzeri görülmemiş bir felaket durumuna sürükleyecek. Bu da, tüm ülke halkının acilen bu savaşı durdurmak için çağrıda bulunmasını, bunun sorumluları ve savunmasız vatandaşlara karşı suç işleyenlerden hesap sorması için çalışmasını zorunlu kılıyor” denildi.
Parti, savaşı durdurmak ve güvenlik ve barışı yeniden sağlamak için ulusal, sivil bir cephe kurarak ülkeyi kurtarma çağrısında da bulundu.
AB’nin Hartum Büyükelçisi’nden kınama
Avrupa Birliği’nin (AB) Hartum Büyükelçisi Aidan O’Hara, Batı Darfur eyaleti Valisi Hamis Abdullah Abbeker ile bilinmeyen sayıda sivilin ülkedeki çatışmalar sonucunda öldürülmesini kınadı.
Büyükelçi Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, “Darfur’da dehşet verici geniş çaplı şiddet haberleri arasında, Batı Darfur Valisi Hamis Abbeker’in dün vahşice öldürülmesi şok edici. Onun ve çatışmada sayısız sivilin öldürülmesini kınıyoruz. Sudan’daki sivillerin korunması ve insani yardım erişimi uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerdir ve ihlallerden sorumlu olanlar sorumlu tutulacaktır” ifadelerini kullandı.
Suriye ordusu Suveyda'dan çekilmeye başladıhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5165610-suriye-ordusu-suveydadan-%C3%A7ekilmeye-ba%C5%9Flad%C4%B1
Suriye ordusu, çarşamba akşamı, nüfusunun çoğunluğunu Dürzilerin oluşturduğu Suveyda ilinden çekilmeye başladı. Savunma Bakanlığı, şiddet olaylarının yaşandığı ilde yeni bir ateşkes anlaşmasının açıklanmasından birkaç saat sonra çekilme kararını duyurdu.
Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, ‘Suriye Arap Ordusu'nun, imzalanan anlaşmanın hükümleri uyarınca ve ildeki yasadışı grupların temizlenmesi tamamlandıktan sonra Suveyda'dan çekilmeye başladığı’ belirtildi. Açıklamada, Suveyda’da konuşlu diğer hükümet güçlerinin çekilmesinden bahsedilmedi.
Anlaşma, İsrail'in Şam'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı ve Genelkurmay Başkanlığı çevresinin yanı sıra Suriye'nin güneyindeki Suveyda ve Dera illerinde konuşlu hükümete bağlı güçlere karşı hava saldırıları düzenlemesi üzerine sağlandı.
Ateşkes anlaşmasının maddeleri
Dürzi lideri Yusuf Carbu, hükümet ile Suveyda'nın önde gelenleri arasında bir anlaşmaya varıldığını açıkladı. Dürzilerin Ruhani Lideri Şeyh Hikmet Hicri ise anlaşmayı reddederek ‘Suveyda tamamen özgürleştirilinceye’ kadar savaşın devam edeceğini vurguladı.
Yaptığı açıklamada herhangi bir anlaşma ve müzakere yaptığı ve yetki vermeyi reddeden Hicri, ‘bu ortak tutumdan saparak tek taraflı temas veya anlaşma yapan kişi veya kurumları’ uyardı.
Öte yandan Carbu, anlaşmanın Suveyda'daki askeri operasyonların tamamen ve derhal durdurulmasını, ordunun kışlalarına geri dönmesini ve ateşkesin uygulanmasını denetlemek üzere devlet ve Suveyda'nın önde gelen isimlerinden oluşan bir gözetim komitesi kurulmasını içerdiğini söyledi.
Dürzi lider anlaşmanın ayrıca, ‘Suveyda'nın Suriye devletine tam olarak entegre edilmesini ve tüm eyalet toprakları üzerinde tam egemenliğinin teyit edilmesini’ öngördüğünü de belirtti.
Anlaşma aynı zamanda iç güvenlik güçlerinin ve devlet polisinin yanı sıra Suveyda ve çevresindeki bölgelerden polis memurlarının konuşlandırılmasını ve Suveyda’daki polis memurlarının ilin güvenlik dosyasını yönetmek için liderlik ve yürütme görevlerini üstlenmelerini de içeriyordu.
İsrail dün başkent Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı karargahını bombaladı (Reuters)
Carbu’ya göre taraflar, anlaşma uyarınca Suveyda'da ağır silahların düzenlenmesi için bir mekanizma üzerinde anlaşarak, devletin kontrolü dışındaki silahların toplatılması ve Suveyda'nın tüm bölgelerinde Suriye yasalarına ve düzenlemelerine uygun olarak tüm devlet kurumlarının yeniden faaliyete geçirilmesini garantilediler.
Onlarca ceset
Suriye Sağlık Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, İsrail'in Şam'a düzenlediği hava saldırılarında 3 kişinin öldüğünü, 34 kişinin yaralandığını bildirdi. Bakanlık, Suveyda'daki El-Vatani Hastanesi’nde ise güvenlik güçleri mensupları ve sivillerin de aralarında bulunduğu onlarca cesedin bulunduğunu açıkladı.
Suriye Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, İsrail’in Genelkurmay Başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresini ve ülkenin güneyini hedef alan son saldırılarının ‘ciddi bir tırmanış’ oluşturduğu vurgulandı.
Açıklamada, şu ifadeler yer aldı:
“Suriye, bu tehlikeli tırmanış ve sonuçlarından İsrail'i tamamen sorumlu tutuyor. Ayrıca, uluslararası hukukun sağladığı tüm araçlarla topraklarını ve halkını savunma konusunda tüm meşru haklarını saklı tutar. İsrail'in Suriye'de gerginliği tırmandırmak, kaos yaratmak ve güvenliği ve istikrarı bozmak için izlediği sistematik politika kapsamında gerçekleştirilen bu açık saldırı, BM Şartı ve uluslararası insani hukuku açıkça ihlal ediyor.”
Dışişleri Bakanlığı, ‘uluslararası toplumu sorumluluğunu üstlenmeye ve Birleşmiş Milletler üyesi olan egemen bir devletin topraklarına yönelik İsrail'in tekrarlanan saldırılarına son vermek için acil önlemler almaya’ çağırdı.
Yedioth Ahronoth gazetesi dün İsrailli bir güvenlik yetkilisinin, İsrail'in Suriye'deki gerginliğin çözümü konusunda bir anlaşmaya yakın olduğunu söylediğini aktardı. Gazetenin bildirdiğine göre yetkili, “Şu an Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın ateşkes ilan edeceğini ve güneydeki Suveyda’dan askerlerini çekeceğini tahmin ediyoruz” dedi.
İsrail’in hava saldırıları
Öte yandan İsrail ordusu dün, Suriye Genelkurmay Başkanlığı binasının girişini hedef aldığını doğrulamasının ardından Şam'daki Cumhurbaşkanlığı sarayı çevresinde bir ‘askeri hedefi’ vurduğunu açıkladı.
İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee dün, X hesabından yaptığı açıklamada, İsrail ordusunun Şam bölgesinde Suriye Genelkurmay Başkanlığı binasını vurduğunu söyledi. Adraee, “Suriyeli liderleri, Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı’ndan savaşı yönetiyor ve güçlerini Suveyda’ya gönderiyor” ifadelerini kullandı.
Adraee, İsrail ordusunun ‘Şam'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresinde bir hava hedefini vurduğunu’ da sözlerine ekledi.
Fransız Haber Ajansı AFP’ye konuşan üç görgü tanığı, Şam'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresinde bir patlama sesi duyduklarını ve ardından dumanların yükseldiğini bildirdi.
Komşu mahallede yaşayan ve ismini vermek istemeyen 51 yaşındaki bir kadın, “Bombardımanın ardından evimin balkonunda Emevi Meydanı'nda neler olup bittiğini izlemeye çalışıyordum ve bir patlama sesi duydum. Ardından, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın genellikle önemli misafirlerini ağırladığı Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın yakınlarında yükselen bir duman bulutu gördüm” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın bulunduğu tepenin yakınlarındaki iki bölgede yaşayan iki kişi de patlamanın ardından yoğun duman gördüklerini doğruladı.
Saldırılar, Suriye hükümetinin, rejim güçlerinin kontrolünü ele geçirdikten bir gün sonra Suveyda'da çatışmaların yeniden başladığını belirtmesinin ardından gerçekleşti. Suriye Arap Haber Ajansı SANA, Savunma Bakanlığı'nın dün yaptığı açıklamada, ‘yasa dışı’ grupların Suveyda'daki el-Vatani Hastanesi’ni ordu ve iç güvenlik güçlerine karşı saldırılar için bir üs olarak kullandığını söylediğini bildirdi.
Savunma Bakanlığı Medya ve İletişim Müdürlüğü, söz konusu silahlı gruplara bağlı çok sayıda keskin nişancının hastanenin çatısında konuşlandığını ve hükümet güçlerini yoğun bir şekilde hedef aldığını belirtti. Açıklamada, “Hastaneyi ve çevresini tarafsızlaştırmak ve Sağlık Bakanlığı ve Acil Durum Bakanlığı personelinin hastaneye girmesine izin vermek için defalarca çağrıda bulunduk, ancak şu ana kadar herhangi bir yanıt almadık” ifadeleri yer aldı.
Suriye ordusu ve güvenlik güçleri, şehirde yaşanan çatışmaların ardından Suveyda'da konuşlandırıldı (EPA)
Diğer taraftan salı günü düzenlediği saldırılar Suriye'nin güneyindeki Suveyda ve Dera ile sınırlı kalan İsrail, dün saldırılarını Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı binası ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresini de kapsayacak şekilde genişletti.
İsrail ordusu tarafından dün yapılan açıklamada, Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı binası girişinin hedef alındığı ve Suriye sınırındaki birliklerin güçlendirileceği belirtildi. İsrail Ordu Sözcüsü Adraee, İsrail ordusunun Suriye Genelkurmay Başkanlığı binasının giriş kapısını vurduğunu söyledi. İsrail ordusunun Suriye'deki Dürzilere yönelik gelişmeleri ve eylemleri izlemeye devam ettiğini belirten Adraee, İsrail ordusunun siyasi talimatlara göre bölgede saldırılar düzenlediğini ve çeşitli senaryolara karşı hazırlıklı olduğunu da sözlerine ekledi. İsrail Hava Kuvvetleri, Genelkurmay Başkanlığı binası girişine düzenlenen saldırıdan birkaç saat sonra Şam'ın merkezindeki bu binaya yeni saldırılar düzenledi. Yeni saldırılar daha büyük bir tırmanışın habercisi gibi görünüyordu, zira İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Suriye'ye yönelik ‘acı verici’ saldırıların başladığını söyledi. Katz, “Şam'a yönelik uyarılar sona erdi, şimdi acı verici saldırılar başlayacak” diye ekledi.
SANA dün sabah Şam'da bir patlama sesi duyulduğunu bildirirken, Suriye devlet televizyonu İsrail’e ait insansız hava araçlarının (İHA) Şam semalarında uçtuğunu ve patlamalar olduğunu aktardı. Suriye Haber Ajansı ise İsrail'in Şam'ın merkezine düzenlediği saldırıda iki sivilin yaralandığını bildirirken, Reuters iki Suriyeli güvenlik kaynağına dayanarak İsrail'in başkentin savunma bakanlığını hedef alan bir hava saldırısı düzenlediğini aktardı. Alikhbaria Syria kanalı ise İsrail'in Şam'ın merkezine düzenlediği saldırıda iki sivilin yaralandığını bildirirken, Reuters iki Suriyeli güvenlik kaynağına dayandırdığı haberde İsrail'in Şam’da Savunma Bakanlığı binasını hedef alan bir hava saldırısı düzenlediğini aktardı. Suriye basını daha sonra Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı binasında büyük hasar meydana geldiğini bildirdi.
Kanlı çatışmalar
Bu gelişmeler, Suveyda'da ilanından sadece birkaç saat sonra çöken ateşkesten sonra yaşandı. Ateşkes, günlerce süren ve çok sayıda kişinin ölümüne yol açan kanlı mezhep çatışmalarına son vermeyi amaçlıyordu.
Suriyeli güvenlik güçleri pazartesi günü, Dürzi silahlı gruplar ile Bedevi aşiretler arasındaki çatışmaları kontrol altına almak amacıyla Suveyda’da konuşlandırıldı. Ancak bu kez de Suriyeli güvenlik güçleri ile Dürzi silahlı gruplar arasında çatışma başladı. İsrail, pazartesi ve salı günü Suriye hükümetine bağlı güvenlik güçlerine hava saldırıları düzenleyerek müdahale etti ve amacının Dürzileri korumak olduğunu açıkladı.
Suriye Savunma Bakanlığı'nın salı akşamı ilan ettiği ateşkes uzun sürmedi. Yerel haber sitesi Suwayda24, Suveyda ve çevresindeki köylerin dün sabah yoğun topçu ve havan topu saldırısına maruz kaldığını bildirdi. Suriye Savunma Bakanlığı SANA'nın aktardığı açıklamasında, Suveyda'daki yasadışı grupları ateşkesin ihlalinden sorumlu tuttu. Bakanlık, Suveydalılara evlerinde kalmaları çağrısında bulundu.
Pazar günü çatışmaların başlamasından bu yana onlarca sivil, Suriyeli güvenlik gücü mensubu ve Dürzi silahlı unsur hayatını kaybetti. Suveyda’da siviller ve Reuters muhabirleri, hükümet güçlerinin dün evleri yağmaladığını, yaktığını ve arabaları ve ev eşyalarını çaldığını söyledi. Bir Suvayda sakini, Reuters muhabirine evinde başından vurularak öldürülen kardeşinin cesedini görmesine izin verdi.
Suveyda'nın bir mahallesindeki Suriyeli güvenlik güçleri mensupları ve silahlı çocuklar, 15 Temmuz 2025 (AFP)
İsrail Savunma Bakanı Katz dün, Suriye hükümetine ‘Dürzileri rahat bırakması’ uyarısında bulundu. Katz, İsrail ordusunun Suriye hükümetine bağlı güvenlik güçleri geri çekilene kadar bombalamaya devam edeceğini vurguladı.
Bu arada ABD'nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Thomas Barrack dün yaptığı açıklamada, ABD'nin ‘itidal ve birliği sağlayabilmek için’ tüm taraflarla temas halinde olduğunu söyledi.
