Hartum’un güneyine hava saldırısı: 5’i çocuk 17 sivil hayatını kaybetti

Hızlı Destek Kuvvetleri bir askeri uçağı düşürdüğünü duyurdu ve orduyu yerleşim yerlerini bombalamakla suçladı

Sudan’da savaş devam ederken Hartum mahallelerinden dumanlar yükseliyor (AFP)
Sudan’da savaş devam ederken Hartum mahallelerinden dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

Hartum’un güneyine hava saldırısı: 5’i çocuk 17 sivil hayatını kaybetti

Sudan’da savaş devam ederken Hartum mahallelerinden dumanlar yükseliyor (AFP)
Sudan’da savaş devam ederken Hartum mahallelerinden dumanlar yükseliyor (AFP)

Sudan ordu komutanlarından Korgeneral Yaser el-Atta’nın bulundukları her yerde Hızlı Destek Kuvvetleri’ne (HDK) saldırma tehdidinden bir gün sonra, Sudan ordusunun başkent Hartum’un güneyindeki yerleşim yerlerine düzenlediği hava saldırıları sonucunda 5’i çocuk 17 sivil hayatını kaybederken 11 kişi de yaralandı.

Bu sırada HDK, orduya ait bir askeri uçağı düşürdüklerini duyurdu. Ordu ise açıklamasında “Sukhoi uçağının düşmesinin teknik bir arızadan kaynaklandığını” belirtti. Şarku’l Avsat’a konuşan görgü tanıkları, Sudan ordusuna ait savaş uçaklarının dün (Cumartesi) sabahtan beri Hartum üzerinde uçtuğunu ve HDK’nın kullandığı uçaksavar ateşinin seslerini duyduklarını söylediler.

Sudan’ın başkenti Hartum’da savaşın yol açtığı yangınlar (AFP)
Sudan’ın başkenti Hartum’da savaşın yol açtığı yangınlar (AFP)

Hartum’un güneyinde kalan bölgelerdeki bir acil servisten yapılan açıklamada, “Angula bölgesi ve Yermuk mahallesinin güneyini hedef alan hava bombardımanı sonucu füzelerin düşmesiyle 5’i çocuk 17 kişi yaşamını yitirdi ve 11 kişi yaralandı. Yaralılar Beşir Hastanesi’nde tedavi altına alındı” ifadeleri kullanılarak hava saldırısında 25 evin yıkıldığına dikkat çekildi. Sudan ordusu, bölgeyi bombalaması ile ilgili suçlamalara ilişkin herhangi bir açıklama yapmadı.

Rastgele bombalama

Cuma günü Nil’in doğu bölgesindeki El-Kadisiye banliyösünde ordunun düzenlediği hava saldırısında dördü kardeş altı kişi ve Umdurman şehrinde en az iki kişi hayatını kaybetti. Aynı gün ordu, Umdurman kentindeki bazı mahallelere ve başkentin güneyindeki Er-Rumeyle bölgesine hava saldırıları düzenledi. Ayrıca İmtidad Nasır banliyölerine ve Hartum’un doğusundaki Berri bölgesine de hava saldırıları düzenledi. Bunun sonucunda birçok vatandaşın evi kısmen veya tamamen yıkıldı.

Haziran ayı başlarında Hartum’un güney bölgesi, bazılarının rastgele olarak tanımladığı hava saldırılarına maruz kaldı. Saldırılar sonucunda 18 kişi yaşamını yitirirken 106 kişi yaralandı. Böylece savaşın patlak vermesinden bu yana bir olayda yaşanan en yüksek can kaybı ve yaralanma kaydedidildi.

Ateşkesin geçen hafta sona ermesinin ardından ordu, HDK’nin konuşlu olduğu mevzilere yönelik hava saldırılarını ve askeri operasyonlarını yoğunlaştırdı. HDK, orduyu Hartum’daki yerleşim yerlerini bombalamakla suçluyor.

Bir savaş uçağı düşürüldü

Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki HDK dün yaptığı açıklamada, Sudan ordusuna ait bir MiG uçağını düşürdüklerini duyurdu. Açıklamada, orduya ait uçakların Hartum’un güneyindeki yerleşim bölgelerine (Mayu, Angula ve Mandela) saldırarak, onlarca sivili öldürdüğü ve yaraladığı belirtildi.

Umdurman kentindeki askeri saha operasyonlarını yöneten Korgeneral Yaser el-Atta, bir videoda kaydında, ordu “isyancılara” gördüğü her yerde saldıracağı için vatandaşların HDK tarafından işgal edilen evlerden uzak durmalarını istemişti.

Hartum’da bir mahallenin sakinleri, savaş nedeniyle evlerin büyük çapta yıkılması sonucunda halka sokakta yemek pişiriyor (AP)
Hartum’da bir mahallenin sakinleri, savaş nedeniyle evlerin büyük çapta yıkılması sonucunda halka sokakta yemek pişiriyor (AP)

HDK hala ordunun başkent Hartum’daki bazı hükümet ve stratejik askeri merkezlerini kontrol ediyor. Bunların arasında farklı bölgeleri birbirine bağlayan birçok köprünün ve başkentin bazı giriş ve çıkışlarının yanı sıra Cumhurbaşkanlığı Sarayı, silah ve mühimmat üretimi yapan Yermuk kompleksi ve Hartum’un merkezindeki ordu komutanlığının ana karargahının çevresindeki askeri ve güvenlik sahaları bulunuyor.

Hava saldırıları tercihi

Nisan ortasında HDK ile arasında çatışmaların patlak vermesinden beri ordu, hava saldırıları düzenlemeyi tercih ediyor. Bu saldırılarla HDK’nin ana karargahını yok etti ve başkentteki birçok askeri üssünü hedef aldı.

Ordu, HDK evlere sığınıp sivilleri canlı kalkan olarak kullanmasa başkent Hartum’daki çatışmayı kısa sürede bitirebileceğini vurguluyor. Sudan Tabipler Birliği’ne (bir sivil toplum kuruluşu) göre, ülke genelinde şu ana kadar 958 sivil yaşamını yitirirken, 2 bin 746 kişi de yaralandı. Birleşmiş Milletler’e (BM) göre ise Hartum ve Darfur bölgesinde ordu ile HDK arasında çıkan çatışmalarda binlerce sivil hayatını kaybetti ve yaralandı.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.