Libya: Dibeybe seçimler için ‘adil yasaları’ şart koştu

BM Libya Destek Misyonu Başkanı Bathiliy, Yüksek Seçim Komisyonu’na teknik ve istişari destek sağlamanın yollarını ele aldı

Dibeybe, Libya’nın başkenti Trablus’ta Bathiliy ile bir araya geldi (Libya Ulusal Birlik Hükümeti)
Dibeybe, Libya’nın başkenti Trablus’ta Bathiliy ile bir araya geldi (Libya Ulusal Birlik Hükümeti)
TT

Libya: Dibeybe seçimler için ‘adil yasaları’ şart koştu

Dibeybe, Libya’nın başkenti Trablus’ta Bathiliy ile bir araya geldi (Libya Ulusal Birlik Hükümeti)
Dibeybe, Libya’nın başkenti Trablus’ta Bathiliy ile bir araya geldi (Libya Ulusal Birlik Hükümeti)

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe, ülkede ertelenen seçim sürecinin başarısı için “adil ve uygulanabilir yasaların” çıkarılmasını şart koşarken, Mısırlı ve Libyalı kaynaklar, Mısır Meclis Başkanı Hanefi Cibali’nin saatler içerisinde Libya’nın doğusundaki Bingazi kentine bir ziyaret gerçekleştirmeyi planladığından söz ettiler.

Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi ve BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Başkanı Abdullah Bathiliy, Libya’nın durumu hakkında BM Güvenlik Konseyi’ne yeni bir brifing vermeden önce başkent Trablus’ta Dibeybe ile görüştü. Dibeybe’nin ofisi tarafından yapılan bir açıklamaya göre, söz konusu görüşmede seçim süreci ve bunu başarıya ulaştırmanın yolları ele alındı. Dibeybe, hükümetinin seçimlerle ilgili yaklaşımının temelini “adil ve uygulanabilir yasaların” oluşturduğunu açıkladı.

Dibeybe bunu, “ülkenin bu dönemde tanık olduğu istikrar durumunu sürdürmek amacıyla seçim sürecinin başarısı için bir ön koşul” olarak nitelendirdi. Ayrıca Dibeybe “iletişimi güçlendirmek ve seçimlerin başarısını destekleyen programları uygulamak amacıyla hükümetin, mevcut komiteler aracılığıyla UNSMIL ile çabaları koordine etmeye devam edeceğine” işaret etti.

Dibeybe, Bathiliy ile bu yılın ilk yarısındaki hükümet harcamalarının göstergelerini tartıştıklarını açıkladı. Harcamaların çeşitli bölgelerdeki tüm vatandaşlara adil bir şekilde dağıtılmaya devam edilmesi gerektiğine işaret eden Dibeybe, harcamaların yüzde 80’den fazlasının maaşlar, ilaveler ve sübvansiyonlarla bütün vatandaşlara doğrudan ve eşit bir şekilde gittiğine dikkat çekti.

Fotoğraf altı: İmad es-Sayih ve Bathiliy, Trablus’taki Libya Yüksek Seçim Komisyonu’nun genel merkezinde bir araya geldi (Libya Yüksek Seçim Komisyonu)
 İmad es-Sayih ve Bathiliy, Trablus’taki Libya Yüksek Seçim Komisyonu’nun genel merkezinde bir araya geldi (Libya Yüksek Seçim Komisyonu)

Bathiliy, bu görüşmeden önce Libya Yüksek Seçim Komisyonu Başkanı İmad es-Sayih ile seçim süreci ile ilgili son gelişmeleri tartışmıştı.

Yüksek Seçim Komisyonu tarafından dün yapılan açıklamada, toplantıda Yüksek Seçim Komisyonu’nun hazırlık durumunu artırma ve beklenen seçimlerin yapılması için uygun bir ortam oluşturma doğrultusunda teknik ve istişari destek sağlamanın yollarının tartışıldığı belirtildi.

Sayih, Bathiliy’nin UNSMIL’nin ve genel olarak uluslararası toplumun Libya seçimlerini desteklemeye devam edeceğini vurgulayarak Yüksek Seçim Komisyonu’nun uluslararası kabul görmüş standart ve ilkeler düzeyinde seçimleri yapmalarını sağlayacak hazırlık düzeyine övgüde bulunduğunu söyledi.

Öte yandan Libya Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Halid el-Mişri  yaptığı açıklamada, 6+6 Ortak Komitesi’nin toplantılarında varılan cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçim yasalarının “nihai ve bağlayıcı” sonuçlarını BM Libya Özel Temsilcisi’ne havale ettiğini duyurdu.

Mısır ve Libya kaynaklarına göre, Mısır Meclis Başkanı’nın bugün Akile Salih başkanlığındaki Libya Temsilciler Meclisi’nin Bingazi kentindeki genel merkezinde yapacağı oturuma katılması bekleniyor.

Mısır veya Libya meclislerinden bu ziyaretle ilgili herhangi bir resmi açıklama gelmedi. Ancak Libya Temsilciler Meclisi üyeleri yerel basına, oturumun iki parlamento (Libya ve Mısır) arasında ortak çalışmalar ve deneyim alışverişi konusunda bir anlaşmaya tanık olacağını söylediler. Ayrıca Temsilciler Meclisi ve DYK’den oluşan seçim yasalarını hazırlamaktan sorumlu 6+6 Ortak Komitesi’nin de oturuma katılacağını ve çalışmalarının sonuçlarının tartışılacağını belirttiler.

Öte yandan Dibeybe, Trablus’ta yerel liderlerle yaptığı bir toplantıda, seçim sürecini desteklemeye, sonuçları kabul etmeye ve belediye başkanlarıyla anayasa belgesini hazırlama planlarında çabaları birleştirmeye vurgu yaptı.

UNSMIL Özel Koordinatörü Risdon Zeninga ve bir dizi bakan ve büyükelçinin katılımıyla başkent Trablus’ta yapılan mahalle muhtarlarının ilk toplantısının bitiminde Dibeybe, yerel yönetimdeki en önemli idari kademelerden biri olarak bu kişilerin “önemli bir rolü” olduğuna dikkat çekti. Ayrıca Yerel Yönetimler Bakanlığı’nın bu kişilerin çalışmalarını organize etme ve idari, teknik ve mali meselelerini çözme çabalarına övgüde bulundu.

Dibeybe, Libya’daki yerel yönetimin ilk kademesini temsil etmesi nedeniyle bu rolün temelde etkili ve güçlü bir yerinin olduğunu söyledi. Tüm mahalle muhtarlarının toplantıya katılım göstermesinin, aslında Libya’nın birlik ve beraberliğini somutlaştırdığını kaydetti. Ülkede yaşanan siyasi gerilimlerden uzak kalarak görevlerini yerine getirmedeki rollerini öven Dibeybe, muhtarlara yerinden edilmiş kişilere yardım etme ve ihtiyaçlarını karşılama çağrısında bulundu.

Bu sırada UNSMIL, kendisine bağlı Ateşkes İzleme Grubu’nun, Tunus'ta Libyalıların liderlik ettiği ve sahip olduğu ateşkes izleme mekanizmasının uygulanmasında ilerleme kaydetmeye ilişkin Ortak Askeri Komite ve Libyalı gözlemcilerle yapılan iki günlük toplantısının cumartesi akşamı tamamlandığını duyurdu. Görüşmede paralı askerlerin, yabancı güçlerin ve yabancı savaşçıların ülkeden gönderilmesine ilişkin prosedürlerin ele alındığına işaret etti.

Öte yandan Temsilciler Meclisi Başkanı’nın Medya Danışmanı Fethi el-Merimi, ismini vermediği bazı tarafların 6+6 Ortak Komitesi tarafından hazırlanan seçim yasalarındaki bazı anlaşmazlıklar hakkında görüş alışverişinde bulunduğunu ve komitenin cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turuna ilişkin gözlemlerini kullanmasını beklediğini duyurdu.

Merimi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Halife Hafter’in son açıklamasının, UNSMIL’e ve resmi kurumlara bir yandan seçim sürecinde rol oynamaları ve seçimleri düzenlemeleri, diğer yandan da seçimleri denetleyecek mini bir hükümet kurmaları yönünde bir çağrıyı temsil ettiğini söyledi. Seçim sürecinin gerçekleşmesi ve sonuçlarının kabul edilmesi için yasaların Libyalılar arasında bir anlaşma olmasını gerektirdiğine dikkat çekti.

Libya Merkez Bankası Başkanı Sıddık el-Kebir dün yaptığı açıklamada, Hollanda Büyükelçisi Dolf Hogewoning ile Merkez Bankası çalışanlarına yönelik eğitim kurslarının Hollanda Merkez Bankası’yla koordinasyon içinde hazırlanması ve düzenlenmesi konusundaki iş birliğini görüştüğünü söyledi. Ayrıca görüşmede Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) Libya’ya ilişkin “olumlu raporunun” ve Libya’nın yenilenebilir enerji alanındaki çalışmalarının tartışıldığına dikkat çekti.



Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?
TT

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Colin P. Clarke

Lübnan ve Suriye’nin bazı bölgelerinde salı günü gerçekleştirilen eş zamanlı bir saldırıda, Lübnan’daki Hizbullah Hareketi tarafından kullanılan yüzlerce çağrı cihazı peş peşe patladı. Saldırıda en az 10 kişi öldü, binlerce kişi yaralandı.

Birçok kişi saldırının neden şimdi düzenlendiğini ve saldırının zamanlamasının daha geniş bir anlamı olup olmadığını merak ediyor.

İsrail, ABD'nin daha geniş çaplı bir operasyonun, bölgede topyekûn bir savaşa yol açabileceği yönündeki uyarılarına rağmen, Hizbullah’ın saldırılarını önlemenin savaştaki hedeflerinden biri olduğunu açıkladı. Çağrı cihazı saldırısı İsrail'in Lübnan'da Hizbullah'a karşı yürüteceği uzun vadeli bir askeri harekatın başlangıcı olabileceği gibi, İsrail ile İran'ın vekilleri arasında uzun süredir devam eden gölge savaşının son gizli operasyonu da olabilir. İsrail, saldırıyı fark edilmeden gerçekleştirilebileceği zaman aralığı sınırlı olduğu için de böyle bir saldırı düzenlemiş olabilir.

İsrail'in istihbarat servisi Mossad için bu saldırı, 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısında yaşanan başarısızlıklar nedeniyle ciddi şekilde zedelenen itibarını iyileştirme yolunda atılan sağlam bir adım olabilir. Saldırı aynı zamanda bir casus romanından fırlamış gibi görünüyor. Mossad'ın böylesine büyük ve dramatik bir operasyonu nasıl gerçekleştirebildiğine dair çok sayıda hipotez ortaya atıldı. Patlayıcıların çağrı cihazlarına üretim aşamasında mı yoksa tedarik süreci sırasında mı yerleştirilmiş olabileceğini henüz bilmiyoruz.

Hizbullah, İsrail'in siber saldırılarına karşı önlem amacıyla çağrı cihazları gibi eski iletişim araçlarını kullanıyordu. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın alternatif iletişim araçları kullanmaya çağırdığı Hizbullah üyeleri 7 Ekim saldırısının ardından cep telefonu kullanmaktan büyük ölçüde kaçındılar.

Bazı kişiler cihazlara sızan kötü amaçlı yazılımın pillerin aşırı ısınmasına ve sonunda patlamasına neden olduğunu düşünüyor. Oysa saldırı titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi. Saldırının anlık etkisi ne olursa olsun, ortaya çıkan tablo Hizbullah'ın paranoyasını arttıracak ve Mossad'ın gelecekte yapabileceklerine karşı daha fazla temkinli olmasına yol açacak. Hizbullah'ın bu saldırının ardından iç güvenlik aygıtında bir revizyona gidebilir, operasyonel güvenliğindeki boşlukları gözden geçirebilir ve üyelerinin yeteneklerini arttırmaya çalışabilir. Tüm bunlar aynı zamanda Hizbullah içinde kan dökülmesine yol açabilir ve içeride bir casus avı başlayabilir. Bu da İsrail istihbaratı için bir başka kazanç olacaktır.

Saldırı, titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi.

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’ye geçtiğimiz temmuz ayı sonlarında Tahran'da düzenlenen suikastta olduğu gibi çağrı cihazı saldırısının arkasındaki nedenlerden biri de Mossad'ın prestijini yeniden kazanma konusundaki kararlılığıydı. İsrail istihbaratı 7 Ekim 2023 saldırısından önce her şeye gücünün yetebileceği yönünde güçlü bir imaja sahipti. Mossad efsaneleri, Steven Spielberg yönettiği Münih ve Netflix yapımı Kaos gibi popüler casusluk filmleriyle ekranlara taşınmıştı.

İsrail'in hedef odaklı suikastlarında, geçtiğimiz ocak ayında Beyrut'ta Hamas'ın Siyasi Büro Başkan Yardımcı Salih el-Aruri, temmuz ayı sonlarında yine Beyrut'ta Hizbullah’ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükür ve Şükür’den kısa bir süre sonra da İsmail Heniyye öldürüldü.

dfv fdev
Patlayan çağrı cihazlarından birinden geri kalanlar Beyrut'ta sergilendi, 18 Eylül (AFP)

İsrail'in gizli operasyonlarının Mossad'ın imajını iyileştirmenin yanı sıra daha pratik bir etkisi de var. Saldırı büyük olasılıkla Hizbullah'ın komuta ve kontrol merkezini yok etti. Bu da öngörülebilir gelecekte Hizbullah için büyük iletişim sorunlarına yol açacak. Dahası, salı günü gerçekleşen saldırıda yüzlerce Hizbullah üyesi yaralandı. Bazılarının parmaklarının ya da ellerinin koptuğu ya da geçici de olsa sahadan uzaklaşmalarına neden olan başka yaralanmalar gibi fiziksel bozukluklara sebep olduğu şüphesiz.

Yemen'deki Husiler, Irak ve Suriye'deki milisler ve İran'ın diğer vekilleri daha fazla önlem almaya başlayacaktır. Bu durum söz konusu grupların birbirleriyle iletişim kurma şekillerinde değişikliklere yol açarak koordinasyon düzeylerini doğrudan etkileyebilir ve saldırı düzenleme kabiliyetlerini engelleyebilir.