Mısır: ‘Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’ Vefd Partisi içindeki anlaşmazlıkları derinleştiriyor

Yemama ve Badravi, partinin adayı olmak için yarışıyor.

Vefd Partisi’nin Genel Merkezi. (Partinin resmi Facebook hesabı)
Vefd Partisi’nin Genel Merkezi. (Partinin resmi Facebook hesabı)
TT

Mısır: ‘Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’ Vefd Partisi içindeki anlaşmazlıkları derinleştiriyor

Vefd Partisi’nin Genel Merkezi. (Partinin resmi Facebook hesabı)
Vefd Partisi’nin Genel Merkezi. (Partinin resmi Facebook hesabı)

Mısır'daki Vefd Partisi içinde, yaklaşan Mısır cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kimin aday olacağı konusundaki anlaşmazlık kısa sürede iki grup arasında bölünmeye dönüştü. Birinci grup, adaylığını açıklamasının ardından parti lideri Abdulsened Yemame'yi destekliyor. İkinci grup ise yarışan isimlerin parti üst organı üyeleri tarafından yapılacak oylamada aday gösterilmesini talep ediyor.

Veffd Partisi'nin Yüksek Kurulu, listeye göre 50'si seçimle, 10'u parti başkanı tarafından atanan 60 üyeden oluşuyor. Çoğunluk oyu ise 50 + 1.

Partinin adaylık kartı için Yemame ile yarışan isimlerin başında geçtiğimiz garşamba günü parti liderinin kendisini cumhurbaşkanı adayı olarak ilan etmek için izlediği ‘düzenleyici prosedürlerin sağlamlığını’ sorguladığı bir bildiri yayınlayan Yüksek Konsey Üyesi Fuad Bedravi geliyor.

Parti lideri geçtiğimiz pazar günü, ‘partinin üst organı üyelerinin yüzde 90'ının desteğiyle’ motive edilen cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olma niyetini açıklamıştı. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre dün yaptığı açıklamada, cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılma uygunluğunun, Yüksek Komisyonun bu kararla ilgili tutumu dışında, yalnızca parti listesinin metinlerine dayandığını ifade etti.

Minufiye Üniversitesi’nde Uluslararası Hukuk Profesörü olan Avukat Yemame, Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, Vefd Partisi adına cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kimlerin aday olma hakkına sahip olduğunu açıklayan bir bildiri yayınladıklarını söyledi. Üst düzey kurul üyeleri arasında adaylığını destekleyen üye sayısı hakkında ise, "Yönetmelikte belirtilen başka bir madde bulunuyor" dedi.

Vefd Partisi lideri yaptığı açıklamada, cumhurbaşkanlığı için adaylığını açıkladığını belirterek, “Parti tarafından iç veya dış, özel veya genel herhangi bir merci veya otoriteye karşı temsilci olarak, yetkisiyle ilgili olarak Anayasa’nın 19’uncu maddesi uyarınca adayım” ifadesini kullandı. Parti yönetmeliğine göre adaylık hakkının kimde olduğuyla ilgili soruların, parti içinde karışıklığa neden olduğunu ve bu konuda görüşlerini ifade edenlerin niyetinden bağımsız olarak 'fitne çıkaran, parti birliğini ve yapısını tehdit eden konuşmaların olduğunu' ifade etti.

Yemame, üst düzey kurul ve Vefd Partisi Genel Kurulu'nun bir araya gelerek parti içinde birden fazla aday arasında gizli oylama yapma hakkına sahip olduğunu, parti başkanının cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olmama kararı alması durumunda yedek olarak hareket etme yetkilerinin olduğunu kaydetti. Ayrıca üst düzey kurul üyelerinin tek başlarına adaylık isteğini veya talebini sunma yetkisi olmadığını, parti başkanının adaylık kararı alınmadan önce ve ardından üst düzey kurul üyelerinin çoğunluğuyla cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılma kararı alındığını ifade etti. Parti başkanının cumhurbaşkanlığına aday olduğunu ilan etmesiyle durumun kesinleştiğini söyledi.

Vefd Partisi'nin üst düzey kurul üyesi Yaser Hasan, parti üyeleri arasında cumhurbaşkanlığı seçim adaylığı konusunu tartışmak için gelecek pazar günü gerçekleştirilmek üzere bir toplantı çağrısı yaptı. Bu çağrıya 20 üye destek verdi ve parti liderliğinden herhangi bir itiraz gelmedi. Ancak Yemame, bazı üyelerin toplantıya katılmayacağını bildirdiğine işaret etti. "Ben parti merkezindeyim, eğer yeterli sayıda katılım sağlanırsa toplanacağız" dedi. Ancak seçim konusunun toplantı gündemine hiçbir şekilde dahil edilmediğini belirtti.

Diğer yandan partinin yüksek komite üyesi Fuad Bedravi, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, pazar günkü toplantında cumhurbaşkanı adaylık dosyasını tartışmaya odaklanılacağını vurguladı.

Vefd Partisi'nin Mali Sekreteri ve Yürütme Kurulu üyesi Yaser Hasan’a göre, son siyasi gelişmeler, tartışmanın şu anda ‘parti başkanının yetki ve rollerine ilişkin yönetmelik maddelerinin yorumlanmasıyla ilgili olduğunu’ kaydetti.

Mısır'da cumhurbaşkanlığı seçimlerine adaylık başvurularının son tarihi olarak önümüzdeki 3 Aralık tarihini belirlendi. Mısır Anayasası'nın 142’inci maddesi, cumhurbaşkanlığına aday olmak için gerekli koşulları belirtiyor. Bu koşullar arasında, ‘adayın en az 20 milletvekili tarafından desteklenmesi veya en az 25 bin seçmen tarafından desteklenmesi gerektiği, destekçilerin en az 15 ilde seçme hakkına sahip olan vatandaşlar olması ve her ilde en az bin destekçiye sahip olması gerektiği’ yer alıyor. Tüm durumlarda birden fazla adayı desteklemek mümkün değil ve bunun düzenlemeleri yasalar tarafından yapılıyor.



Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
TT

Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)

Refik Huri

Ukrayna savaşı, bazen unutulmuş bir savaş gibi görünse de Gazze ve Lübnan’daki savaştan ve İran'ın başını çektiği tüm “direniş ekseninden” çok daha tehlikelidir. Burada Ortadoğu için yeni bir sahne ya da büyüklerin onayladığı bir bölgesel güvenlik sistemine götürecek beklentiler olmaksızın çok fazla gürültü, slogan ve yıkım var. Gazze, savaş bitmeden sona erdi ve kimse onu yönetmeye hazır değil. Önceki “statüko”nun geri gelmesi yönündeki bahisler arasında, herhangi bir siyasi sempati olmaksızın ya da herhangi bir ülke İsrail ile ilişkilerinin gidişatında herhangi bir değişikliğe gitmeden Lübnan neredeyse tamamen yerle bir oldu. Ama Ukrayna'da oyun daha büyük.

Bu, kıtalararası balistik füzelerle ve Rusya'nın nükleer tehdidinin eşiğinde yürütülen bir savaş. Avrupa'yı kontrol etme ve yeni bir çok taraflı dünya düzeni kurma konusunda belirleyici bir savaş. Hayati bir jeopolitik ve stratejik konum ile bağlantıyı sağlama veya koparma savaşı. Zira Başkan Carter döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanı olan Profesör Zbigniew Brzezinski'nin tekrarladığı gibi, “Ukrayna olmadan Rusya'nın imparatorluk olmaktan çıktığı” tarihsel bir gerçektir. Tıpkı Batı'nın, Moskova'nın bir imparatorluk olmasını engellemek için Ukrayna'yı Rusya'dan uzaklaştırmakta ısrar etmesi gibi, Başkan Putin de imparatorluğu kurmak için Ukrayna'yı geri almakta ısrar etti. Eski Almanya Şansölyesi Angela Merkel, başından beri bunu fark etmişti ve bunun nedenle anılarında Putin'i kızdırmamak için Ukrayna'nın NATO'ya katılımını ertelemeye çalıştığını söylüyor. Sovyetler Birliği ile Batı arasındaki Soğuk Savaş'ın sona ermesinden yıllar sonra, Rusya ile Batı arasında sıcak bir vekâlet savaşının yaşanması da bu nedenle kaçınılmaz.

ABD ile Çin arasında, Çin'in Tayvan'ı zorla ilhak etmeye karar vermesi durumunda daha da kızışabilecek soğuk savaşın kaçınılmazlığı da buradan kaynaklanıyor. Sahne her şeyi anlatıyor; ABD dünyanın zirvesinde endişeli ve gergin iken, Çin zirveye ulaştıktan sonra kendinden emin ve sakin. Rusya, korkutan ve korkan rolünde seferberlik halinde. NATO'nun kapısına kadar genişlemesinden korkuyor ve NATO'nun Ukrayna'yı kabul etmeyi düşünmesini engellemek için aceleyle savaşa girerek korkutuyor.

ABD, tüm uyarılara rağmen güçlünün yükselen güçten korkmasını simgeleyen “Thucydides” tuzağına düştü. Tarihçilere göre bu, Atina ile Sparta arasında yaşananların bir örneğidir. Güçlü Atina Sparta'nın artan gücünden korktuğu için kendisine savaş açmıştı. Ancak Çin, her ne kadar daha büyük, daha geniş bir tuzağa hazırlanıyor olsa da bu tuzağa düşmemeye çalışıyor.

Biden yönetimi Çin ile ilişkileri üç şekilde özetliyor: rekabet, husumet ve iş birliği. Trump yönetimi ise daha büyük bir şeyden söz ediyor. Başkan Şi Cinping iş birliği arzusunu kullanıyor ancak pratikte “dünyayı yeniden oluşturmak, Batı değerlerini uluslararası kurumlardan kovmak ve doları tahtından indirmek” istiyor. Stanford Üniversitesi'nden ve “Çin'e Göre Dünya” kitabı yazarının Elizabeth Economy’nin söylediğine göre, Şi ayrıca, “Kuşak ve Yol, küresel büyüme, küresel güvenlik ve küresel medeniyet” programlarını gerçekleştirmek için uluslararası uzlaşma çağrısında bulunuyor. Bu ise kısaca, sadece çok kutuplu bir sistemden ibaret olmayan yeni bir dünya düzenidir.

Ancak ABD'de ve tabii ki Avrupa'da, Çin ile anlaşmayı savunanlar da az değil. G7 ve G20 arasında ABD ve Çin’den oluşan “G2” fikrini öne sürenler var. Nitekim tarihçi Adam Tur, “Çin'in tarihsel yükselişine uyum” çağrısında bulundu. Siyaset bilimci Graham Allison, “Asya'daki Çin etkisinin” kabul edilmesi çağrısında bulundu. Ancak olumsuz dalga da artıyor. Tufts Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü Michael Buckley, “hayati çıkarların çatıştığına ve iki ülkenin sistemlerinde bunun güçlü köklere sahip olduğuna, güç dengesinde büyük bir değişiklik olmadan düşmanlığın azaltılamayacağına, düşmanlığın iki tarafın birbirini yanlış anlamasından değil, birbirini iyi tanımasından kaynaklandığına” inanıyor. Dahası eski ulusal güvenlik danışman yardımcısı Matt Pottinger ve eski kongre üyesi Mike Gallagher Çin ile rekabeti yönetmeyi reddedip, Pekin ile çatışmacı bir söylem ve böylece “rekabeti kazanmayı” talep ediyorlar.

Şi’ye gelince Çin'in yükselişte, ABD'nin ise düşüşte olduğuna inanıyor. Çin Komünist Partisi'nin 2021 yılında yayınlanan “100 Yıllık Resmi Tarihçe”sinde şu ifadelere yer verildi: “Çin, dünya sahnesinde merkeze eskisinden daha yakın. Kendi doğuşuna hiçbir zaman bugün olduğundan daha yakın olmamıştı.”  Şi'nin istediği, Çin ile savaşın üzerinde çok fazla duman görmek isteyen ABD ile “dumansız bir savaş” kazanmaktır. Gerçek şu ki her zaman soğuk savaş zihniyetinden uzaklaşma çağrısında bulunan Çin, ABD’ye karşı bir soğuk savaş başlattı. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia'dan aktardığı analize göre ABD'ye karşı koymak ve dünyadaki Amerikan hegemonyasını zayıflatmak için Rusya ile “sınırsız ortaklık” kurmayı tercih etti. Her ne kadar Çin, Kuşak ve Yol çerçevesinde yüzden fazla ülke ile anlaşmalar imzalamış olsa da Pew Vakfı'nın 2023 yılında tüm kıtalardan 24 ülkede yaptığı kamuoyu yoklaması, katılımcıların yüzde 22'sinin Çin'i tercih ettiğini, yüzde 60'ının ise ABD'ye olumlu baktığını ortaya koydu.

Oyun ikili bir oyun değil, üçlü bir oyun; Çin ve Rusya, ABD'ye karşı. Sıcak arena Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa, Gazze ve Lübnan savaşları nedeniyle de Ortadoğu ise ekonomik ve jeopolitik rekabetin soğuk arenası, Küresel Güney olarak adlandırılan bölgedir. Ama bu, Hindistan, Güney Afrika, Brezilya ve Endonezya gibi rolleri olan büyük ülkeleri içerdiğinden coğrafi olarak tamamen güneyli değil. Aynı zamanda İran, Türkiye ve İsrail gibi rolleri olan bölge ülkelerini de içeriyor.

Hiç kimse bir soğuk savaşı tamamen kazanamaz. İlk soğuk savaş bile bir ölü ve bir yaralı ile sona erdi. Zafer coşkusu ve “tarihin sonu” konuşmalarının ardından yaşanan olayların da doğruladığı gibi, ölen Sovyetler Birliği, yaralı ise ABD’deydi.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia'dan çevrilmiştir.