Mısır cumhurbaşkanlığı yarışı: ‘Yeni olası adaylar’ seçim rekabetini nasıl etkiler?

2018 seçimleri sırasında Kahire caddesinde Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’nin afişi (EPA)

Olası adayların Mısır'daki cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılım niyetlerine ilişkin açıklamaları, bunun rekabeti artırma üzerindeki etkisine ilişkin tartışmaları artırdı. Şarku'l Avsat'a konuşan analistler, ciddi rakipler listesinin belirlenmesinin daha fazla zaman alacağına inanırken bazıları ise artan sayıların rekabete hizmet etmeyeceğine, oyların parçalanmasına yol açabileceğine inandıklarını ifade ettiler.

Dün Demokratik Barış Partisi, lideri Ahmed el-Fadali’nin cumhurbaşkanlığı adaylığını açıkladı. Mısır Cumhuriyet Halk Partisi’nden de bir adayının cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılımı için düzenleyici organlarıyla bir iç toplantı yapmayı planladığına dair bir açıklama geldi.

Mısır anayasasının 142. Maddesine göre cumhurbaşkanlığına aday olma koşullarında adayın Temsilciler Meclisi'nin en az 20 üyesi veya en az 25 bin vatandaş tarafından desteklenmesi, en az 15 ilde seçim hakkına sahip olması, her ilden en az bin destekçisinin bulunması gerekiyor. Kanunda düzenlendiğine göre birden fazla adayın desteklenmesine izin verilmiyor.

Temsilciler Meclisi verilerine, Demokratik Barış Partisi Temsilciler Meclisi'nde herhangi bir üye tarafından temsil edilmiyor. Mısır Cumhuriyet Halk Partisi’nin ise 40'tan fazla milletvekili bulunuyor.

Geçtiğimiz haftalarda açıklanan ve cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılma ihtimali olan beş isim bulunuyor. Eski milletvekili Ahmed Tantavi, cumhurbaşkanlığı adaylığını açıklamıştı. Muhafazakar partinin genel başkanı Ekmel Kartam ise konuyu incelemeye devam ediyor. Diğer yandan Vefd Partisi, parti Başkanı Abdussened Yemame ve partinin eski genel sekreteri Fuad Bedravi arasında bir iç yarışa tanıklık ediyor. Cumhuriyet Halk Partisi'nin başkanı Hazim Ömer’i seçimlere katılıma zorlayacağına dair beklentiler de mevcut. 

Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti üyesi Dr. Amru Haşim Rabi, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, “Teoride ve genel olarak çeşitlilik her seçimde fayda sağlar. Şartları sağlayan herkesin aday olma ve oy kullanma hakkı garanti altına alınmıştır. Çoğu gelişmekte olan ülkede ve Mısır örneğinde, aday sayısındaki artış, oyların parçalanması ve resmi çoğulculuğun habercisi olarak görülebilir. Şuana dek cumhurbaşkanlığı seçimlerinde seçim sahnesinin öncekilerden pek farklı olmayacağı söylenebilir. Olası adaylar, daha önce olduğu gibi ikincilik için yarışacak. Öte yandan ciddi adaylar, yarışma yoluyla gerçek varlıklarını teyit ederek katılımlarını derinleştirebilirler” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanlığı seçimleri için adaylık kapısının en geç 3 Aralık’a kadar açık kalması bekleniyor. Mısır Anayasası'nın 2014'te yayınlanan mükerrer 241. maddesine ve 2019'da Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi yönetiminde yapılan değişikliklere göre, mevcut cumhurbaşkanının görev süresi, 2018 yılında Cumhurbaşkanı seçildiğini ilan ettiği tarihten itibaren altı yılın dolması ile sona eriyor. Bir dahaki sefere yeniden seçilebiliyor.

Şarku’l Avsat’a konuşan Siyaset Bilimi Profesörü Dr. Mustafa Kamil es-Seyyid ise “Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde beklenen tablonun bütüncül bir vizyonunu oluşturmak için henüz çok erken. Birçoğunun adaylık niyetlerini açıklaması birçok soruyu beraberinde getiriyor. Örneğin, gerçekten yetenekleri var mı? Adaylığın açıklanması, vatandaşların imzası, Temsilciler Meclisi üyelerinin tavsiyesi gibi yasal koşulların karşılandığı anlamına gelmiyor. Seçim kampanyasının milyonlar tutabilen maliyeti de adayların önünde bir başka engel olacak. Çok ciddi olmayan olası adayların yanında farklı bir şekilde isimler de yer alıyor. Kamuoyu nezdinde kabul gören bir program sundukları ve seçim kampanyalarını profesyonelce yönetme becerisine sahip oldukları taktirde seçimlerde rekabeti artırabilirler” dedi.