Birleşmiş Milletler (BM) Orta Doğu Barış Süreci Özel Koordinatörü Tor Wennesland, şu an İsrail işgali altındaki Batı Şeria'daki güvenlik durumunun çok ‘hızlı ve yoğun bir şekilde’ kötüleştiğine dikkati çekerek, İsrail'in işgal altındaki Filistin topraklarındaki tüm yerleşim faaliyetlerini ‘derhal’ durdurması ve ‘toplu eylem’ çağrısında bulundu.
Wennesland, BM Güvenlik Konseyi (BMGK) üyelerine ‘Filistin sorunu da dahil olmak üzere Ortadoğu'daki durum’ başlığı altında BMGK’nın 2016 tarihli ve 2334 sayılı kararının uygulanmasına ilişkin 26’ncı raporu hakkında bir brifing verdi. Yaklaşık iki hafta önce yazılı olarak sunulan raporda “İşgal altındaki Batı Şeria'nın kuzeyinde ve orta kesimlerinde İsrail ve Filistin tarafında kayıplara yol açan şiddette endişe verici bir artışa tanık olduk” denildi.
Raporda, ‘Filistinlilerin roket ve patlayıcılarla düzenlediği saldırılara karşı İsrail’in daha fazla gelişmiş silahlar kullanmasından ötürü’ hava saldırılarının, çatışmaların, saldırıların ve Batı Şeria’da ‘alarm verici’ derecede artan şiddet olaylarının devam edeceği uyarısında bulunuldu.
Wennesland, ‘şiddetin durdurması için acilen belirleyici adım atılmazsa, durumun çok daha fazla kötüleşebileceğini’ vurguladı. BM yetkilisi, şiddetin ‘yasadışı yerleşim birimleriyle ilgili son derece rahatsız edici gelişmeler nedeniyle zaten kırılgan olan dinamiklerin değişmesinin yanı sıra İsrail ile Filistin Yönetimi arasındaki ilişkilerde de endişe verici bir bozulmanın yaşanmasıyla’ ortaya çıktığına dikkati çekti.
Wennesland, İsrail'in Cenin Mülteci Kampı’ndaki askeri operasyonunu ve İsrail güçleri ile İslami Cihad ve Hamas hareketleri arasındaki çatışmaları anlatırken işgal altındaki Filistin topraklarında meydana gelen birçok olaya ve çatışmaya değindi.
Bu gelişmelere verilen karışık tepkilere dikkati çeken Wennesland, ‘bazıları şiddeti görmezden gelirken bazılarının ise duydukları büyük endişeyi dile getirdiklerini’ belirtti. Bu tepkiler arasında İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir’in yasadışı bir ileri karakola yaptığı ziyaret sırasında, yerleşimcileri işgal altında yasadışı olan ek karakollar kurmak için olası tüm tepeleri işgal etme çağrısı da yer aldı.
Bununla yetinmeyip İsrail ordusunun Filistin kentlerindeki baskınlarını, öldürme ve ev yıkımlarını artırma çağrısı yapan Ben-Gvir, “İsrail topraklarına yerleşmek zorundayız ve aynı zamanda askeri bir kampanya başlatmamız, binaları havaya uçurmamız, teröristleri öldürmemiz gerekiyor. Bir değil, iki değil, onlarca, yüzlerce, gerekirse binlercesini” şeklinde konuştu.
Wennesland, buna karşın Hamas ve İslami Cihad'ın da aralarında olduğu Filistinli gruplar, İsrailli sivillere yönelik Haziran saldırısının 20. yıl dönümünü kutladığını bildirdi.
Yerleşim birimlerinin genişlemesi
Wennesland, İsrail hükümetinin ‘İsrail yerleşim planlarının ilerlemesini hızlandıracak’ ‘önemli değişiklikleri’ onayladığı 18 Haziran da dahil olmak üzere, yerleşim birimlerinin genişletilmesiyle ilgili ‘rahatsız edici gelişmeler olduğunu’ ifade etti. Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Komitesi Genel Sekreteri Hüseyin eş-Şeyh, söz konusu değişikliklerin onaylanmasının ardından ‘Filistin Yönetiminin uzun süredir beklenen Karma Ekonomik Komite toplantısına katılmayacağı’ açıklamasında bulunduğunu hatırlatan Wennesland, benzer şekilde Fas’ın da bu yaz bakanlar düzeyinde düzenlenmesi planlanan 2. Necef Forumu’nu ertelediğini de sözlerine ekledi.
İşgal altındaki topraklarda artan şiddet döngüsünden ‘büyük endişe duyduğunu’ ifade eden Wennesland, sivillere yönelik her türlü şiddet eylemini kınayarak güvenlik durumunun kötüleşmesini körükleyen ve çatışmanın barışçıl çözümünü baltalayan terör eylemleri de dahil olmak üzere Filistin köylerine sistematik olarak saldıran ve bazen İsrail güvenlik güçlerinin desteğiyle toplulukları terörize eden, çoğu silahlı olan yerleşimcilerin şiddetinin ‘alarm verici’ derecede arttığını vurguladı.
Doğu Kudüs de dahil olmak üzere yerleşim yerlerinin sürekli genişlemesinin şiddeti körüklediği ve Filistinlilerin topraklarına ve kaynaklarına erişimini engellediği konusunda uyaran BM yetkilisi, bu genişlemenin ‘işgal altındaki Batı Şeria'nın coğrafyasını yeniden şekillendirdiğini ve gelecekteki Filistin devletinin bekasını tehdit ettiğini’ söyledi. İsrail yerleşim birimlerinin ‘BM kararları ve uluslararası yasaların açıkça bir ihlali olduğunu’ hatırlatan Wennesland, İsrail hükümetine, ‘uluslararası insancıl hukuk ve uluslararası insan hakları kapsamındaki yükümlülüklerine uygun olarak, Filistinlilere ait mülkleri yıkmayı bırakması, Filistinlilerin olası yerinden edilmelerini ve tahliyelerini önlemesi ve tüm yerleşim birimi inşasını derhal durdurması’ çağrısında bulundu.
Güvenlik durumundaki kötüleşmenin ‘son derece tehlikeli’ olduğunu vurgulayan BM yetkilisi, ‘Batı Şeria'daki olayların Gazze Şeridi'ne kadar uzanabileceğini’ belirterek BM’nin göreceli sakinliğin yeniden sağlanmasına ve mevcut kötü gidişatın değiştirilmesine yardımcı olmak için tüm taraflarla iletişim halinde olduğunu söyledi. Wennesland, ‘şiddetin durması için acilen toplu eylem’ çağrısında bulundu.
Gazze'de "El Kassam Tugayları"nın kullandığı "el-Yasin 105" füzeleri (AFP)