Mısır hükümeti sağlık ve eğitim harcamalarındaki düşüş iddialarını yalanladıhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/4417146-m%C4%B1s%C4%B1r-h%C3%BCk%C3%BCmeti-sa%C4%9Fl%C4%B1k-ve-e%C4%9Fitim-harcamalar%C4%B1ndaki-d%C3%BC%C5%9F%C3%BC%C5%9F-iddialar%C4%B1n%C4%B1-yalanlad%C4%B1
Mısır hükümeti sağlık ve eğitim harcamalarındaki düşüş iddialarını yalanladı
Mısır Parlamentosu'nun bir önceki oturumu (arşiv)
Mısır hükümeti yeni genel bütçede sağlık, eğitim ve bilimsel araştırma alanlarına yapılan harcamaların azaldığı yönündeki haberleri yalanladı. Hükümet, “bu alanlar için ayrılan ödeneklerin yaklaşık yüzde 30 oranında arttırıldığını” doğruladı.
Mısır Hükümeti, medya merkezi de salı günü yaptığı açıklamada “2023-2024 yeni genel bütçesinde sağlık, eğitim ve bilimsel araştırma sektörlerine yönelik harcamalar için anayasal haklarda düşüş olduğu iddialarının doğru olmadığını” belirtti. Bakanlar Kurulu'nun Facebook'taki resmi sayfasında yer alan basın açıklamasında, “Devletin yeni genel bütçesinde bu sektörler için belirlenen anayasal aidatlar yerine getirilmiştir” denilerek, “sağlık sektörü için mali tahsisatlar yeni bütçede yüzde 30,4 oranında artırılarak, 2022-2023 mali yılında 304,5 milyar liraya (dolar ortalama 30,90 cüneyhe eşdeğer) kıyasla yaklaşık 397 milyar liraya ulaşmıştır” denildi.
Açıklamada ayrıca, “Eğitim sektörü (üniversite öncesi ve üniversite) için ayrılan mali ödenekler, 2022-2023 mali yılındaki 476,1 milyar liraya kıyasla, yeni bütçede yüzde 24,3 oranında artarak yaklaşık 591,9 milyar liraya ulaşmıştır” denildi. Aynı şekilde, “araştırma için ayrılan mali ödenekler de artmıştır.” Yeni bütçede bilimsel ödenekler yüzde 17,5 oranında artarak, 2022-2023 mali yılındaki 84,8 milyar liraya kıyasla yaklaşık 99,6 milyar liraya ulaşmıştır.
Mısır Temsilciler Meclisi 12 Haziran'daki genel kurul oturumunda Mısır devletinin genel bütçesini onayladı. Temmuz ayının birinden başlayarak 2024 Haziran ayının sonuna kadar geçerli olacak yeni bütçenin değeri, 3 trilyon 231 milyon pounddan yaklaşık yüzde 34'lük bir artışla yaklaşık 4 trilyon 349 milyon pounda yükseldi.
Mısır Maliye Bakanı Muhammed Muit ise “yeni bütçede sağlık ve eğitim sektörlerine ayrılan ödeneklerle ilgili olarak anayasal yetkilerin ihlal edildiğini” reddetti. Geçtiğimiz Haziran ayında Temsilciler Meclisi genel kurulunda yeni bütçenin görüşülmesi sırasında yaptığı açıklamada “devletin bütçenin dağıtımında anayasal hakların oranlarına bağlı olduğunu” belirterek “devletin genel bütçesinin sadece yerel standartları değil, aynı zamanda uluslararası standartları da karşıladığını” vurguladı.
Temsilciler Meclisi'ndeki Tecemmu Partisi Parlamento Komitesi Başkanı Temsilci Atıf el-Mağavri ise Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada “yeni bütçede eğitim ve sağlık sektörlerine ayrılan ödeneklerin anayasal hakları karşılamadığını” belirterek “yeni bütçe geçen yıla göre artış göstermesine rağmen beklentileri karşılamıyor” dedi. “Bütçenin yaklaşık yüzde 55'ini kesecek bir taksit ve faiz borcu var ve geri kalan yaklaşık yüzde 45 olacak, Bu da yetersiz ve özellikle maaşlar ile ücretler, bütçenin büyük bir yüzdesini kapsadığı için, yeterli olmamasına rağmen Fiyatlar artmaya devam etti.”
2014 yılında Mısır Anayasası'nın 18. Maddesi sağlık ve sağlık hizmetleri sektörü için “gayri safi milli hasılanın yüzde 3'ünden az olmayacak ve uluslararası standartlara uygun hale gelene kadar kademeli olarak artacak bir oran” tahsis edilmesini öngörüyordu.
Madde 19'da ise “devlet, gayri safi milli hasılanın yüzde 4'ünden az olmamak üzere, uluslararası oranlarla uyumlu hale gelinceye kadar kademeli olarak artan bir oranda devlet harcamalarını eğitime ayırmayı taahhüt eder” hükmü yer alıyor. Mısır Anayasası'nın 21. Maddesinde de “Devlet, üniversite eğitimi için gayri safi milli hasılanın yüzde 2'sinden az olmamak üzere, uluslararası oranlarla uyumlu hale gelene kadar kademeli olarak artan bir devlet harcaması yüzdesi ayırmayı taahhüt eder” hükmünü içeriyor.
Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyorhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5160689-hamas-iki-ayl%C4%B1k-ate%C5%9Fkesi-ihtiyatl%C4%B1-bir-%C5%9Fekilde-de%C4%9Ferlendiriyor
Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
Hamas kaynaklarına göre Hamas yönetimi, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail'in şartlarını kabul ettiğini açıkladığı Gazze Şeridi'nde iki aylık (60 günlük) ateşkes önerisini inceliyor.
Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, bu kaynaklardan birinin önerideki ‘tuzaklar’ olarak nitelendirdiği hususlar nedeniyle yeni öneri üzerindeki müzakerelerde ‘ihtiyatlı’ davranıldığını ve kaynakların tahminlerine göre ‘savaşı sona erdirecek net bir şart’ konusunun halen belirsiz olduğunu söyledi.
Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri, 20 aydır devam eden ve on binlerce kişinin ölümüne yol açan savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmaya varmak üzere müzakerelerin ikinci aşamada sürdürülmesi temelinde geçici bir anlaşmaya varılması amacıyla ABD'nin de aralarında bulunduğu arabulucular tarafından hummalı bir çalışmaya sahne oluyor.
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)
Trump dün akşam sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, İsrail'in yeni bir ateşkes önerisini kabul ettiğini duyurdu ve yönetiminden temsilcilerin ‘İsraillilerle Gazze konusunda uzun ve verimli bir toplantı’ yaptığını açıkladı.
Hamas'ın savaşın sona ermemesine ilişkin kaygılarına dolaylı bir yanıt verdiği anlaşılan Trump, 60 günlük süre zarfında tüm tarafların savaşı sona erdirmek için çalışacağını söyledi.
Trump, Hamas'ı anlaşmayı kabul etmeye çağırdı ve anlaşmayı reddetmenin vahim sonuçları olacağı konusunda uyardı. Trump, “Hamas'ın Ortadoğu'nun iyiliği için bu anlaşmayı kabul etmesini umuyorum. Çünkü durum daha iyiye gitmeyecek, daha da kötüleşecek” ifadelerini kullandı.
Güncellenmiş bir versiyon
Hamas'tan önde gelen kaynaklar Şarku’l Avsat'a Trump'ın bahsettiği teklifin ‘harekete ulaştığını’ ifade ederek, bunun ‘ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un önceki teklifinin güncellenmiş bir versiyonu’ olduğunu belirtti.
Kaynaklar, Hamas liderliğinin ‘varılabilecek herhangi bir anlaşmayı destekleyecek bir Filistin mutabakatı’ elde etmek amacıyla öneriyi Filistinli gruplara ilettiğini bildirdi.
Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Reuters)
Bazı Hamas kaynaklarına göre yeni öneri de öncekiler gibi Filistinlilerin haklarını karşılayan tüm talepleri karşılamıyor ve aşılması gereken pek çok tuzak içeriyor. Muhtemelen derinlemesine incelendikten sonra, gruplarla istişare edilerek kapsamlı bir Filistin pozisyonu ile yanıt verilecek.
Görmezden gelinen noktalar
Hamas'tan bir kaynak ‘bu teklifin, özellikle 60 günlük ateşkes olarak bilinen Witkoff teklifinde Katarlı arabulucu tarafından sunulan bazı değişikliklerle ilgili olarak son günlerde ve haftalarda yapılan toplantılarda müzakere heyetinin talep ettiği bazı noktaları görmezden geldiğine’ dikkat çekti.
Hamas'tan aynı kaynaklar, Filistinli grupların ‘İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesi konusuyla ilgili net maddelere ihtiyaç duyduklarını ve savaşın sona ermesiyle ilgili net bir madde elde etme ihtiyacında ısrar ettiklerini’ doğruladı.
Kaynaklar ayrıca, ‘insani yardım protokolünün özellikle hastanelerin, okulların ve altyapının yeniden inşasıyla ilgili maddesinin halen gevşek olduğu ve İsrail'in bunu yapması için herhangi bir zorunluluk taşımadığı’ uyarısında bulundu. Kaynaklara göre madde sadece Gazze Şeridi'ne yardım taşıyan tırların sayısının arttırılmasından bahsediyor.
Değişikliklerle birlikte olumlu tahminler
Kaynaklar, ‘müzakerelerin ardından, arabuluculara iletilecek bazı değişikliklerle birlikte teklifin olumlu karşılanmasını’ bekliyor.
Ancak diğer kaynaklar, ‘önerinin şu anki haliyle gönülsüzce kabul edileceğini’ belirterek, “Kabul, arabulucuların ve ABD'nin müzakereler devam ettiği sürece anlaşmanın devamını garanti altına alma taahhüdü, yani müzakereler devam ettiği sürece 60 gün sonra savaşın yeniden başlamayacağına dair verdikleri bazı güvenceler ışığında gerçekleşecek” dedi.
Kaynaklar, işlerin Filistin halkının isteklerine uygun şekilde gitmesi halinde bir ya da iki hafta içinde bir anlaşmaya varılabileceğini öne sürdü.
Buna karşılık bazı kaynaklar, Trump'ın ve İsrail'in “bu dosyada olumlu gelişmeler olduğu” yönündeki açıklamalarının bir aldatmaca olduğu tahmininde bulunarak, “Teklif derinlemesine inceleniyor” dedi ve yanıtın gelmesinin uzun sürmeyeceğini bildirdi.
Sayıyla ilgili bir sorun yok
Kaynaklar, şu anda meselenin esas olarak serbest bırakılacak İsrailli esirlerin sayısı ya da bunlar arasında ölenlerin cesetlerinin teslimi süreciyle ilgili olmadığına dikkat çekti. İsrail Kanal 14 televizyonunun İsrailli bir siyasi kaynaktan aktardığına göre, savaşı sona erdirmeye yönelik herhangi bir formüle, Amerikan tarafının Hamas'ın silahsızlandırılması ve liderlerinin Gazze Şeridi dışına gönderilmesiyle ilgili taleplerinin karşılanmaması halinde İsrail'in çatışmalara yeniden başlayabileceğini garanti eden bir mektup eşlik edecek.
İsrail'in savaşı sona erdirme şartını, koşullarının yerine getirilmemesi halinde yeniden savaşa dönme konusunda Amerikan garantisi almaya bağladığı açıkça görülüyor.
Sunulan teklifin küçük değişikliklerle Witkoff'un teklifiyle aynı olduğuna dikkat çeken bir kaynak, İsrail'in Hamas yönetimine son verilmesi, Gazze Şeridi'nin silahsızlandırılması ve hareketin üst düzey liderlerinin yurt dışına sürgün edilmesi gibi önemli şartlarında halen ısrarcı olduğunu kaydetti.
ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte (DPA)
Diğer yandan İsrail'in ilerleme fırsatı olduğunu düşünmesi halinde bir İsrail heyetinin yakında Katar'a gidebileceği belirtildi.
İsrail Yayın Kurumu ile İsrail Kanal 12 ve Kanal 13 televizyonları tarafından Trump'ın açıklamalarından önce yayınlanan bir haberde, müzakerelerde önemli bir ilerleme kaydedildiği ve Katar'ın Witkoff'un önerisinde yaptığı değişikliklerin İsrail tarafından kabul edilebilir olduğu, ancak halen üzerinde çalışıldığı belirtildi.
İsrail Yayın Kurumu'na göre Katar tarafından sunulan öneri 60 günlük ateşkesi, esirlerden 8'inin ilk gün, 2'sinin ellinci gün sağ olarak serbest bırakılmasını ve kaçırılan 18 İsraillinin cesedinin 3 aşamada teslim edilmesini içeriyor.
Değiştirilen teklif, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin güneyinde yakın zamanda İsrail tarafından oluşturulan ve Han Yunus'u Refah'tan ayıran Morag Ekseni’ne çekilmesini öngörüyor ki bu da İsrail güçlerinin bu bölgenin kontrolünü elinde tutmaya devam etmesi anlamına geliyor. Hamas bunu şiddetle reddediyor ve İsrail’in Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinden tamamen çekilmesinde ısrar ediyor.
Söz konusu teklif ayrıca, Gazze Şeridi'ne insani yardım akışının arttırılmasını da öngörüyor.
İsrail Yayın Kurumu, savaşı sona erdirme koşulları ve İsrail ordusunun çekileceği yer konusunda anlaşmazlıklar olduğuna dikkat çekti.
Kanal 12, gerçek bir ilerleme olduğunu ve İsrail'in daha önce hazır olmadığı diğer formülleri, özellikle de savaşı sona erdirmek için garantiler sağlama konusunda daha istekli olduğunu belirterek, son günlerde büyük bir Amerikan baskısının arttığına işaret etti.
İsrail'in bir anlaşmaya varılabileceğine dair olumlu söylemlerine rağmen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas'la herhangi bir anlaşmayı reddeden ve Gazze Şeridi'ndeki savaşın devam etmesini ve genişlemesini talep eden bakanlar Bezalel Smotrich ve Itamar Ben-Gvir'in tutumuyla ilgili bir zorlukla karşı karşıya.
Gazze şehrine giden bir Dünya Gıda Programı (WFP) konvoyundan indirilen gıda ve insani yardım çuvallarını taşıyan Filistinliler, 16 Haziran 2025 (AP)
Gün içinde Smotrich ve Ben-Gvir arasında anlaşmazlıklar yaşandı. Ben-Gvir, blok oluşturmak ve herhangi bir anlaşmayı reddetmek üzere aralarında bir toplantı yapılacağını iddia etti. Smotrich bunu yalanladı ve Ben-Gvir'i Gazze Şeridi'nde elde edilen ‘zafer’ pahasına kişisel siyasi kazançlar peşinde koşmakla suçladı. Bu, Smotrich'in anlaşma konusundaki pozisyonunda olası bir değişime işaret ediyor.
Netanyahu cumartesi akşamı, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Washington'a gitmeden önce Knesset'te bir oturum düzenleyecek; yeni teklifle ilgili son oylama yapılacak.
