Mısır cumhurbaşkanlığı seçimlerinde daha fazla rakip bekleniyor

Mısır Cumhuriyet Halk Partisi Yüksek Komitesi’nin cumhurbaşkanlığı seçimleri için adayın seçildiği toplantısı (Mısır Cumhuriyet Halk Partisi)
Mısır Cumhuriyet Halk Partisi Yüksek Komitesi’nin cumhurbaşkanlığı seçimleri için adayın seçildiği toplantısı (Mısır Cumhuriyet Halk Partisi)
TT

Mısır cumhurbaşkanlığı seçimlerinde daha fazla rakip bekleniyor

Mısır Cumhuriyet Halk Partisi Yüksek Komitesi’nin cumhurbaşkanlığı seçimleri için adayın seçildiği toplantısı (Mısır Cumhuriyet Halk Partisi)
Mısır Cumhuriyet Halk Partisi Yüksek Komitesi’nin cumhurbaşkanlığı seçimleri için adayın seçildiği toplantısı (Mısır Cumhuriyet Halk Partisi)

Mısır’da cumhurbaşkanlığı seçim sürecinin resmiyette başlamasına aylar kala daha fazla olası rakip seçimlere katılıyor. Henüz açıklanmayan güçlü bir adayın varlığından bahseden Mısırlı gazeteci ve Milletvekili Mustafa Bekri, “Cumhurbaşkanlığı seçimleri için olası aday listesine daha fazla kişi katılacak” ifadelerini kullandı.

Mısır başkenti (Reuters)
Mısır başkenti (Reuters)

Mısır'da cumhurbaşkanlığı seçimlerinde en son olası aday, parti başkanlığını yürüten, Mısır Senatosu’nda Dış İşler Komitesi başkanlığında bulunan Cumhuriyet Halk Partisi'nin adayı Hazim Ömer’di. Cumhuriyet Halk Partisi cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki adayını dün akşam açıklamıştı.

Vefd Partisi Başkanı Abdussened Yemame, partinin eski genel sekreteri Fuad Bedravi, Demokratik Barış Partisi lideri Ahmed el-Fadali ve eski Milletvekili Ahmed Tantavi de cumhurbaşkanlığı adaylıklarını açıklamıştı.

swfew
Mısır Cumhuriyet Halk Partisi Yüksek Komitesi’nin cumhurbaşkanlığı seçimleri için adayın seçildiği toplantısı (Cumhuriyet Halk Partisi)

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri Muhammed Salah Ebu Hamile, Şarku’l Avsat’ın edindiği yazılı açıklamada “Partinin üst organı; partinin teşkilat ve parlamento liderlerinin onayı ardından yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde rekabet etmesi için Hazim Ömer’i aday göstermeyi kabul etti” ifadelerini kullandı.

Bekri ise Cuma akşamı bir televizyon programında yaptığı açıklamada, “Yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimleri için aday listesine daha fazla şahsiyet katılacak. Henüz açıklanmayan bir aday var. Bu kişi halk tarafından sevilen biri. Şuana dek seçime girmek istediğini dile getiren isimleri küçümsemiyorum. Mısır'a yakışan cumhurbaşkanlığı sahnesini tamamlamak için güçlü bir adayın açıklanmasını bekliyorum” ifadelerini kullandı.

Mısır anayasasının 142. maddesinde yer aldığına göre cumhurbaşkanlığına aday olma koşullarında adayın Temsilciler Meclisi'nin en az 20 üyesi veya en az 25 bin vatandaş tarafından desteklenmesi, en az 15 ilde seçim hakkına sahip olması, her ilden en az bin destekçisinin bulunması gerekiyor. Her halükarda kanunda düzenlendiğine göre birden fazla adayın desteklenmesine izin verilmiyor. Eylül 2012'de kurulan Cumhuriyet Halk Partisi, Temsilciler Meclisi'nde 50, Senato'da 17 milletvekili ile Vatanın İstikbali Partisi’nin ardından parlamento çatısı altında ikinci sırada yer alıyor.

2018 seçimleri sırasında Kahire caddesinde Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’nin afişi (EPA)
2018 seçimleri sırasında Kahire caddesinde Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’nin afişi (EPA)

Hazim Ömer, cumhurbaşkanlığı adaylığı hakkında Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, “Seçimlere katılma kararı kolay değildi. Bu ağır bir görev. Partinin üst kurul üyeleri, cumhurbaşkanlığı seçimlerine adaylık ile ilgili toplantıda dosyaları tartıştı. Seçim kampanyasına yapılan mali harcamalar, partinin seçim kampanyası sırasında Mısır sokağına yönelik medya söylemi ve partinin cumhurbaşkanlığı yarışı sırasında karşılaşması beklenen zorluklar ele alındı” vurgusunda bulundu.

Mısır Anayasası'nın 2014'te yayınlanan mükerrer 241. maddesine ve 2019'da Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi yönetiminde yapılan değişikliklere göre, mevcut cumhurbaşkanının görev süresi, 2018 yılında Cumhurbaşkanı seçildiğini ilan ettiği tarihten itibaren altı yılın dolması ile sona eriyor. Bir dahaki sefere yeniden seçilebiliyor.



Burhan'ı destekleyen hareketler, onun emrine girme kararını reddediyor

Sudan'ın doğusundaki el-Gadarif'te orduyu destekleyen Sudan Halk Direnişi unsurları (AFP)
Sudan'ın doğusundaki el-Gadarif'te orduyu destekleyen Sudan Halk Direnişi unsurları (AFP)
TT

Burhan'ı destekleyen hareketler, onun emrine girme kararını reddediyor

Sudan'ın doğusundaki el-Gadarif'te orduyu destekleyen Sudan Halk Direnişi unsurları (AFP)
Sudan'ın doğusundaki el-Gadarif'te orduyu destekleyen Sudan Halk Direnişi unsurları (AFP)

Cuba Barış Anlaşması'nı imzalayan silahlı hareketler, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'ın, savaşta kendisine destek veren güçleri silahlı kuvvetlerin emrine tabi kılma kararını uygulamakla ‘ilgilenmediklerini’ açıkladılar.

Bu hareketler, silahlı kuvvetlerin (ordunun) müttefikidir ve Hızlı Destek Kuvvetleri’ne (HDK) karşı Kordofan ve Darfur bölgesinde ‘Ortak Kuvvetler’ adı altında savaşmaktadır. Bu güçler, Cibril İbrahim liderliğindeki Adalet ve Eşitlik Hareketi ve Darfur Bölgesi Valisi Mini Arko Minawi liderliğindeki Sudan Kurtuluş Hareketi’nden oluşmaktadır.

uı8o9
Darfur Bölgesi Valisi Mini Arko Minawi (Facebook)

Adalet ve Eşitlik Hareketi Sözcüsü Muhammed Zekeriya, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, “Silahlı mücadele hareketleri şu anda silahlı kuvvetlerin komutası altında isyancı milislere karşı savaşıyor. Ordu Komutanı Orgeneral Burhan'ın bu hareketleri 2007 tarihli Ordu Kanunu'na tabi tutma kararı, Cuba Barış Anlaşması'nı imzalayan hareketlere uygulanmaz. Anlaşma, bu hareketlerin belirli ve üzerinde anlaşmaya varılmış güvenlik düzenlemeleri kapsamında silahlı kuvvetlere entegre edilmesini açıkça belirtiyor” ifadelerini kullandı.

Zekeriya, 15 Nisan 2023'te ordu ile HDK arasında çıkan savaşın, güvenlik düzenlemeleriyle ilgili protokollerin uygulanmasını engellediğini açıkladı.

dfgth
Orduya bağlı Sudan Kalkanı Güçleri'nin komutanı Ebu Akile Kikel (Arşiv)

Zekeriya sözlerini şöyle sürdürdü: “Güvenlik düzenlemeleri, birleştirme ve terhis işlemlerinin ötesinde, güvenlik kurumlarının reformu, ordunun, polisin ve güvenlik güçlerinin komutanlığında tüm Sudanlıların adil temsilinin sağlanması ve uygulamanın takibi için ortak bir üst komite kurulmasını içeren kapsamlı bir süreçtir. Öncelik savaşta zafer kazanmak. Ardından birleşik ve profesyonel bir ulusal ordu kurma yolunda ilerleyeceğiz.”

Burhan, silahlı kuvvetlerin yanında çalışan tüm destek güçlerinin ordu kanunlarına tabi olmasını ve çeşitli bölgelerdeki silahlı kuvvetler komutanlarının emri altında olmasını öngören bir karar çıkarmıştı.

Burhan'ın kararı, ABD Başkanı'nın Ortadoğu ve Afrika Danışmanı Massad Boulos ile İsviçre'nin Zürih kentinde görüşmesinden birkaç gün sonra, Ordu Genelkurmay Başkanlığı'nda yaptığı geniş çaplı değişikliklerin ardından geldi.

Sudan Barış Anlaşması, silahlı hareketlerin orduda birleştirilmesini öngörüyordu, ancak anlaşmanın üzerinden yaklaşık 5 yıl geçmesine rağmen, bu hareketlerin liderlerinin egemenlik ve bakanlar kurullarında önemli pozisyonlar elde etmelerini sağlayan iktidar paylaşımı protokolü dışında hiçbir madde uygulanmadı ve güvenlik düzenlemeleri maddesi askıda kaldı.

sdfgth
Yaser Arman (sosyal medya)

Savaşın başlamasından bir yıl sonra, Darfur bölgesindeki Silahlı Mücadele Hareketleri Ortak Gücü tarafsızlık pozisyonundan ayrıldığını ve HDK’ye karşı orduyla birlikte savaşacağını açıkladı... Bu güçler, başkent Hartum ile el-Cezire ve Sennar eyaletlerini geri almak için savaşlara katıldı ve HDK’nin kontrolündeki Darfur bölgesini geri almak için Kordofan eyaletinde savaşmaya devam ediyor.

Ordunun saflarında savaşan diğer önemli gruplar arasında İslamcı harekete bağlı Bera bin Malik Tugayları ve General Ebu Akile Kikel komutasındaki Sudan Kalkanı Güçleri bulunuyor.

yu78ı
Sudan ordusu birlikleri el-Gadarif'te (AFP)

Sudan Halk Kurtuluş Hareketi - Devrimci Akım lideri Yaser Arman, “Diğer güçlerin ve milislerin silahlı kuvvetlere tabi olması kararı, güvenlik sektörü ile siyasi hayat arasında kesin bir ayrım sağlayan yeni düzenlemelerle savaşın sona erdirilmesini ve güvenlik sektörünün devlete tabi olmasını gerektirir” dedi.

Ordu komutanının bazı etkili İslamcı subayları etkileyen ve silahlı kuvvetlerin komuta yapısının yeniden düzenlenmesini öngören kararlarını ‘önemli’ olarak nitelendiren Arman şunları söyledi: “Ordudaki İslamcıların tasfiyesi, istikrar, demokrasi, kalkınma ve komşu ülkelerle ve uluslararası toplumla ilişkilerin düzeltilmesi için temel bir koşuldur. Silahlı kuvvetler hiçbir siyasi oluşumu bünyesinde barındırmamalıdır.”