İsrailli araştırmacı İran tarafından takas için mi kaçırıldı?

Irak'ta kaçırılan İsrail-Rusya çifte vatandaşı araştırmacı Elizabeth Tsurkov (Hükümet Basın Ofisi)
Irak'ta kaçırılan İsrail-Rusya çifte vatandaşı araştırmacı Elizabeth Tsurkov (Hükümet Basın Ofisi)
TT

İsrailli araştırmacı İran tarafından takas için mi kaçırıldı?

Irak'ta kaçırılan İsrail-Rusya çifte vatandaşı araştırmacı Elizabeth Tsurkov (Hükümet Basın Ofisi)
Irak'ta kaçırılan İsrail-Rusya çifte vatandaşı araştırmacı Elizabeth Tsurkov (Hükümet Basın Ofisi)

Iraklı yetkililer İsrailli Rus araştırmacı Elizabeth Tsurkov'un Irak'ta kaçırılmasıyla ilgili soruşturma başlattıklarını açıklasa da olay gizemini koruyor. Zirâ yetkililer soruşturma dosyasında herhangi bir yeni gelişmeden bahsetmezken, kaynaklar ise bazı silahlı Şii gruplara Tsurkov'un akıbetini öğrenmek için baskı yapıldığını belirtiyor.

Haşdi Şabi kaynakları, Ulusal Güvenlik ve parlamento üyelerinin öne sürdüğüne göre, Tsurkov'un Bağdat'ta kaçırılması ile Tel Aviv'deki İranlı bir tutuklunun serbest bırakılması yönünde yürütülen, ancak durdurulan müzakereleri yeniden canlandırması için İsrail'e baskı yapılması amaçlanıyor.

Silahlı gruplara yakın bir güvenlik kaynağı, Tsurkov'un Tahran’ın talebi üzerine Irak'ta Ketaib Hizbullah ile birlikte olduğunu söylerken diğer kaynaklar ise Tsurkov'un İran'a aktarıldığını öne sürüyor. Kaynaklar, şuan İran ile İsrail arasında yerel olmayan arabuluculuk ile müzakerelerin sürdüğünü belirtiyor. Nitekim iki tarafın da müzakereleri kolaylaştırmak için Arap olmayan bir bölge ülkesi seçtiği biliniyor.

Bazıları, geçtiğimiz Haziran ayında Güney Kıbrıs'ta İsraillilere yönelik saldırılar düzenlemekle suçlanarak İran’da İsrail tarafından kaçırılan Yusuf Şahbazi’nin serbest bırakılması karşılığında Rusya'nın müdahalesiyle Tsurkov'un önümüzdeki günlerde serbest bırakılmasıyla sonuçlanabilecek görüşmelerin yapıldığını belirtiyor. Yerel gözlemciler de Şahbazi ile Tsurkov davaları arasında bir bağlantı olabileceğini düşünüyor.

sd
Irak'ta kaybolan İsrailli Rus akademisyen Elizabeth Tsurkov'un 26 Mayıs 2017'de İstanbul'da fotoğrafını çeken Suriyeli gazeteci Ahmed Muhammed'in ulaştırdığı fotoğraf (AFP)

Irak'ı birden fazla kez ziyaret eden Tsurkov, Irak ve Suriye'deki silahlı grupları inceleme ilgisi nedeniyle askeri kanadı bulunan taraflarla bir araya gelmişti. Sosyal medyada Sadr Hareketi üyeleri ve diğer akımlarla yaptığı görüşmenin fotoğraflarını yayınlamış, Şii şehirlerini ziyaret etmişti. Görüşmelerinde ‘direniş’ destekçileri ile ilgileniyor gibi görünüyordu. Sadr destekçisi unsurlarla bir araya gelen Tsurkov, Sadr destekçileri tarafından Bağdat'ın Sadr semtinde kılınan Cuma namazlarından birine katıldı. Bunun üzerine Sadr hareketi karşıtları, hareketin kaçırılma olayına karışma olasılıklarına dair bazı söylentilerde bulundu.

Şarku’l Avsat’a konuşan, ancak ismini vermek istemeyen bir Sadr Hareketi üyesi, eleştirilere verdiği yanıtta şöyle söyledi:

Dikkatleri dağıtmakta iyiler, ancak Irak'ta herkes bu tür operasyonlarda hangi tarafın uzman olduğunu bilir. Tsurkov’un bazı Sadr destekçileri ile görüştüğü, onlarla Cuma namazına katıldığı biliniyor. Ancak, hareketin üst düzey liderleriyle değil, sıradan unsurları ile tanıştı. Bu insanlar onun sadece harekete ve liderine biraz sempati gösteren bir Rus yabancı araştırmacı olduğunu biliyorlar. Kendisi resmi ve aleni bir şekilde Irak’a girdi. Bu noktada Mayıs 2022'de İsrail ile normalleşmeyi suç sayan yasayı Parlamento'dan geçirmekte ısrar eden tarafın Sadr Hareketi olduğuna dikkat etmek gerekiyor. Adam kaçırma eylemini kim gerçekleştirdiyse bunu dışarıdan emirlere göre yaptığı açık.

sawde
Irak güvenlik güçleri mensupları (Reuters)

Hükümet Sözcüsü Basim el-Avadi ise son açıklamalarında “Irak hükümeti resmi soruşturmalarını tamamlayıp sonuca ulaşana kadar bu konuda resmi bir açıklama mevcut değil” ifadelerini kullandı. İçişleri Bakanlığı kaynakları ise İsrailli bir kişinin ülkeye girişine izin verildiğini reddetti. Zirâ yürürlükteki yasalar İsraillilerin ülkeye girişini engelliyor. Tsurkov’un Irak’a Rus vatandaşı olarak girdiği düşünülüyor.

İsrail Başbakanı Netanyahu, Kataib Hizbullah’ı yaklaşık dört ay önce Irak'taki adam kaçırma olaylarının arkasında olmakla suçlamıştı. Kataib Hizbullah yetkilisi Ebu Ali el-Askeri, Perşembe günü yaptığı açıklamada, kaçırılan kadını esir olarak nitelendirdi. Twitter hesabında gönderi paylaşan Askari, “Siyonist varlığın Başbakanı’nın Irak'ta bir İsrail güvenlik unsurunun olduğunu kabul etmesi çok tehlikeli bir göstergedir. Dikkatli ve kararlı bir şekilde ele alınmalıdır.

Ketaib Hizbullah; kamu yararına hizmet niyetiyle Irak'taki Siyonist tutsak veya mahkumların akıbetini, bu suç çetesinin niyetini, kendileriyle muhatap olmayı suç sayan bir ülkede hareketlerini kolaylaştıranların kimler olduğunu öğrenmek için iki kat çaba gösterecek” açıklamalarında bulundu.

Koordinasyon Çerçevesi’nden bir yetkili ise Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, “Meseleye gerçekten yakın değillerse Tsurkov’a neden tutsak dediklerini bilmiyorum” vurgusunda bulundu. Tsurkov’un serbest bırakılması için İran makamları ile İsrail arasında gizli görüşmelerin yapıldığı söyleniyor. Irak makamlarının Tsurkov’un kaçırılma koşulları hakkında kesin bir sonuca varamadığına, adam kaçırmanın Ketaib Hizbullah gibi geniş nüfuza sahip silahlı bir grup tarafından gerçekleştirildiğine dair yerel tahminler mevcut. Nitekim 2015’te de kaçırılıp silahlı bir grup tarafından tutuklanan, en az bir yılın ardından fidye karşılığında serbest bırakılan Katarlı balıkçılar hususunda benzer bir olay yaşanmıştı.



Filistin Dışişleri Bakanlığı: Filistin Devleti'nin tanınması sembolik değil

Arka planda Filistin bayrağı, işgal altındaki Batı Şeria'daki El Halil kentindeki boş sokaklarla birlikte görülüyor, Nisan 2024 (AFP)
Arka planda Filistin bayrağı, işgal altındaki Batı Şeria'daki El Halil kentindeki boş sokaklarla birlikte görülüyor, Nisan 2024 (AFP)
TT

Filistin Dışişleri Bakanlığı: Filistin Devleti'nin tanınması sembolik değil

Arka planda Filistin bayrağı, işgal altındaki Batı Şeria'daki El Halil kentindeki boş sokaklarla birlikte görülüyor, Nisan 2024 (AFP)
Arka planda Filistin bayrağı, işgal altındaki Batı Şeria'daki El Halil kentindeki boş sokaklarla birlikte görülüyor, Nisan 2024 (AFP)

Filistin Yönetimi Dışişleri Bakanı Varsen Aghabekian Shahin, Roma'dan dün yaptığı açıklamada, Filistin devletinin tanınmasının “sembolik” olmadığını, çünkü “gelecek için umut” verdiğini belirtti.

İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani ile görüşmesinin ardından gazetecilere konuşan Shahin, "Filistin devletinin tanınmasını görüştük ve bu tanınmanın sembolik olmadığını açıkça belirttim. Filistin devletinin tanınması bize gelecek için umut veriyor" ifadelerini kullandı.

Bakan,"Bu, bir süredir aşınmış olan iki devletli çözüme olan bağlılığımızı gösteriyor. Aynı zamanda, tek çözümün İsrail Devleti ile birlikte barış ve güvenlik içinde yaşayan bir Filistin devletinin tanınması olduğuna dair açık bir mesaj veriyor" dedi.

fvghyj
Filistin Dışişleri Bakanı Varsen Aghabekian Shahin (Filistin Dışişleri Bakanlığı)

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre İtalyan hükümeti, Filistin devletinin kurulmadan önce tanınmasının mümkün olmadığı görüşünde.

Tajani, “Devlet kurulmadıkça, onu resmi olarak tanımak zor. Biz Filistin Ulusal Yönetimi'ni tanıyoruz ve onu gerçek dostluk ruhuyla karşıladık” dedi.

Tajani, “Resmi olarak tanınmadan önce Filistin devleti kurulmalıdır, aksi takdirde bu tanıma geçici olacak ve hiçbir etkisi olmayacaktır. Somut sonuçlar istiyoruz” ifadesini kullandı

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron temmuz sonunda, ülkesinin 9-23 Eylül tarihlerinde New York'ta yapılacak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantısında Filistin Devleti'ni resmen tanıyacağını açıkladı.

Bu açıklama sonrasında 10'dan fazla Batı ülkesi, dünyadaki diğer ülkeleri de aynı yolu izlemeye çağırdı.


Sudanlılar savaşı sona erdirmek ve barışı tesis etmek için girişim başlattı

 Hartum Havalimanı'ndaki enkazın arasında yanmış bir bina (Arşiv – Reuters)
Hartum Havalimanı'ndaki enkazın arasında yanmış bir bina (Arşiv – Reuters)
TT

Sudanlılar savaşı sona erdirmek ve barışı tesis etmek için girişim başlattı

 Hartum Havalimanı'ndaki enkazın arasında yanmış bir bina (Arşiv – Reuters)
Hartum Havalimanı'ndaki enkazın arasında yanmış bir bina (Arşiv – Reuters)

Sudan Barış Savunuculuk Grubu (AGPS), savaşı sona erdirmek ve Sudan halkının önderliğinde adil ve sürdürülebilir bir barış tesis etmek amacıyla ‘Sudan Barış Çağrısı’ adlı kapsamlı bir ulusal girişim başlattı. Bu girişim, Güney Sudanlı diplomat ve Sudan’ın bölünmesinden önce bakan olan Francis Deng'in girişimine yanıt olarak geldi.

Girişim, savaşın olağan yıkımın ötesine geçerek toplumun ve devlet kurumlarının temellerini sarsmasının ardından, AGPS’nin ‘Sudan'ın modern tarihindeki en tehlikeli dönüm noktası’ olarak nitelendirdiği duruma yanıt olarak ortaya çıktı. Çevrimiçi bir basın toplantısında Deng, Sudanlıları ‘ülkeleri için sorumluluk almaya’ çağırarak, ‘barışın, kuzey ve güney arasındaki birliği yeniden sağlayabilecek ortak bir gelecek inşa etmek için varoluşsal bir koşul’ olduğunu söyledi. Deng ayrıca, bölge ve uluslararası toplumla diyaloga girmeden önce ‘evi düzene sokmak’ gerektiğini vurguladı.

AGPS üyesi İsamuddin Abbas, stratejik girişimin vizyonunun, mevcut tarihsel koşullar karşısında Sudan halkının çabalarını birleştirmek olduğunu söyledi. Girişimin ‘sürdürülebilir barış için yerel topluluklar ve siyasi elitler arasında uzlaşma sağlamak amacıyla, istisnasız tüm Sudan halkına açık’ olduğunu belirtti.

Bir diğer AGPS üyesi Esma en-Naim, girişimin tüm Sudan halkı için din, inanç, cinsiyet, etnik köken veya bölgesel aidiyet temelinde ayrımcılık yapılmaksızın kapsayıcı vatandaşlık ilkesine dayandığını vurguladı. Girişimin siyasi partilerden bağımsız olduğunu ve mümkün olan en geniş kitleye ulaşmasını sağlayacak mekanizmalar geliştirmek için çalıştığını ifade etti.

Girişimin üyesi Dr. Abdullah en-Naim ise barışın ‘hem bir amaç hem de bir araç’ olduğunu vurgulayarak, “Girişim, savaşı sona erdirmek bir öncelik ve bir amaçtır. Aynı zamanda tam kapsayıcı vatandaşlığı tesis etmek için bir araçtır” dedi.

Girişim, geçtiğimiz temmuz ayında sivil liderlerin ve aktivistlerin katılımıyla, halkın iradesi ve sivil meşruiyete dayalı bir alternatif geliştirmek amacıyla düzenlenen bir dizi danışma toplantısının ardından ortaya çıktı.


Husi liderleri, İsrail saldırısı beklentisiyle toplu halde Sana'dan kaçtı

Husiler, İsrail saldırılarında öldürülen hükümet mensuplarını defnettiler. (X)
Husiler, İsrail saldırılarında öldürülen hükümet mensuplarını defnettiler. (X)
TT

Husi liderleri, İsrail saldırısı beklentisiyle toplu halde Sana'dan kaçtı

Husiler, İsrail saldırılarında öldürülen hükümet mensuplarını defnettiler. (X)
Husiler, İsrail saldırılarında öldürülen hükümet mensuplarını defnettiler. (X)

Husiler, Başbakan Ahmed Galib er-Rehavi ve dokuz bakanın ölümüne neden olan İsrail saldırısının ardından, üst düzey siyasi ve askeri liderlerinin başkent Sana'dan Saada, Amran ve kontrolü altındaki diğer bölgelerde bulunan güçlendirilmiş sığınaklara toplu olarak kaçtığı haberleri arasında, benzeri görülmemiş bir kargaşa ve panik yaşıyor.

Sana'daki bilgi sahibi kaynaklar Şarku’l Avsat'a, Husilerin Yüksek Siyasi Konsey Üyesi Muhammed Ali el-Husi, İçişleri Bakanı Abdulkerim el-Husi ve istihbarat servisinin başına atanan Ebu Ali el-Hakim'in günlerdir ortalarda görünmediğini doğruladı.

Bu arada, grubun liderlerinin ailelerini taşıyan karartılmış otobüslerin Amran ve Saada vilayetlerine doğru gittiği görüldü. Bu adımlar, Tel Aviv'in, İsrail topraklarına ve Kızıldeniz'deki gemilere yönelik füze ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına yanıt olarak Husileri hedef almaya devam edeceğini taahhüt etmesinden sonra atıldı.

cdfgthy
İsrail'in Sana'daki saldırısında Husi hükümetinin birçok mensubu öldü. (Yerel medya)

Sana'daki Husi karar alma çevrelerine yakın bir kaynağa göre, örgütün liderliği, siyasi, askeri ve saha komutanlarına Sana ve banliyölerindeki işyerlerini ve evlerini terk edip kuzeydeki alternatif yerlere gitmeleri için acil emir verdi ve hükümet merkezlerini kullanmamaları veya İsrail uçakları için kolay hedef haline gelebilecek kamuya açık yerlerde toplanmamaları gerektiğini vurguladı.

Görgü tanıkları Şarku’l Avsat'a, son üç gün içinde Husi ailelerini ve amirlerini taşıyan küçük araba ve otobüs konvoylarının Sana'nın kuzey ve merkezindeki birkaç mahalleden ayrıldığını gözlemlediklerini söyledi. Kaçanların çoğunun mahalleleri ve bölgeleri yönetmekten sorumlu güvenlik amirleri olduğunu doğruladılar, bu da olağandışı bir iç korku durumunu yansıtıyor.

Cenaze törenine katılmadılar

Husi örgütü içindeki kargaşanın boyutunu gösteren bir başka olayda, üst düzey liderlerin çoğunun, geçtiğimiz perşembe günü İsrail'in düzenlediği saldırıda öldürülen Başbakan Ahmed Galib er-Rehavi ve dokuz bakanın cenaze törenine katılmamalarıydı.

Dün Sana'da düzenlenen cenaze törenine sadece ikinci kademe liderler katıldı. Husi hükümetinin geçici başbakanı Muhammed Miftah töreni yönetti ve ‘devletin bütünlüğü’ ve kurumların sürekliliğini vurgulayan bir konuşma yaptı.

uıo
Husi liderinin kuzeni, Sana'da düzenlenen bir mitingde (EPA)

Bu yokluk, kurbanların aileleri ve destekçileri arasında yaygın bir hoşnutsuzluğa neden oldu. Onlar, üst düzey liderlerin katılmamasını, iç panik ve etkinliği güvenli hale getirme konusunda güven eksikliğini yansıttığı gerekçesiyle üzüntüyle karşıladılar.

Cenaze töreninden önce Husi lideri Abdulmelik el-Husi televizyonda bir konuşma yaptı ve İsrail'e yönelik tehditlerini yineleyerek, bu süreçte daha fazla füze ve deniz saldırısı yapma sözü verdi. Ayrıca, grubunun kontrolündeki bölgelerdeki Yemenlilere sert uyarılar yayınlayarak, ‘hainler ve ajanlar’ olarak nitelendirdiği kişilere yönelik tutuklamaları ve iç baskıyı artıracağı tehdidinde bulundu.

El-Husi, güvenlik güçlerinin iç cepheyi güçlendirmek için faaliyetlerine devam edeceğini doğruladı ve son dönemde hükümet ve Birleşmiş Milletler (BM) çalışanlarını ‘casusluk’ suçlamasıyla hedef alan tutuklama kampanyalarına atıfta bulundu.

Yemenli gözlemciler, İsrail'in Husi Başbakanı’nı ve bir dizi bakanı hedef almasının, sadece insan kayıpları açısından değil, aynı zamanda üst kademelerine derinlemesine sızan istihbaratın ortaya çıkması açısından da gruba ‘benzeri görülmemiş acı bir darbe’ vurduğuna inanıyor.

Gözlemciler Husi liderlerinin Sana'dan toplu olarak kaçışının, örgütün Sana'daki siyasi ve askeri yapılarının varlığını tehdit edebilecek yeni bir çatışma aşamasına girdiğinin farkına varmasını yansıttığına inanıyorlar.

Gözlemciler, Tel Aviv'in Husilerle yaklaşık bir yıllık doğrudan çatışmanın ardından, oyunun kurallarını değiştiren yoğun bir darbe indirmeyi başardığını belirtti. İsrail saldırıları, hayati öneme sahip tesisleri bombalamaktan, üst düzey liderleri hedef almaya geçerek, geri kalan liderleri sürekli tetikte tutmaya başladı.