Lübnan, ‘üçüncü bir cumhurbaşkanlığı seçeneği’ için Le Drian’ın ziyaretini bekliyor

Allula, Riyad’da Le Drian ile görüştü. Le Drian, pazartesi günü Doha’da düzenlenecek Beşli Komite toplantısına katılacak.

ssc
ssc
TT

Lübnan, ‘üçüncü bir cumhurbaşkanlığı seçeneği’ için Le Drian’ın ziyaretini bekliyor

ssc
ssc

Lübnan çevreleri, gelecek hafta Beyrut’a gelmesi beklenen Fransa’nın Lübnan’daki Özel Temsilcisi Jean-Yves Le Drian’ın siyasi güçlerle görüşmek üzere beraberinde ne getireceğini bekliyor. Le Drian, ziyareti sırasında ülkedeki ana siyasi güçlerin temsilcilerini bir diyalog masasında bir araya getirmeye çalışacak. Ayrıca Marada Hareketi lideri Süleyman Franciyye’nin adaylığını destekleyen ekibin ve eski bakan Cihad Azur’un adaylığını destekleyen ekibin bu konu çerçevesinde bir araya geleceği üçüncü bir seçenekte uzlaşma hususunda bir ihlal gerçekleşebileceğine ilişkin şüpheler mevcut.

Fransız Temsilcinin hareketine eşlik eden Lübnanlı kaynaklara göre Le Drian’ın gelecek pazartesi günü Lübnan’daki cumhurbaşkanlığı krizini takip etmekle ilgilenen ülkelerden oluşan Beşli Komite’nin Doha’da düzenlediği bir toplantıya katılmasının ardından Beyrut’a gelmesi bekleniyor. Beşli Komite, Suudi Arabistan, ABD, Fransa, Katar ve Mısır’ın temsilcilerini içeriyor.

Suudi Basın Ajansı SPA’ya göre Suudi Arabistan Bakanlar Konseyi Genel Sekreterliği Danışmanı Nizar bin Süleyman el-Alula, geçen salı günü Fransa Cumhurbaşkanı’nın Lübnan Özel Temsilcisi Jean-Yves Le Drian ile Riyad’daki Dışişleri Bakanlığı ofisinde bir araya geldi. Alula, görüşmede Krallık ile Fransa arasındaki ikili ilişkilerin ve Lübnan meselesine dair son gelişmelerin ele alındığını açıkladı. Aynı şekilde ortak öneme sahip bölgesel ve uluslararası gelişmelerin de gündeme geldiği belirtildi.

Le Drian, Doha toplantısı sonrasında, şiddetli iç siyasi krizin ortasında siyasi güçlerin temsilcilerini bir araya getiren bir diyalog masası oluşturmak üzere Beyrut’a yöneliyor. Öyle ki başta Hizbullah ve Emel Hareketi olmak üzere Marada Hareketi lideri Süleyman Franciyye’nin destekçileri, diyalog için aday listesinde Franciyye’nin adının yer almasını şart koşarken, Özgür Yurtsever Hareket ise Franciyye’nin adının aday listesinden çıkarılmasını ve diyaloğun üçüncü bir kişiyle yürütülmesini şart koşuyor.

Özgür Yurtsever Hareket kaynakları, hareketin diyaloğa katılacağı imasında bulunurken, Lübnan Kuvvetleri Partisi Başkanı Samir Caca da ‘cumhurbaşkanlığı seçimlerini engelleyenlerin’ diyalog çağrısı yapması karşısında şaşkın olduğunu dile getirdi. Caca, yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Anayasanın kendilerini yönlendirdikleri şeye bağlı kalsalar ve çoğunluğu bozmak için parlamento salonunu terk etmeselerdi, Lübnan bugün Lübnan’ı kurtuluş yoluna nasıl sokacağını planlayan yeni bir cumhurbaşkanı ile kutsanacaktı. Muhalefet ekibinin öne sürdüğü şekildeki diyalog, dikkatleri dağıtmak içindir ve Lübnanlıları cumhurbaşkanı seçme fırsatından mahrum bırakmaktır. Bu durum ise bunu engellemek amacıyla ortaya çıktıkları 14 Haziran oturumunda adeta gerçekleşti. Buna dayanarak bugün diyalog masaları yerine seçim çağrısı yapmaları zorunludur. Tıpkı geçen ocak ayında ABD Temsilciler Meclisi başkanını seçerken olduğu gibi, cumhurbaşkanı yetiştirmenin tek yolunun bu olduğu düşünülürse, art arda oturumlar düzenlenmelidir.”

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Caca, açıklamasında Lübnan Kuvvetleri’nin diyaloga katılmayacağı imasında bulundu. Lübnan Kuvvetleri medya ve iletişim yetkilisi Charles Cabbur ise açıklamasında “Le Drian, bize diyaloğa katılmayacağımızı bildirdi” dedi. El-Cedid kanalına konuşan Cabbur, “Fransa’nın anayasayı destekleyen bir konuma gelmesini ve anayasaya karşı darbeyi teşvik eden bir konuma gelmemesini umuyoruz” ifadelerini kullandı.

Hizbullah ile Özgür Yurtsever Hareket arasında da ayrı bir diyalog hattı başlatıldı. Kaynaklar, Hizbullah’ın halen Basil’i koşulsuz diyaloga ikna etmeye bel bağladığını belirtti.

İlerici Sosyalist Parti ise diyaloğa katılıma destek veriyor. Öyle ki Demokratik Buluşma bloğunun başkanı Temsilci Teymur Canbolat, Meclis Başkanı Nebih Berri ile görüşmesinin ardından şu açıklamada bulundu:

“Başkan Berri ile Velid Canbolat’la başlayan tarihi ve ulusal bir ilişki içindeyiz ve böyle devam edeceğiz. Cumhurbaşkanlığı gibi bazı konularda farklılıklar olsa da samimiyet ve saygıya dayalı bir ilişkimiz var. Ama özellikle cumhurbaşkanlığı konusunda bu ilişki devam edecektir ve temelde, Meclis Başkanı Berri’nin daha önce de söylediği gibi bu konuda kendisi ile aramızda olan diyalog esastır.”

Cumhurbaşkanlığı meselesindeki çıkmaz, başta geçici hükümet toplantıları ve parlamentodaki yasama oturumları olmak üzere cumhurbaşkanlığındaki boşluğun bir sonucu olarak ortaya çıkan diğer bölünmeleri artırdı. Aynı şekilde bu ayın sonunda Merkez Bankası başkanlığı pozisyonunun boşalması da dahil kilit noktalarda boşluklar baş göstermeye başladı. Hükümet, Başkan Riyad Selame’nin yerine birini atayamazken, dört yardımcısı da görevlerinden istifa etmekle tehdit ediyor.



Hamideti uzun bir aradan sonra ortaya çıktı… Savaşı mı genişletiyor yoksa Ensar'ı mı destekliyor?

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) 2 Haziran Pazartesi günü yaptığı konuşmadan (Videodan alınan ekran görüntüsü)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) 2 Haziran Pazartesi günü yaptığı konuşmadan (Videodan alınan ekran görüntüsü)
TT

Hamideti uzun bir aradan sonra ortaya çıktı… Savaşı mı genişletiyor yoksa Ensar'ı mı destekliyor?

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) 2 Haziran Pazartesi günü yaptığı konuşmadan (Videodan alınan ekran görüntüsü)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) 2 Haziran Pazartesi günü yaptığı konuşmadan (Videodan alınan ekran görüntüsü)

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti), kuvvetlerinin ülkenin merkezini ve başkent Hartum'u kaybetmesinden ve ordunun mart ayında Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı geri almasından bu yana süren sessizliğini bozdu.

Hamideti, pazartesi akşamı yayınlanan konuşmasında, savaşın ‘yeni aşamasının’ başladığını duyurdu. Kuzey Kordofan eyaletinin başkenti el-Ubeyd şehri ve Beşir rejiminin ‘İslamcı’ destekçileri için bir kuluçka merkezi olarak tanımladığı Kuzey Eyaleti de dahil olmak üzere Sudan'ın orta ve kuzeyindeki yeni şehir ve bölgelere saldırmakla tehdit etti. Ayrıca ordunun, güçlerine karşı ‘kimyasal silah’ kullandığı yönündeki suçlamalarını tekrarladı.

hjukı
Sudan ordusunun Kuzey Eyaleti'ndeki Özel Görev Güçleri Taburu üyeleri (AFP)

Konuşma, bir yandan ordu ve müttefikleri, diğer yandan HDK arasında Kuzey, Güney ve Batı Kordofan eyaletlerinde yaşanan şiddetli çatışmalardan sadece birkaç gün sonra geldi. Bu çatışmalar sırasında HDK, en-Nahud, el-Havi, ed-Dibeybat, Ummu Sumeyme, el-Hammadi ve Kazgil gibi önemli kasabaları ordudan geri aldı.

Stratejik bir şehre yaklaşmak

Analistlere göre bu bölgelerin ele geçirilmesi HDK'nin önünü açtı ve onu, ordunun savaşın başladığı 15 Nisan 2023'ten bu yana kontrol altında tuttuğu stratejik el-Ubeyd şehri ile kuzey ve orta bölgelere ‘çok daha fazla yaklaştırdı’.

Hamideti’nin konuşması, zamanlaması ve içeriğiyle ilgili olarak önemli bir tartışma yarattı. Bazıları bunu, güçlerinin moralini yükseltmek için basit bir savaş propagandası ve güçlerinin son zamanlarda elde ettiği kazanımlara dayanarak orduya ve müttefiklerine karşı psikolojik savaş olarak gördü. Diğerleri ise ‘tehlikeli bir tırmanış’ olarak değerlendirilen tehditleri, batıya doğru geri çekildikten sonra savaşın kapsamını bir kez daha genişletme potansiyeli olarak değerlendirdi.

Konuşma aynı zamanda HDK'nin arka arkaya aldığı bir dizi yenilginin yanı sıra, Kordofan eyaletlerinde elde ettiği önemli zaferleri de takip ederek, kayıplar için bir gerekçe ve aynı zamanda bir güç gösterisi gibi göründü.

fgthyu
Sudan ordusu 21 Mart'ta Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı geri aldıktan sonra kutlama yaptı. (AP)

Hamideti konuşmasında savaşı yeni alanlara yaymak ve güçleri geçici başkent Port Sudan'a ulaşana kadar savaşmaya devam etmekle tehdit etti.

HDK Komutanı, Mısır'ın Sudan ordusunu desteklediği ve ona silah ve mühimmat sağladığı yönündeki suçlamalarını yineledi. Ayrıca, Sudanlı İslamcıların ordunun kilit destekçisi olan Devlet Başkanı Isaias Afwerki rejimine karşı çıkan Eritreli İslamcıları desteklediği bir zamanda Eritre'nin orduyu destekleyen bir rolü olduğunu ima etti.

Hamideti'nin orduyla yeni müzakerelere dönmeyi reddetme ısrarı, savaşın kendi lehine sona ermekte olduğu görüşü ve geçici başkent Port Sudan'a gelişi konuşmanın en önemli bölümleriydi.

İnisiyatifi yeniden ele geçirme çabası

Orduya sadık olanlar konuşmayı küçümseyerek, ‘inisiyatifi yeniden ele geçirme çabası’, ‘kontrol ettiği bölgelerin çoğundan çekilmek zorunda kalan yenilgiye uğramış güçleri için psikolojik bir hamle’ ve ‘kafa karışıklığı’ olarak nitelendirdi.

Siyasi analist Muhammed Latif ise “Belirli bölgeleri tehdit eden ve buralara girme tehdidinde bulunan açık ton, Hamideti’nin güçlü bir konumdan yola çıkıyor olabileceğini gösteriyor” dedi.

dfgt
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından dün Telegram üzerinden yayınlanan videodan alınan ekran görüntüsü

Latif'e göre Hamideti'nin konuşmasındaki gücün kaynağı, ‘ordu ve müttefiklerine karşı üç büyük zafer elde ederek ilk kez batı, orta ve kuzey Sudan arasındaki bağlantı noktasını kontrol etmesi’.

“Hamideti'nin güçlerinin bu stratejik noktayı kontrol edememesi, onu merkezden çekilmeye zorlayan ana nedenlerden biriydi” diyen Latif, “Şimdi Kordofan üzerinde neredeyse tam kontrol sağladı ve ikmal hatları birbirine bağlandı. Bu askerî harekât açısından önemli ve stratejik bir durum” değerlendirmesinde bulundu.

Hamideti'nin ‘merkez noktayı’ kontrol etmesinin, merkez ve kuzeydeki birçok bölgeye ulaşmasını sağladığını belirten Latif, “Hamideti'nin konuşması, içeriğiyle birlikte, bu bölgeler için gerçek bir tehdit oluşturuyor” dedi.

Latif, Hamideti'nin güçlerinin hedef alabileceği bölgelerdeki vatandaşlara vermeye çalıştığı güvenceleri, HDK'nin gerçek bir kontrol, güvenlik ve yönetim modeli sağlamasına bağlayarak şunları söyledi: “Hamideti'nin güçlerinin gerçekleştirdiği büyük ve çok sayıda ihlal, bu ihlalleri durduracak gerçek bir deneyim sağlamadığı sürece, vatandaşları girebilecekleri bölgelerden kaçmaya itecektir.”

Kesilmiş ifadeler

İslamcı yazar İbrahim es-Sıddık, Facebook sayfasında yaptığı birden fazla paylaşımda konuşmayı küçümseyerek ‘kesik, tutarsız ve hakaretlerle dolu’ olarak nitelendirdi.

Es-Sıddık, Hamideti'nin, ordu güçlerinin yüzde 70'ini yok ettiği iddiasıyla da alay etti.

Araştırmacı es-Sir es-Seyyid, konuşmanın daha önce söyledikleriyle uyumlu olduğunu belirterek, konuşmanın taşıdığı ‘dini retoriğe’ dikkat çekti. Es-Seyyid, “Konuşmayla ilgili en önemli şey, ordunun silahları, yetenekleri, kadroları ve işbirlikçileri hakkında bilgi vermek de dahil olmak üzere psikolojik savaş mesajları içermesidir” dedi.

xcvfg
Sudan Ordusunun Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan daha önce Hartum'a yaptığı bir ziyaret sırasında askerlerle birlikte (Sudan Ordusu)

Es-Seyyid, Hamideti'nin konuşmasının bölgesel ya da kabilesel bir boyut içermediğine ve güçlerinin hedef alabileceği bölgelerdeki, özellikle de kuzey eyaletindeki vatandaşlara hayatlarının tehdit altında olmayacağına dair güvence verdiğine dikkat çekerek, “İroni şu ki, Hamideti halen Kuzey Eyaleti’nin merkeze eşdeğer bir hedef ve ordu için bir kuluçka makinesi olduğuna inanıyor” ifadesini kullandı.

“Konuşma, ordunun ve müttefiklerinin gücüne ve orduyu yenmenin karmaşıklığına işaret ediyor” diyen es-Seyyid, konuşmanın ‘ordu destekli hükümet tarafından yeni bir başbakan atanmasını’ görmezden gelmesine şaşırdığını ifade etti.