Lübnanlılardan Dima Sadek’e verilen hapis cezasına tepki

Lübnan Basın Editörleri Sendikası itiraz çağrısında bulundu.

Dima Sadek.
Dima Sadek.
TT

Lübnanlılardan Dima Sadek’e verilen hapis cezasına tepki

Dima Sadek.
Dima Sadek.

Lübnan Ceza Mahkemesi’nde görülen gazeteci Dima Sadek'in davası, ülkede büyük yankı uyandırdı. Gazeteci Sadek, Cibran Basil liderliğindeki (Maruni Hristiyan) Özgür Yurtsever Hareket (ÖYH) tarafından Sadek’in ÖYH’yi ‘Nazi’ olarak tanımladığı 2020 yılında paylaştığı bir tweet nedeniyle açılan davada ‘mezhep çatışmasına tahrik, aşağılama ve iftira’ suçundan bir yıl hapis cezasına çarptırıldı. Dima Sadek hakkındaki mahkeme kararı, sosyal medyada ve kamuoyunda tepkiye neden oldu. Yankıları Lübnan Temsilciler Meclisi Medya ve İletişim Komisyonu'na kadar ulaştı. Medya ve İletişim Komisyonu Başkanı İbrahim el-Musavi, Komisyon’un bir toplantısından sonra yaptığı açıklamada, yargıyı, ‘tüm kararları adam kayırma, nezaketsizlik ve siyasileştirme olmaksızın incelemeye’ çağırdı.

Musevi, şunları söyledi:

Basın ve ifade özgürlüğünün kutsal olduğunu her zaman vurguluyoruz, ama bu aynı zamanda sorumluluğunun üstlenilmesi gereken bir özgürlük olmalı. Nefret söylemine ya da ırkçı söylemlere yönelmemeli.

Şarku’l Avsat’In edindiği bilgilere göre toplantıdan sonra Komisyon üyelerinden milletvekili Mervan Hammade, Medya ve İletişim Komisyonu tarafından herhangi bir tavsiyede bulunulmadığını ancak bu konunun Lübnan kamuoyuna ve belki de Arap ve uluslararası kamuoyuna açık olduğuna dikkati çekti. Hammade, “Dima Sadek'in davasını gündeme getirmeye ve aleyhindeki bu keyfi kararı reddetmeye devam edeceğiz” dedi.

Lübnan yargısı, ÖYH tarafından hakkında açılan davada Dima Sadek'i bir yıl hapis ve 110 milyon Lübnan lirası (bin 200 dolar) para cezasına çarptırmış ve medeni haklarından mahrum bırakmıştı.

Diğer yandan Lübnan Basın Editörleri Sendikası, yazılı, işitsel ve elektronik yollarla yayın ihlali yapan herhangi bir gazeteciye yönelik özgürlükten yoksun bırakma cezalarını mutlak bir şekilde reddederek ilkeli bir duruş kaydettiğini belirten bir bildiri yayınladı. Sendika, gazetecilerin, ancak yayıncılık davalarına bakan mahkemelerin karşısına çıkarılabileceğini vurguladı.

Davalının kendisi hakkında verilen kararı temyiz etmesi ve Yargıtay'ın davacı aleyhine açılan davayı Beyrut Asliye Ceza Mahkemesi'ne sevk ederek oluşan hatayı düzeltmesi gerektiğini belirten Sendika, dosyanın yayıncılıkla ilgili özel mahkemeye havale edilmesini talep etti.

Lübnan Basın Editörleri Sendikası Başkanı Joseph el-Kuseyfi (Al-Qusaifi), Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Yargıtay'ın bu konuya farklı bir açıdan bakması gerekiyor. Bunun için iki seçeneği var. Ya davayı reddedecek ya da yayıncılıkla ilgili özel mahkemeye havale edecek” ifadelerini kullandı.

Qusaifi, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Mesleğini icra ettiği için bir gazeteci aleyhine açılan her davaya yayıncılık özel mahkemesi bakar.”

Diğer yandan avukat, insan hakları savunucusu ve eski milletvekili Gassan Muheybir (Ghassan Moukheiber), Dima Sadek'in başına gelenlerin başlı başına bir emsal olduğunu söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan Muheybir şunları söyledi:

Evet emsal teşkil ediyor, çünkü iftira ve hakaret suçlarında bile kanun hapis cezasına izin vermesine rağmen mahkemeler para cezası vermekle yetindi. Olağan ceza mahkemeleri ile yayıncılık özel mahkemelerinin geçerliliği konusunda uzun süredir devam eden bir tartışma söz konusu. Ceza mahkemelerinin ya da yayıncılık özel mahkemelerinin sosyal medyadaki yazılar ve tüm düşünce suçları ile ilgili kararlarının nasıl uygulanacağı konusunda da bir sorun var.

Meselenin öneminin, hakaret ve iftira suçu işlenmiş olsa bile düşünce suçlarından hapis cezası verilmesinin doğru olmaması konusu ile yargının bu konuda mahkemeleri denetlemesi gerektiği hususunun birbirinden ayrılmasında olduğunu belirten Muheybir, iftira ve hakaretin ancak para cezasına çarptırılabileceği görüşünde olduğunu vurguladı.



Hamideti uzun bir aradan sonra ortaya çıktı… Savaşı mı genişletiyor yoksa Ensar'ı mı destekliyor?

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) 2 Haziran Pazartesi günü yaptığı konuşmadan (Videodan alınan ekran görüntüsü)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) 2 Haziran Pazartesi günü yaptığı konuşmadan (Videodan alınan ekran görüntüsü)
TT

Hamideti uzun bir aradan sonra ortaya çıktı… Savaşı mı genişletiyor yoksa Ensar'ı mı destekliyor?

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) 2 Haziran Pazartesi günü yaptığı konuşmadan (Videodan alınan ekran görüntüsü)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu’nun (Hamideti) 2 Haziran Pazartesi günü yaptığı konuşmadan (Videodan alınan ekran görüntüsü)

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti), kuvvetlerinin ülkenin merkezini ve başkent Hartum'u kaybetmesinden ve ordunun mart ayında Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı geri almasından bu yana süren sessizliğini bozdu.

Hamideti, pazartesi akşamı yayınlanan konuşmasında, savaşın ‘yeni aşamasının’ başladığını duyurdu. Kuzey Kordofan eyaletinin başkenti el-Ubeyd şehri ve Beşir rejiminin ‘İslamcı’ destekçileri için bir kuluçka merkezi olarak tanımladığı Kuzey Eyaleti de dahil olmak üzere Sudan'ın orta ve kuzeyindeki yeni şehir ve bölgelere saldırmakla tehdit etti. Ayrıca ordunun, güçlerine karşı ‘kimyasal silah’ kullandığı yönündeki suçlamalarını tekrarladı.

hjukı
Sudan ordusunun Kuzey Eyaleti'ndeki Özel Görev Güçleri Taburu üyeleri (AFP)

Konuşma, bir yandan ordu ve müttefikleri, diğer yandan HDK arasında Kuzey, Güney ve Batı Kordofan eyaletlerinde yaşanan şiddetli çatışmalardan sadece birkaç gün sonra geldi. Bu çatışmalar sırasında HDK, en-Nahud, el-Havi, ed-Dibeybat, Ummu Sumeyme, el-Hammadi ve Kazgil gibi önemli kasabaları ordudan geri aldı.

Stratejik bir şehre yaklaşmak

Analistlere göre bu bölgelerin ele geçirilmesi HDK'nin önünü açtı ve onu, ordunun savaşın başladığı 15 Nisan 2023'ten bu yana kontrol altında tuttuğu stratejik el-Ubeyd şehri ile kuzey ve orta bölgelere ‘çok daha fazla yaklaştırdı’.

Hamideti’nin konuşması, zamanlaması ve içeriğiyle ilgili olarak önemli bir tartışma yarattı. Bazıları bunu, güçlerinin moralini yükseltmek için basit bir savaş propagandası ve güçlerinin son zamanlarda elde ettiği kazanımlara dayanarak orduya ve müttefiklerine karşı psikolojik savaş olarak gördü. Diğerleri ise ‘tehlikeli bir tırmanış’ olarak değerlendirilen tehditleri, batıya doğru geri çekildikten sonra savaşın kapsamını bir kez daha genişletme potansiyeli olarak değerlendirdi.

Konuşma aynı zamanda HDK'nin arka arkaya aldığı bir dizi yenilginin yanı sıra, Kordofan eyaletlerinde elde ettiği önemli zaferleri de takip ederek, kayıplar için bir gerekçe ve aynı zamanda bir güç gösterisi gibi göründü.

fgthyu
Sudan ordusu 21 Mart'ta Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı geri aldıktan sonra kutlama yaptı. (AP)

Hamideti konuşmasında savaşı yeni alanlara yaymak ve güçleri geçici başkent Port Sudan'a ulaşana kadar savaşmaya devam etmekle tehdit etti.

HDK Komutanı, Mısır'ın Sudan ordusunu desteklediği ve ona silah ve mühimmat sağladığı yönündeki suçlamalarını yineledi. Ayrıca, Sudanlı İslamcıların ordunun kilit destekçisi olan Devlet Başkanı Isaias Afwerki rejimine karşı çıkan Eritreli İslamcıları desteklediği bir zamanda Eritre'nin orduyu destekleyen bir rolü olduğunu ima etti.

Hamideti'nin orduyla yeni müzakerelere dönmeyi reddetme ısrarı, savaşın kendi lehine sona ermekte olduğu görüşü ve geçici başkent Port Sudan'a gelişi konuşmanın en önemli bölümleriydi.

İnisiyatifi yeniden ele geçirme çabası

Orduya sadık olanlar konuşmayı küçümseyerek, ‘inisiyatifi yeniden ele geçirme çabası’, ‘kontrol ettiği bölgelerin çoğundan çekilmek zorunda kalan yenilgiye uğramış güçleri için psikolojik bir hamle’ ve ‘kafa karışıklığı’ olarak nitelendirdi.

Siyasi analist Muhammed Latif ise “Belirli bölgeleri tehdit eden ve buralara girme tehdidinde bulunan açık ton, Hamideti’nin güçlü bir konumdan yola çıkıyor olabileceğini gösteriyor” dedi.

dfgt
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından dün Telegram üzerinden yayınlanan videodan alınan ekran görüntüsü

Latif'e göre Hamideti'nin konuşmasındaki gücün kaynağı, ‘ordu ve müttefiklerine karşı üç büyük zafer elde ederek ilk kez batı, orta ve kuzey Sudan arasındaki bağlantı noktasını kontrol etmesi’.

“Hamideti'nin güçlerinin bu stratejik noktayı kontrol edememesi, onu merkezden çekilmeye zorlayan ana nedenlerden biriydi” diyen Latif, “Şimdi Kordofan üzerinde neredeyse tam kontrol sağladı ve ikmal hatları birbirine bağlandı. Bu askerî harekât açısından önemli ve stratejik bir durum” değerlendirmesinde bulundu.

Hamideti'nin ‘merkez noktayı’ kontrol etmesinin, merkez ve kuzeydeki birçok bölgeye ulaşmasını sağladığını belirten Latif, “Hamideti'nin konuşması, içeriğiyle birlikte, bu bölgeler için gerçek bir tehdit oluşturuyor” dedi.

Latif, Hamideti'nin güçlerinin hedef alabileceği bölgelerdeki vatandaşlara vermeye çalıştığı güvenceleri, HDK'nin gerçek bir kontrol, güvenlik ve yönetim modeli sağlamasına bağlayarak şunları söyledi: “Hamideti'nin güçlerinin gerçekleştirdiği büyük ve çok sayıda ihlal, bu ihlalleri durduracak gerçek bir deneyim sağlamadığı sürece, vatandaşları girebilecekleri bölgelerden kaçmaya itecektir.”

Kesilmiş ifadeler

İslamcı yazar İbrahim es-Sıddık, Facebook sayfasında yaptığı birden fazla paylaşımda konuşmayı küçümseyerek ‘kesik, tutarsız ve hakaretlerle dolu’ olarak nitelendirdi.

Es-Sıddık, Hamideti'nin, ordu güçlerinin yüzde 70'ini yok ettiği iddiasıyla da alay etti.

Araştırmacı es-Sir es-Seyyid, konuşmanın daha önce söyledikleriyle uyumlu olduğunu belirterek, konuşmanın taşıdığı ‘dini retoriğe’ dikkat çekti. Es-Seyyid, “Konuşmayla ilgili en önemli şey, ordunun silahları, yetenekleri, kadroları ve işbirlikçileri hakkında bilgi vermek de dahil olmak üzere psikolojik savaş mesajları içermesidir” dedi.

xcvfg
Sudan Ordusunun Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan daha önce Hartum'a yaptığı bir ziyaret sırasında askerlerle birlikte (Sudan Ordusu)

Es-Seyyid, Hamideti'nin konuşmasının bölgesel ya da kabilesel bir boyut içermediğine ve güçlerinin hedef alabileceği bölgelerdeki, özellikle de kuzey eyaletindeki vatandaşlara hayatlarının tehdit altında olmayacağına dair güvence verdiğine dikkat çekerek, “İroni şu ki, Hamideti halen Kuzey Eyaleti’nin merkeze eşdeğer bir hedef ve ordu için bir kuluçka makinesi olduğuna inanıyor” ifadesini kullandı.

“Konuşma, ordunun ve müttefiklerinin gücüne ve orduyu yenmenin karmaşıklığına işaret ediyor” diyen es-Seyyid, konuşmanın ‘ordu destekli hükümet tarafından yeni bir başbakan atanmasını’ görmezden gelmesine şaşırdığını ifade etti.