Mısır: Ulusal Diyalog tavsiyelerini şekillendirmek için “mini oturumlara” başlıyor

Mısır Ulusal Diyalog oturumlarından biri (Diyalog’un Facebook sayfası)
Mısır Ulusal Diyalog oturumlarından biri (Diyalog’un Facebook sayfası)
TT

Mısır: Ulusal Diyalog tavsiyelerini şekillendirmek için “mini oturumlara” başlıyor

Mısır Ulusal Diyalog oturumlarından biri (Diyalog’un Facebook sayfası)
Mısır Ulusal Diyalog oturumlarından biri (Diyalog’un Facebook sayfası)

Mısır’da 3 Mayıs’ta başlayan Ulusal Diyalog görüşmelerinin tavsiyelerini Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’ye sunmak için bu hafta ‘mini oturumlar’ başlatılacak. “Ulusal Diyalog” oturumlarına “Sivil Hareket” tarafından temsil edilen muhalefet partileri ve diğer güçler de dahil olmak üzere çeşitli toplumsal ve siyasi güçlerden geniş bir katılım gerçekleşiyor.

Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti üyesi Amr Haşim Rabi, “Diyalog oturumlarının önerilerinin -tavsiyelerinin- şekillendirileceği oturumlar, 6 Ekim Şehri’ndeki Ulusal Eğitim Akademisi merkezinde düzenlenecek ve her oturumda -medyanın katılımı olmadan- süreçle ilgili 15 ilgili katılımcı bulunacak. Ulusal Diyalog’un genel oturumları ise Nasr Şehri (Kahire’nin doğusunda) banliyösünde etkinliklere tanık olan konferans salonunda medyanın geniş bir katılımıyla gerçekleştirilecektir" açıklamasında bulundu.

Şarku’l Avsat’a konuşan Rabi, yaklaşmakta olan Ulusal Diyalog oturumlarındaki tartışma konularıyla ilgili olarak, bunların “henüz belirlenmediğini” ve “tavsiyeleri şekillendirme sürecinin fazla zaman almayacağını” umduğunu söyledi.

Konuların belirlenmesi

Mütevelli Heyeti üyesi Ahmed eş-Şerkavi ise Şarku’l Avsat’a, önümüzdeki genel kurul oturumlarında görüşülecek dosyaların belirlenme sürecinin “eksenlerin raportörleri ile yapılacak koordinasyona bağlı olacağını” açıkladı.

Öte yandan Ulusal Diyalog resmi sayfasında, her yıl 15 Temmuz’da kutlanan Dünya Gençlik Becerileri Günü münasebetiyle bir kutlama mesajı paylaşıldı. Dün yayınlanan mesajda, “Ulusal diyalog oturumlarının başlamasından beri gençleri güçlendirme, yeterlilik ve eğitim programlarını genişletme hedefi doğrultusunda, gençlerle ilgili meselelerin tartışılması masasındaki en önemli konular arasında yer aldı. Dünya Gençlik Becerileri Günü’nde, herhangi bir ulusu inşa etmenin ve geleceğe taşımanın hakiki ve doğru göstergesi olarak gençleri desteklemeye devam edeceğimizi teyit ediyoruz” ifadeleri yer aldı.

Mısırlılar, Ulusal Diyalog’un sonuçlarını dört gözle bekliyor. Mütevelli Heyeti üyesi Talat Abdulkavi, tartışma oturumlarında üzerinde uzlaşma sağlanan birçok konuya dikkat çekerek, bunlar arasında “mal vesayeti ile ilgili yasaların düzenlenmesi, ayrımcılığı önleme komisyonu kurulması, sivil iş kanunu, seçim sistemi düzenlemeleri ve yerel seçim yasası” konularının olduğunu söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan Abdulkavi, “50’den fazla genel oturum toplantısının ardından yapılan son Mütevelli Heyet toplantısında Ulusal Diyalog çabaları değerlendirildi ve bir sonraki aşama için yol haritası çıkarıldı” dedi.

Oturumların değerlendirmesi

Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti üyesi Kemal Zayid, “Mütevelli Heyeti üyeleri, geçen dönemdeki çabaların sonuçlarını değerlendirmek üzere 12 Temmuz’daki son toplantılarına katıldılar” dedi. Şarku’l Avsat’a konuşan Zayid, “bu değerlendirmenin, bir sonraki aşamada çalışma mekanizmalarının geliştirilmesi lehine, izlenen herhangi bir gözleme karşı tedbirli olmayı amaçladığını” açıkladı. Zayid “Komiteler, Cumhurbaşkanı Sisi’ye sunmaya hazırlık olarak Mütevelli Heyeti’ne sunulacak teklif ve tavsiyeleri hazırlamak için toplanacak” dedi. Zayid, diyalog faaliyetlerinin sonuna kadar, muhataplarla görüşülen konuların genel tartışmaları ile eş zamanlı olarak, teklif ve tavsiye oluşturma sürecinin “kapalı toplantılarda” devam edeceğini kaydetti.

Ulusal Diyalog’un tavsiye oluşturmaktan sorumlu komitelerinin öncelikleri hakkında konuşan Zayid, bu komitelerin, genel diyalog komitelerinin sonuçlarından hareketle, verileri sıkı bir çerçeve içinde şekillendirmek ve düzenlemek üzere “üzerinde mutabakat sağlanan” konularla işe koyulacağını belirtti. Bunun ardından oluşturulacak tavsiyelerin, “yürütmeyle ilgili ise” bir karar çıkartılmak üzere Cumhurbaşkanı’na; ancak “belirli yasama prosedürleriyle ilgili ise parlamento meclislerine havale edileceğini” kaydetti.



Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
TT

Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)

Hamas'ın Gazze Şeridi'nde İsrail askerlerine karşı yürüttüğü nitelikli askeri operasyonlar, ateşkes müzakereleri ve Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına varma şansı üzerindeki etkilerinin boyutu hakkında soru işaretleri yaratıyor.

Gözlemciler, direniş operasyonlarının ‘İsrail hükümeti üzerinde ateşkes anlaşmasını kabul etmesi için bir baskı kartı’ oluşturduğuna inanıyor ve ‘askeri operasyonların devam etmesinin, özellikle artan sokak baskısıyla birlikte İsrail tarafını ateşkesi kabul etmeye itebileceğini’ belirtiyor.

Mısır, Katar ve ABD öncülüğünde Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşması imzalanması için yürütülen arabuluculuk çalışmaları aksamaya devam ediyor. Gazze şehrinin doğu bölgelerindeki Refah ve Han Yunus'un yanı sıra Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Hanun ve Beyt Lahiya'da son zamanlarda sık sık düzenlenen direniş operasyonlarında çok sayıda İsrail askeri öldürüldü ve yaralandı.

Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)

Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, bu hafta Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerinde İsrail askerlerinin, tanklarının ve buldozerlerinin hedef alındığını ve İsraillilerin kayıplar verdiğini duyurdu.

Hamas'ın askeri operasyonları, İsrail hükümetinin 19 Mart'ta ateşkes anlaşmasını bozmasından bu yana İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının devam ettiği bir ortamda gerçekleşti.

19 Ocak'ta Hamas ve İsrail uluslararası arabulucuların (Mısır, ABD ve Katar) çabalarıyla Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına vardı. Anlaşmanın ilk aşaması 42 gün sürecek ve bu süre zarfında ikinci ve üçüncü aşamaların uygulanması için görüşmeler yapılacaktı. Ancak İsrail tarafı ilk aşamanın sona ermesinin ardından Gazze Şeridi'nde askeri operasyonlarına yeniden başladı.

Uluslararası Filistin Halkının Haklarını Destekleme Komitesi Başkanı Salah Abdulati, Filistin direnişinin operasyonlarının ‘Filistinlilerin haklarını desteklemek ve saldırganlığı durdurmak için devam eden uluslararası baskı ile Gazze Şeridi'ndeki ateşkes sürecini hızlandırdığına’ inanıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan Abdulati, “Askeri operasyonların devam etmesi, Tel Aviv'de devam eden savaşın kayıpları nedeniyle İsrail sokağının baskısı ve protestoları yoluyla İsrail hükümeti üzerinde bir baskı kartı oluşturuyor. Savaşın İsrail hükümetine yüksek maliyeti, onu saldırganlığı uzatma politikalarını yeniden gözden geçirmeye itiyor” ifadelerini kullandı.

Abdulati'ye göre İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik devam eden saldırganlığı karşısında Hamas'ın elinde ‘İsrailli esirler, direniş, uluslararası ve Arap baskıları’ gibi İsrail tarafına yönelik baskı kartları var.

Hamas 7 Ekim 2023'te İsrail yerleşimlerinden yaklaşık 250 kişiyi esir aldı ve İsrail hükümeti 57 esirin bugün halen Gazze Şeridi'nde olduğunu söylüyor.

Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)

Askeri operasyonlar İsrailli karar alıcılar üzerinde bir baskı unsuru oluştursa da uluslararası ilişkiler profesörü Dr. Tarık Fehmi bu operasyonları ateşkes çabalarını ilerletmek için yeterli görmüyor. Fehmi'ye göre bu operasyonlar, İsrail sokağının Netanyahu hükümetine ateşkes anlaşmasını hızlandırması için baskı yapması yoluyla ateşkes süreci için sadece bir katalizör olabilir.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Fehmi, Hamas’ın askeri operasyonlarının ‘ateşkes sürecinde güvenilebilecek tek motor olmayacağına’ ve ‘İsrail tarafı üzerindeki etkilerinin sınırlı olduğuna’ inanıyor. Fehmi, İsrail ve Hamas'ın yakında, ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un Gazze Şeridi'nde ateşkes için değiştirilmiş önerisine yanıt vereceğini umuyor.

Witkoff kısa bir süre önce Gazze Şeridi'nde 60 günlük ateşkes, halen esir tutulan 57 kişiden 28'inin bin 200'den fazla Filistinli mahkûmla takas edilmesi ve Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini öngören bir öneri sundu.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes, Hamas'ın kalan esirleri ancak İsrail'in savaşı sona erdirmeyi kabul etmesi halinde serbest bırakacağını söylemesi ve Netanyahu'nun Hamas silahsızlandırılmadan ve Gazze Şeridi'nden çıkarılmadan savaşı sona erdirmeyeceğini taahhüt etmesi nedeniyle zorluklarla karşı karşıya.

Fehmi, İsrail'in ‘önümüzdeki dönemde Güney Lübnan'daki gelişmelere ve Yemen'deki Husilerin defalarca bombalanmasının ardından Yemen cephesine odaklanacağını’ düşünüyor. Fehmi, bu gelişmelerin İsrail hükümetini Gazze Şeridi'ndeki durumu sakinleştirmeye itebileceğini ifade etti.