Mısır: Ulusal Diyalog tavsiyelerini şekillendirmek için “mini oturumlara” başlıyor

Mısır Ulusal Diyalog oturumlarından biri (Diyalog’un Facebook sayfası)
Mısır Ulusal Diyalog oturumlarından biri (Diyalog’un Facebook sayfası)
TT

Mısır: Ulusal Diyalog tavsiyelerini şekillendirmek için “mini oturumlara” başlıyor

Mısır Ulusal Diyalog oturumlarından biri (Diyalog’un Facebook sayfası)
Mısır Ulusal Diyalog oturumlarından biri (Diyalog’un Facebook sayfası)

Mısır’da 3 Mayıs’ta başlayan Ulusal Diyalog görüşmelerinin tavsiyelerini Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’ye sunmak için bu hafta ‘mini oturumlar’ başlatılacak. “Ulusal Diyalog” oturumlarına “Sivil Hareket” tarafından temsil edilen muhalefet partileri ve diğer güçler de dahil olmak üzere çeşitli toplumsal ve siyasi güçlerden geniş bir katılım gerçekleşiyor.

Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti üyesi Amr Haşim Rabi, “Diyalog oturumlarının önerilerinin -tavsiyelerinin- şekillendirileceği oturumlar, 6 Ekim Şehri’ndeki Ulusal Eğitim Akademisi merkezinde düzenlenecek ve her oturumda -medyanın katılımı olmadan- süreçle ilgili 15 ilgili katılımcı bulunacak. Ulusal Diyalog’un genel oturumları ise Nasr Şehri (Kahire’nin doğusunda) banliyösünde etkinliklere tanık olan konferans salonunda medyanın geniş bir katılımıyla gerçekleştirilecektir" açıklamasında bulundu.

Şarku’l Avsat’a konuşan Rabi, yaklaşmakta olan Ulusal Diyalog oturumlarındaki tartışma konularıyla ilgili olarak, bunların “henüz belirlenmediğini” ve “tavsiyeleri şekillendirme sürecinin fazla zaman almayacağını” umduğunu söyledi.

Konuların belirlenmesi

Mütevelli Heyeti üyesi Ahmed eş-Şerkavi ise Şarku’l Avsat’a, önümüzdeki genel kurul oturumlarında görüşülecek dosyaların belirlenme sürecinin “eksenlerin raportörleri ile yapılacak koordinasyona bağlı olacağını” açıkladı.

Öte yandan Ulusal Diyalog resmi sayfasında, her yıl 15 Temmuz’da kutlanan Dünya Gençlik Becerileri Günü münasebetiyle bir kutlama mesajı paylaşıldı. Dün yayınlanan mesajda, “Ulusal diyalog oturumlarının başlamasından beri gençleri güçlendirme, yeterlilik ve eğitim programlarını genişletme hedefi doğrultusunda, gençlerle ilgili meselelerin tartışılması masasındaki en önemli konular arasında yer aldı. Dünya Gençlik Becerileri Günü’nde, herhangi bir ulusu inşa etmenin ve geleceğe taşımanın hakiki ve doğru göstergesi olarak gençleri desteklemeye devam edeceğimizi teyit ediyoruz” ifadeleri yer aldı.

Mısırlılar, Ulusal Diyalog’un sonuçlarını dört gözle bekliyor. Mütevelli Heyeti üyesi Talat Abdulkavi, tartışma oturumlarında üzerinde uzlaşma sağlanan birçok konuya dikkat çekerek, bunlar arasında “mal vesayeti ile ilgili yasaların düzenlenmesi, ayrımcılığı önleme komisyonu kurulması, sivil iş kanunu, seçim sistemi düzenlemeleri ve yerel seçim yasası” konularının olduğunu söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan Abdulkavi, “50’den fazla genel oturum toplantısının ardından yapılan son Mütevelli Heyet toplantısında Ulusal Diyalog çabaları değerlendirildi ve bir sonraki aşama için yol haritası çıkarıldı” dedi.

Oturumların değerlendirmesi

Ulusal Diyalog Mütevelli Heyeti üyesi Kemal Zayid, “Mütevelli Heyeti üyeleri, geçen dönemdeki çabaların sonuçlarını değerlendirmek üzere 12 Temmuz’daki son toplantılarına katıldılar” dedi. Şarku’l Avsat’a konuşan Zayid, “bu değerlendirmenin, bir sonraki aşamada çalışma mekanizmalarının geliştirilmesi lehine, izlenen herhangi bir gözleme karşı tedbirli olmayı amaçladığını” açıkladı. Zayid “Komiteler, Cumhurbaşkanı Sisi’ye sunmaya hazırlık olarak Mütevelli Heyeti’ne sunulacak teklif ve tavsiyeleri hazırlamak için toplanacak” dedi. Zayid, diyalog faaliyetlerinin sonuna kadar, muhataplarla görüşülen konuların genel tartışmaları ile eş zamanlı olarak, teklif ve tavsiye oluşturma sürecinin “kapalı toplantılarda” devam edeceğini kaydetti.

Ulusal Diyalog’un tavsiye oluşturmaktan sorumlu komitelerinin öncelikleri hakkında konuşan Zayid, bu komitelerin, genel diyalog komitelerinin sonuçlarından hareketle, verileri sıkı bir çerçeve içinde şekillendirmek ve düzenlemek üzere “üzerinde mutabakat sağlanan” konularla işe koyulacağını belirtti. Bunun ardından oluşturulacak tavsiyelerin, “yürütmeyle ilgili ise” bir karar çıkartılmak üzere Cumhurbaşkanı’na; ancak “belirli yasama prosedürleriyle ilgili ise parlamento meclislerine havale edileceğini” kaydetti.



Yeni ateşkes önerisi ile Witkoff'un orijinal önerisi arasında hangi farklar var?

Dün çekilen ve Gazze Şeridi'nin yıkık binalarının ardında güneşin batışını gösteren bir fotoğraf (AFP)
Dün çekilen ve Gazze Şeridi'nin yıkık binalarının ardında güneşin batışını gösteren bir fotoğraf (AFP)
TT

Yeni ateşkes önerisi ile Witkoff'un orijinal önerisi arasında hangi farklar var?

Dün çekilen ve Gazze Şeridi'nin yıkık binalarının ardında güneşin batışını gösteren bir fotoğraf (AFP)
Dün çekilen ve Gazze Şeridi'nin yıkık binalarının ardında güneşin batışını gösteren bir fotoğraf (AFP)

Herkes Hamas Hareketi ve diğer Filistinli grupların kabul ettiklerini bildirdikten sonra, arabulucuların Gazze Şeridi'nde geçici ateşkes için sunduğu son teklife İsrail'in vereceği yanıtı bekliyor.

Yeni öneri 60 günlük ateşkes öngörüyor. Çeşitli taraflar, bu yeni önerinin birkaç ay önce ABD Başkanı Donald Trump'ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un sunduğu öneriden çok da farklı olmadığını ve arabulucuların her iki tarafın da kabul etmesi umuduyla öneride birkaç kez değişiklik yaptığını vurguladı.

dfgtyu
Dün Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nın batısında İsrail’in hava saldırıları düzenlediği bölgeden kaçan bir kadın ve çocuk (AFP)

Katar Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Macid el-Ensari dün yaptığı açıklamada, Hamas'a Gazze'de ateşkes için sunulan önerinin, Filistinlilerin kanının dökülmesini önlemek için ‘mümkün olan en iyi seçenek’ olduğunu ve Hamas'ın bu öneriye son derece olumlu yanıt verdiğini söyledi. İsrail'in daha önce kabul ettiği öneriyle neredeyse aynı olan ve Hamas'ın kabul ettiği öneri, İsrail'in daha önce kabul ettiği öneriyle yüzde 98 aynı içeriğe sahip.

Peki, orijinal öneri ile güncellenmiş versiyonu arasında hangi farklar var?

Garantiler

Hamas ve daha önce İsrail tarafından sunulan önceki değişikliklerin bir kısmını içeren yeni öneri, ABD dahil arabulucuların garantisiyle 60 gün süreyle ateşkesin sağlanmasını, ikinci aşama müzakerelerin derhal başlatılmasını ve müzakereler devam ettiği sürece ateşkesin sürdürülmesini öngörüyor.

Orijinal öneri ise herhangi bir güvenceye atıfta bulunmuyor, müzakereler devam ettiği sürece ateşkesin devam edeceğini belirtmiyor, tarafları müzakereleri sürdürmeye çağırmakla yetiniyordu.

Hayatta kalan ve ölen rehineler

Yeni öneri, ilk gün ve ellinci günde iki grup halinde 10 İsrailli rehinenin salıverilmesi ve bunun karşılığında İsrail hapishanelerinde bulunan belirli sayıda Filistinli tutuklunun serbest bırakılmasını içeriyor. Serbest bırakılması istenenler arasında ömür boyu ve ağır hapis cezasına çarptırılmış yaklaşık 140 Filistinli tutuklunun yanı sıra, 15 yıldan fazla hapis yatmış 60 kişi, kadınlar, çocuklar ve 7 Ekim 2023 tarihinden sonra Gazze'den tutuklanan diğer kişiler de yer alıyor.

Orijinal öneri ise önceki anlaşmadaki takas şartlarıyla aynı şekilde, ilk gün rehinelerin tamamının serbest bırakılmasını öngörüyordu.

dfgthy
Dün Han Yunus’ta çadırlarına düzenlenen İsrail saldırısında hayatını kaybeden Filistinlilerin cenaze namazını kılan Filistinliler (Reuters)

Ateşkesin yedinci günden otuzuncu gününe kadar İsrailli 18 rehinenin cesetleri de iki aşamada teslim edilecek. Bunun karşılığında belirli sayıda Filistinlinin cesedi teslim edilecek. Orijinal öneride her İsrail cesedi karşılığında yaklaşık 10 Filistinli cesedinin teslim edilmesi öngörülüyordu.

İnsani yardımlar

Orijinal ve yeni teklifler, insani yardımların ilk günden itibaren derhal ve bol miktarda sağlanmasını öngörüyor.

sdfrgt
Dün Gazze Şeridi'nin orta kesimlerindeki Deyr el-Belah'a havadan yapılan yardımlar (AP)

İsrail'in çekilmesi

İki öneri, İsrail güçlerinin geçtiğimiz mart ayında ateşkesin ihlal edilmesinden önceki duruma geri dönmesini, bazı bölgelerde yaklaşık bir kilometre, diğer bölgelerde ise daha az veya daha fazla olmak üzere önceden belirlenmiş mesafelerde geri çekilmesini öngörüyor.

dfgthyu
Dün İsrail'in Gazze sınırında zırhlı bir askeri personel taşıyıcı tarafından gerçekleştirilen bir manevra (Reuters)

İsrail, arabulucuların son önerisinde yer alan ve Hamas'ın 4 hafta önce üzerinde değişiklikler yaptığı haritaya göre Morag Koridoru yakınlarındaki Refah'ın çeşitli bölgelerinde kalarak varlığını sürdürecek.

Ayrıca Gazze’nin yönetimi savaşın ertesi günü, Hamas ve Filistinli grupların silahları ve kaderini belirleyecek konular da dahil olmak üzere kapsamlı anlaşmanın şartları çerçevesinde tartışılacak.