Sudan’da çatışmalar devam ederken HDK, Darfur’da sivilleri öldürdüğü iddialarını reddetti

Sudan ordusu ile HDK arasında yaşanan çatışmalar başkent Hartum'u dumanlar altında bıraktı (AFP)
Sudan ordusu ile HDK arasında yaşanan çatışmalar başkent Hartum'u dumanlar altında bıraktı (AFP)
TT

Sudan’da çatışmalar devam ederken HDK, Darfur’da sivilleri öldürdüğü iddialarını reddetti

Sudan ordusu ile HDK arasında yaşanan çatışmalar başkent Hartum'u dumanlar altında bıraktı (AFP)
Sudan ordusu ile HDK arasında yaşanan çatışmalar başkent Hartum'u dumanlar altında bıraktı (AFP)

Sudan ordusu ile Darfur bölgesinde sivilleri öldürmekle ilgili suçlamaları aşiret çatışmalarına bağlayarak iddiaları reddeden Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında çatışmalar devam ediyor. Sudan ordusu dün yaptığı açıklamada, HDK’yı Omdurman Hastanesini topçu atışlarıyla bombalamakla suçladı. Açıklamada, uluslararası insani hukuku ve tüm savaş normlarını ihlal etme yaklaşımını sürdüren isyancı milislerin Omdurman'daki askeri hastaneyi hedef aldığı belirtilerek, diyaliz merkezi, yoğun bakım ve ameliyathane ile çok sayıda yatan hasta bakım odasında büyük hasara yol açan saldırıda 3 hastanın yaralandığı kaydedildi.

AFP’ye konuşan Hartum sakinleri, “Savaş uçakları Nil’in doğusundaki el Cerifi Şark mahallesindeki HDK alanlarını bombaladı” diyerek HDK’nın uçaksavar silahları kullanarak karşılık verdiğini bildirdi.

Omdurman’daki görgü tanıkları, savaş uçaklarının şehrin batısını bombaladığına değinerek, şehir merkezindeki Tıbbi Kolordu Hastanesi ile Kumar Komutanları Koleji’ne yönelik topçu atışı olduğu aktarıldı.

Görgü tanıkları ayrıca HDK’ya ait insansız hava araçlarının Omdurman'daki bir tıbbi tesisi bombaladığını söyledi.

Ülkenin batısındaki görgü tanıkları, Güney Darfur eyaletinin başkenti Nyala'nın yaklaşık 80 kilometre kuzeybatısındaki Kass kentinde çeşitli türde silahlarla şiddetli çatışmaların yaşandığını bildirdi.

Tanıklar, HDK’nın Kass şehrinde 61. Tugay liderliği üzerinde tam kontrol sağladığını bildirdi.

15 Nisan’dan bu yana Abdulfetah el Burhan liderliğindeki Sudan ordusu ile Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki HDK arasında devam eden çatışmadan en az 3 bin kişi hayatını kaybederken, 3 milyonu aşkın kişi ise yerinden edildi.

Çatışmaların başkent ve çevresi ile 48 milyonluk Sudan'ın dörtte birinin yaşadığı ülkenin batısındaki Darfur bölgesinde yoğunlaştığı görülüyor.

Darfur'da tüm köyler ve mahalleler yok edildi, siviller toplu mezarlara gömüldü ve yerel liderler etnik kökenleri nedeniyle Hızlı Destek Kuvvetleri ve müttefik Arap milisler tarafından öldürüldü.

Kabile çatışması

Hamideti güçleri dün Doğu Darfur eyaletinin başkenti El Daein şehrinde Merkez Yedek Polis askerlerinden bazılarını kendilerine katılmaya davet ederek, kendi saflarına katılan subay, astsubay ve askerin 270 olduğunu aktardı.

HDK dün, çeşitli etnik kökene mensup en az 28 kişinin infaz edildiği, onlarca sivilin öldürüldüğü ve yaralandığı yönündeki İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (HRW) açıklamasını reddetti.

Olanları eski kabile çatışmalarına dayandıran HDK, buna taraf olmadıklarını açıkladı.

Yardım kuruluşlarından ve diğer uluslararası kuruluşlardan gelen çok sayıda raporda, cinsel şiddet de dahil olmak üzere birçok zulümden söz edilmesi Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin olası savaş suçları hakkında soruşturma başlattığını duyurmasına neden oldu.

Müzakerelerin yeniden başlatılması

Sudan ordusundan temsilciler, iki taraf arasındaki savaş dördüncü ayına girerken, HDK ile müzakereleri sürdürmek için dün Suudi Arabistan'ın Cidde kentine gitti.

Ordu ve HDK, genellikle ABD ve Suudi Arabistan'ın arabuluculuğuyla, iki tarafın aralarındaki ateşkese uymaması nedeniyle birçok ihlale tanık olan birkaç ateşkes anlaşması imzalamıştı. Afrika Birliği ve İGAD Doğu Afrika Kalkınma Teşkilatı da Sudan'daki krizin çözümü için arabuluculuk yapmaya çalışıyor.

Sudan Dışişleri Bakanlığı, daha önce Nairobi'yi Hızlı Destek Kuvvetlerinin yanında yer almakla suçlayarak, Dörtlü Komite'nin Kenya’nın başkanlık etmesine itiraz etti.

Sudan'daki Geçici Egemenlik Konseyi tarafından önceki gün yapılan açıklamaya göre, Burhan, Kenya Devlet Başkanı'ndan bir telefon aldı.

Açıklamada, Burhan'ın Kenya Devlet Başkanı’na Sudan hükümetinin Kenya'nın Dörtlü Komite toplantısına ilişkin çekinceleri ve yakın zamanda Addis Ababa'da yapılan zirvenin sonuçlarını reddetmesinin nedenlerini ilettiği kaydedildi.



Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.