Dolar Lübnan lirası karşısında yeniden yükselişe geçti

Lübnan piyasalarında ABD doları kuru son iki gündür hızlı dalgalanmalara sahne oluyor

Finans piyasası, Merkez Bankası’ndan bir genelge bekliyor (Reuters)
Finans piyasası, Merkez Bankası’ndan bir genelge bekliyor (Reuters)
TT

Dolar Lübnan lirası karşısında yeniden yükselişe geçti

Finans piyasası, Merkez Bankası’ndan bir genelge bekliyor (Reuters)
Finans piyasası, Merkez Bankası’ndan bir genelge bekliyor (Reuters)

Lübnan piyasalarında ABD doları kuru son iki gündür hızlı dalgalanmalara sahne oluyor. Dolar, aylar sonra ilk kez 100 bin liraya ulaştı. Dolar ardından tekrar 93 bin seviyesine gerilerken, daha sonra ise 96 bin eşiğine yükseldi.

Ülkedeki bazı ekonomistler dolar kurunun Lübnan lirası karşısında önlenemeyen artışının devletin Sayrafa Platformu’nu feshetme eğiliminden kaynaklandığını savunurken, Merkez Bankası Başkanı Riyad Selame, Merkez Bankası’nın platform üzerinde her zamanki gibi ve Mart 2023'ten bu yana onaylanan aynı kurallara göre çalışmaya devam ettiğini belirtti.

Dalgalanmalar, cumartesi öğleden sonra başladı, iki saat içinde dolar 10 bin lira yükselerek 100 bin liraya ulaştı. Son haftalarda ise 95 bin sınırını aşmamıştı. Dün sabah saatlerinde 93 bin civarında olan kur, daha yavaş da olsa dalgalanmayı sürdürerek 96 bine ulaştı.

Kurdaki dalgalanmalar, her zamanki gibi ticari piyasalara da zam olarak yansıdı. Ancak bu istikrarsızlığın gerçek nedenleri henüz netlik kazanmadı. Pek çok kişi, yaşananları Merkez Bankası Başkanı Riyad Selame’nin görev süresinin bu ayın sonunda bitmek üzere olmasına ve yardımcılarının ‘yeni bir yönetici atanmazsa’ istifa etme tehdidine bağlarken, bazı taraflar ise durumun çoğunluğu tüccar ve kurumlar olmak üzere çok sayıda kişinin yararlandığı ‘Sayrafa Platformu’ ile ilgili olarak Merkez Bankası’nın yeni genelge ve prosedürler yayınlayacağı bilgisinden kaynaklandığını belirtiyor. Tüccar ve kurumlar, söz konusu platform sayesinde fiyatları piyasa fiyatının altında belirliyor ve Lübnan bankalarından dolar almalarına izin veriliyor. Bu da özellikle büyük meblağlarla çalışanlar için büyük karlar elde edilmesini sağlıyor.

Ancak Merkez Bankası Başkanı Riyad Selame, aynı politikanın devam ettiğini vurgulayarak, Sayrafa’yı feshetme eğilimi olduğunu içeren bilgileri yalanladı. Bu çerçevede yayınlanan bir bildirgede, “Para ve Kredi Kanunu’nun 75. ve 83. maddelerine dayanarak, Merkez Bankası Başkanı Riyad Selame, Mart 2003’ten bu yana Merkez Bankası tarafından onaylanan aynı kurallara göre, Sayrafa platformundaki çalışmaların her zamanki gibi devam ettiğini doğruladı” denildi.

“Bazı bankaların bu konuya uymadığına dair dolaşan tüm haberler asılsızdır” diyen Selame, “Merkez Bankası, bankalardan gelen tüm talepleri, sponsorlu fonlar dahilinde olduğu sürece karşılayarak aynı politikayla devam etmektedir” ifadelerini kullandı.



Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
TT

Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)

Hamas'ın Gazze Şeridi'nde İsrail askerlerine karşı yürüttüğü nitelikli askeri operasyonlar, ateşkes müzakereleri ve Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına varma şansı üzerindeki etkilerinin boyutu hakkında soru işaretleri yaratıyor.

Gözlemciler, direniş operasyonlarının ‘İsrail hükümeti üzerinde ateşkes anlaşmasını kabul etmesi için bir baskı kartı’ oluşturduğuna inanıyor ve ‘askeri operasyonların devam etmesinin, özellikle artan sokak baskısıyla birlikte İsrail tarafını ateşkesi kabul etmeye itebileceğini’ belirtiyor.

Mısır, Katar ve ABD öncülüğünde Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşması imzalanması için yürütülen arabuluculuk çalışmaları aksamaya devam ediyor. Gazze şehrinin doğu bölgelerindeki Refah ve Han Yunus'un yanı sıra Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Hanun ve Beyt Lahiya'da son zamanlarda sık sık düzenlenen direniş operasyonlarında çok sayıda İsrail askeri öldürüldü ve yaralandı.

Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)

Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, bu hafta Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerinde İsrail askerlerinin, tanklarının ve buldozerlerinin hedef alındığını ve İsraillilerin kayıplar verdiğini duyurdu.

Hamas'ın askeri operasyonları, İsrail hükümetinin 19 Mart'ta ateşkes anlaşmasını bozmasından bu yana İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının devam ettiği bir ortamda gerçekleşti.

19 Ocak'ta Hamas ve İsrail uluslararası arabulucuların (Mısır, ABD ve Katar) çabalarıyla Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına vardı. Anlaşmanın ilk aşaması 42 gün sürecek ve bu süre zarfında ikinci ve üçüncü aşamaların uygulanması için görüşmeler yapılacaktı. Ancak İsrail tarafı ilk aşamanın sona ermesinin ardından Gazze Şeridi'nde askeri operasyonlarına yeniden başladı.

Uluslararası Filistin Halkının Haklarını Destekleme Komitesi Başkanı Salah Abdulati, Filistin direnişinin operasyonlarının ‘Filistinlilerin haklarını desteklemek ve saldırganlığı durdurmak için devam eden uluslararası baskı ile Gazze Şeridi'ndeki ateşkes sürecini hızlandırdığına’ inanıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan Abdulati, “Askeri operasyonların devam etmesi, Tel Aviv'de devam eden savaşın kayıpları nedeniyle İsrail sokağının baskısı ve protestoları yoluyla İsrail hükümeti üzerinde bir baskı kartı oluşturuyor. Savaşın İsrail hükümetine yüksek maliyeti, onu saldırganlığı uzatma politikalarını yeniden gözden geçirmeye itiyor” ifadelerini kullandı.

Abdulati'ye göre İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik devam eden saldırganlığı karşısında Hamas'ın elinde ‘İsrailli esirler, direniş, uluslararası ve Arap baskıları’ gibi İsrail tarafına yönelik baskı kartları var.

Hamas 7 Ekim 2023'te İsrail yerleşimlerinden yaklaşık 250 kişiyi esir aldı ve İsrail hükümeti 57 esirin bugün halen Gazze Şeridi'nde olduğunu söylüyor.

Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)

Askeri operasyonlar İsrailli karar alıcılar üzerinde bir baskı unsuru oluştursa da uluslararası ilişkiler profesörü Dr. Tarık Fehmi bu operasyonları ateşkes çabalarını ilerletmek için yeterli görmüyor. Fehmi'ye göre bu operasyonlar, İsrail sokağının Netanyahu hükümetine ateşkes anlaşmasını hızlandırması için baskı yapması yoluyla ateşkes süreci için sadece bir katalizör olabilir.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Fehmi, Hamas’ın askeri operasyonlarının ‘ateşkes sürecinde güvenilebilecek tek motor olmayacağına’ ve ‘İsrail tarafı üzerindeki etkilerinin sınırlı olduğuna’ inanıyor. Fehmi, İsrail ve Hamas'ın yakında, ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un Gazze Şeridi'nde ateşkes için değiştirilmiş önerisine yanıt vereceğini umuyor.

Witkoff kısa bir süre önce Gazze Şeridi'nde 60 günlük ateşkes, halen esir tutulan 57 kişiden 28'inin bin 200'den fazla Filistinli mahkûmla takas edilmesi ve Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini öngören bir öneri sundu.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes, Hamas'ın kalan esirleri ancak İsrail'in savaşı sona erdirmeyi kabul etmesi halinde serbest bırakacağını söylemesi ve Netanyahu'nun Hamas silahsızlandırılmadan ve Gazze Şeridi'nden çıkarılmadan savaşı sona erdirmeyeceğini taahhüt etmesi nedeniyle zorluklarla karşı karşıya.

Fehmi, İsrail'in ‘önümüzdeki dönemde Güney Lübnan'daki gelişmelere ve Yemen'deki Husilerin defalarca bombalanmasının ardından Yemen cephesine odaklanacağını’ düşünüyor. Fehmi, bu gelişmelerin İsrail hükümetini Gazze Şeridi'ndeki durumu sakinleştirmeye itebileceğini ifade etti.