Libya Başkanlık Konseyi: Seçimlere imkan sağlayacak her türlü girişimi destekliyoruz

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy’i ağırladı (Başkanlık Konseyi)
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy’i ağırladı (Başkanlık Konseyi)
TT

Libya Başkanlık Konseyi: Seçimlere imkan sağlayacak her türlü girişimi destekliyoruz

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy’i ağırladı (Başkanlık Konseyi)
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy’i ağırladı (Başkanlık Konseyi)

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, konseyin seçimlerin mümkün olan en kısa sürede yapılmasını sağlayacak her türlü girişimi desteklemeye hazır olduğunu teyit etti. Libya Ortak Askeri Komitesi (5+5) ise dün Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde Paris'te iki gün süren sürpriz toplantısını sonlandırdı.

Başkanlık Konseyi Medya Ofisi tarafından yapılan açıklamaya göre Menfi, Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy ile dün başkent Trablus'ta yaptıkları görüşmede, BM yetkilisinin, mevcut çıkmazı kırabilecek bir istişare mekanizması bulmak için yaptığı son siyasi istişarelerin sonuçlarını kendisine bildirdiğini aktardı. Bathiliy, tüm taraflarla çalışan tarafsız bir kurum olan BM misyonunun Başkanlık Konseyi ile ortaklığını teyit etti.

Bu hafta Bingazi'de yapacağı toplantı öncesinde uluslararası çalışma grubuyla yapılan son düzenlemeler hakkında bilgi veren Bathiliy, ilk toplantısını yapmadan önce Ulusal Harcama Yönetimi Komitesi'nin oluşturulmasında Başkanlık Konseyi’nin çalışmasına verdiği desteği yineledi.

Libya'da kapsayıcı seçimlerin önünü açacak uzlaşmalara acil ihtiyacı tartışan ikili, ülkedeki mevcut siyasi durumdaki gelişmeleri gözden geçirdi. Başkanlık Konseyi'nin mali gözetim mekanizmasına desteğini yineleyen Bathiliy, uzlaşının temel alındığı istişarelere dayalı yönteme övgüde bulundu. Diğer kurumların da bu ortaklık ve kapsayıcılık modelini izlemesinin önemli olduğuna değindi.

Libya kaynaklarına göre, Fransa Başbakanı, 5 + 5 Komitesi üyelerine, ateşkes ve istikrarın sağlanmasındaki rollerinden dolayı Fransa'nın en yüksek onur madalyasını takdim etti.

Fransa Dışişleri Bakanlığı tarafından Salı günü yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

Fransa, askeri kurumların birleştirilmesi, Libya egemenliğine tamamen saygı gösterilmesi ile ülkede istikrarın tesis edilmesi odaklı çalışma toplantıları çerçevesinde Libya'nın batı ve doğusundaki silahlı kuvvetlerin genelkurmay başkanları Muhammed el-Haddad, Abdurrazık en-Naduri ve Ortak Komite'den subayları geçtiğimiz iki gün içinde Paris'te ağırladı. Bu, Fransa'nın Libya'daki güvenlik aktörleri arasındaki diyaloğa verdiği destek ve Birleşmiş Milletler'in eş başkanlığını yaptığı güvenlik çalışma grubu çerçevesinde gerçekleştirilen eylemler kapsamına giriyor. Fransa, tüm Libyalı aktörleri seferber eden, amacı Libya sınırlarında güvenliği sağlamak, terörizm ve istikrarsızlaştırıcı dış müdahalelerle mücadele etmek olan BM’ye yönelik desteğini sürdürüyor. Bu eylemler, önümüzdeki hafta Bingazi'de BM eş başkanlığında gerçekleştirilecek olan güvenlik çalışma grupları çerçevesinde takip edilecek.

Paris'teki Libya Büyükelçiliği, Salı sabahı erken saatlerde yayınlanan bildiride, Libya Büyükelçisi Halid Kacici ile Paris'teki bazı üst düzey büyükelçilikler ve askeri ataşe yetkililerinin Pazar akşamı komite üyelerini ağırladıklarını aktardı. Askeri liderlerden ortak komite üyelerine, komitenin son dönemde gösterdiği büyük çaba ve başarılara övgüde bulunan Kacici, toplantının çabalarının verimli sonuçlarla taçlandırılmasını umduğunu ifade etti.

Büyükelçilik tarafından yayınlanan fotoğraflarda, toplantıda, Mareşal Halife Hafter liderliğinde ülkenin doğusunda konuşlu Ulusal Ordu (LUO) Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdurrezzak en-Naduri, Abdülhamid el-Dibeybe liderliğindeki Birlik Hükümeti’ne sadık güçlerin Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Haddad yer aldı.

5+5 Ortak Komitesi, geçtiğimiz günlerde Sudan, Çad ve Nijer'den temsilcilerin huzurunda ülkedeki paralı askerler ve yabancı savaşçılar hakkındaki verileri değerlendirmek için bir koordinasyon mekanizmasını onaylamıştı.

Komite, 2020 yılında Cenevre'de varılan ateşkes neticesinde askeri kurumların BM misyonunun himayesinde birleştirilmesi için iki yıldır diyalog yürütüyor.

Temsilciler Meclisi tarafından atanan İstikrar Hükümetinin Başkanı Usame Hammad, Savunma Bakanı Ihmid Huma'nın Pazartesi akşamı Bingazi'de Savunma Bakanlığının iş akışı hakkında kendisine bilgi verdiğini, bakanlığın çalışmalarına ilişkin koordinasyonu, bu konudaki sorun ve engelleri ele aldıklarını aktardı.



Netanyahu tam olarak ne istiyor?

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
TT

Netanyahu tam olarak ne istiyor?

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)

Sadece dünyada değil, İsrail'de de şaşkınlık ve hoşnutsuzlukla “Başbakan Binyamin Netanyahu tam olarak ne istiyor?” sorusu soruluyor.

Gazze Şeridi’nde gerçekten bir çözüme ulaşmak, İsrailli rehinleri geri getirmek ve İsrailli askerlerin kanının dökülmesini engellemek istiyor mu? Yoksa sırf savaşmak için savaş mı istiyor?

Netanyahu, Hamas'ı anlaşmaya yanaşmamakla suçlamıştı. Şimdi ise Hamas Mısır ve Katar tarafından sunulan öneriyi kabul etmişken neden Gazze Şeridi'ni işgal etmekte ısrar ediyor ve orduyu planını değiştirip işgali hızlandırmaya zorluyor?

İlk bakışta, İsrail, Kahire ve Doha'nın Washington ile tam koordinasyon içinde Hamas liderliğini öneriyi koşulsuz ve değişiklik talep etmeden kabul etmeye ikna etmek için gösterdiği çabalarda yer almamış gibi görünüyor. Mısırlılar, Katarlılar, hatta ABD’liler ve hatta İsrailli yetkililer, Netanyahu'nun bu çabalarla yakından bağlantılı olduğunu doğruladılar. Netanyahu, örneğin serbest bırakılacak Filistinli tutukluların sayısı gibi arabulucuların kabul ettiği veya ofisiyle bu konuda uzlaşma sağladığı birçok şart ve talep öne sürdü.

İsrail, her İsrailli rehine karşılığında ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış 120 Filistinliyi serbest bırakmayı kabul ederken, Hamas 200 tutuklunun serbest bırakılmasını talep etti ve 150 kişide anlaşma sağlandı.

İsrail, Gazze Şeridi'nden çekildikten sonra, 2-3 kilometre genişliğinde bir güvenlik kuşağında askerlerini tutmak istedi, Hamas ise sadece 500 metreye razı oldu, sonra mesafenin 1200 metre, bazı yerlerde ise 1500 metre olması konusunda anlaşmaya varıldı.

Tüm bunlar İsrail ve Hamas ile yapılan müzakerelerde gerçekleşti. Peki, İsrail güçleri tüm Gazze Şeridi'ni işgal etmek için harekete geçene kadar neler oluyor?

Son zaferin resmi

Netanyahu’nun kararsız bir lider olduğu ve hala karar vermekten kaçındığı açık. Ya da Haaretz gazetesinin dünkü başyazısında yazdığı gibi, o zayıf ve hiçbir şeye karar veremiyor. Bu yüzden bir yandan İsrail'in dünyadaki konumunu zayıflatıyor, ama vatandaşlarını kaderlerine terk ediyor.

Netanyahu, Hamas’a baskı yapmak için Gazze’yi işgal etmekten başka çare olmadığını İsrail halkına kabul ettirmeye çalıştı. Böylece bir yandan aşırı sağdaki müttefiklerinin isteklerini yerine getirirken, diğer yandan onların iştahını daha da kabarttı. Şimdi geri adım atması zor. Politikasını Hamas'a karşı sert bir politika olarak pazarlamaya çalışıyor.

dfgtyu
Salı günü Batı Şeria'nın Beyt Sira köyünde İsrail ordusu tarafından yıkılan bir evin enkazını inceleyen Filistinliler (AP)

Netanyahu'nun Hamas'ın öneriyi kabul ettiğine dair yaptığı yazılı açıklamada “İsrail'in politikası sabittir ve değişmemiştir” cümlesinin yer alması tesadüf değil. Bu cümle, aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in Netanyahu'nun sağ kanada verdiği sözleri tutacağına dair hiç güvenmediği sözlerine yanıt niteliğindeydi. Netanyahu, Smotrich'e askeri zafer elde edilmeden savaşı bitirmediğini kanıtlamaya çalışıyor.

Ancak bu tutum, hesaplamaktan kaçındığı başka tehlikeler de barındırıyor.

Netanyahu’nun aşırı sağcı müttefikleri karşısında savaşı askeri bir zaferle sona erdirmek için Gazze'yi işgal etmeye devam ettiğini göstermeye kararlı olmasının bir bedeli var. Hamas liderliği de savaşı askeri bir zaferle, ya da askeri dilde ‘nihai zafer imajı’ ile sona erdirmek istiyor.

Bu tartışmalı bir fikir ve birçok strateji uzmanı bunu ‘en aptalca’ askeri ilke olarak görüyor, çünkü aynı uzmanlara göre bu ilke İsrail için geri tepip onu ‘Gazze bataklığına’ sürükleyebilir.

Örneğin dün Hamas'ın askeri kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları, bir İsrail askerini kaçırma operasyonunu neredeyse başarıyla gerçekleştirdi ve pusuda birkaç İsrail askeri yaraladı.

Bu tür faaliyetlerde yakın vadeli işlemler artık yok.

Ne kazanır?

Peki Netanyahu, imzalanması dışında hiçbir eksikliği olmayan bir anlaşma varken böyle yaparak ne kazanıyor?

Kazancı çok.

Netanyahu’nun hesaplarına göre İsrail'de iktidar olanın kendisi olduğu kanıtlanıyor. Eskiden ordusu olan bir devlet olan İsrail, artık kararlarına itaat eden ve onun onaylamadığı askeri operasyonları ‘stratejik tuzak’ olarak nitelendiren bir orduya sahip bir devlet haline geldi.

dfrgt
Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonlar sırasında İsrail askerleri (İsrail ordusu)

Generallerin İsrail toplumundaki konumu zayıflıyor ve bununla birlikte onların arkasında saklanan derin devlet de zayıflıyor.

 Netanyahu yaklaşık yirmi yıldır bu süreci yürütüyor.

Bu şekilde iktidar koalisyonunu güçlendiren Netanyahu, en azından görev süresinin sonuna kadar hükümeti ayakta tutuyor ve böylece, yolsuzluk suçlamasıyla yargılanan ve kendisini mahkûm edip hapse atmak isteyen mahkeme nezdinde konumunu güçlendiriyor.

Seçimleri ertelemek zorunda kalacağı başka askeri operasyonlar düzenleyebilir.

Haaretz gazetesi dünkü başyazısında şöyle yazdı:

“Netanyahu son iki yılda yedi ayrı savaş bölgesiyle yetinmeyip sanki tüm dünyaya savaş açmaya kararlıymış gibi görünüyor ve böylece dünyadaki Yahudileri İsrail devletiyle birlikte uçuruma sürüklüyor.”

Böyle bir durumda, başarısızlık ölçütü artarsa, ABD Başkanı Donald Trump'ın onu kurtarmak için müdahale etmesi beklenebilir. Trump'ın onu ulusal bir kahraman olarak görmesi ve ‘Onu nasıl hapse atmak istiyorlar?’ diye sorması bunun bir göstergesi olarak yeterli.