Paris yönetimine Fas’ın Batı Sahra’daki egemenliğini tanıma çağrısı

Paris ve Londra’ya Fas’ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanıma çağrısı

Cumhuriyetçi Temsilci Lisa McClain (Getty)
Cumhuriyetçi Temsilci Lisa McClain (Getty)
TT

Paris yönetimine Fas’ın Batı Sahra’daki egemenliğini tanıma çağrısı

Cumhuriyetçi Temsilci Lisa McClain (Getty)
Cumhuriyetçi Temsilci Lisa McClain (Getty)

Fransız Milletvekili Pierre-Henri Dimon, İsrail Devleti'nin, Batı Sahra’nın Fas’ın bir parçası olduğunu tanıdığını açıklaması üzerine yaptığı açıklamada, "Fransa, Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanımak için neyi bekliyor?" sorusunu yöneltti.

Fransız Cumhuriyetçi Parti'nin temsilcisi Twitter hesabında yaptığı paylaşımda durum karşısındaki şaşkınlığını dile getirerek, “Dünyanın en büyük demokrasileri bu kararı aldı. Ancak Fransa, tarihsel olarak Fas Krallığı’nın dostu olmasına rağmen bu kararı almadı” ifadelerini kullandı. Fransız milletvekili, hükümetinin tutumunu ‘anlaşılmaz ve çok zararlı’ olarak değerlendirdi.

Öte yandan Fransa Senatosu'ndaki Merkez Birlik Grubu Başkanı Herve Marseille de, “İsrail Devleti'nin Fas'ın Sahra üzerindeki egemenliğini tanıma kararı, Fransa'ya ‘ilham’ vermelidir” dedi.

Fransa Ulusal Meclisi'ndeki (Parlamento) Cumhuriyetçiler Grubu’nun İlk Başkan Yardımcısı Michele Tabarot, "Fransa, İsrail'in Batı Sahra üzerindeki Fas egemenliğini tanıma kararını örnek almalı ve bu sorunu da Fas lehine çözmelidir. İsrail'in kararı tarihin gidişatına uygundur. Fransa, bu büyük jeostratejik meselede Faslı müttefiklerimizin lehine karar vermek için bu dinamikten ilham almalıdır” şeklinde konuştu.

Fotoğraf Altı:  Fransa Ulusal Meclisi'ndeki Cumhuriyetçiler Grubu’nun İlk Başkan Yardımcısı Michele Tabarot (Getty)
Fransa Ulusal Meclisi'ndeki Cumhuriyetçiler Grubu’nun İlk Başkan Yardımcısı Michele Tabarot (Getty)

Londra'da, İngiliz Lordlar Kamarası üyesi Stuart Polak, İsrail hükümetinin Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanıma kararını memnuniyetle karşıladı ve bunun ‘alınması gereken doğru tavır’ olduğunu söyledi. Polak, son zamanlarda İngiliz muhafazakâr Lordlar Kamarası üyelerinden oluşan bir heyet ile Fas'ın en büyük şehri olan Laayoune'yi ziyaret etti ve bölgenin sosyo-ekonomik gelişimini yakından inceledi. Polak, İsrail'in kararının ‘iyi bir işaret olduğunu’ ve ‘İngiliz hükümetini aynı yolu takip etmeye teşvik edeceklerini’ söyledi.

Fotoğraf Altı:  İngiliz Lordlar Kamarası üyesi Stuart Polak (Getty)
İngiliz Lordlar Kamarası üyesi Stuart Polak (Getty)

Lord Polak'ın açıklaması, İsrail'in Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanıma kararını memnuniyetle karşılayan diğer İngiliz simalarının açıklamalarına benzer. Örneğin, muhafazakar milletvekili Liam Fox, karar açıklanır açıklanmaz Twitter'da bir gönderi paylaşarak şunları yazdı: "Bölgede barış ve İbrahim Anlaşmaları için harika haber. İngiltere de İsrail'in izinden gitmeli.”

Washington'da Cumhuriyetçi Temsilci Lisa McClain, İsrail Devleti'nin Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanıma kararının ‘bölge ve dünya için iyi haber’ olduğunu söyledi.

ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Orta Doğu ve Kuzey Afrika meselelerinden sorumlu eski Yardımcısı David Schenker, İsrail'in Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanımasının, Fas'ın pozisyonunu destekleyen uluslararası dinamikle uyumlu olduğunu söyledi.

Schenker, Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanımasının Fas ile İsrail arasındaki ikili ilişkileri daha da güçlendireceğini söyledi. Bunun artık bir an meselesi olduğunu ifade eden Schenker, “İsrail’in bu adımı atması doğal bir durumdu” dedi. Schenker, ABD'nin bu konudaki kararlılığını da yineledi ve ABD'nin Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanıdığını ve bu tanıma bağlı kalacağını belirtti.

Washington Yakın Doğu Araştırmaları Enstitüsü Orta Doğu Politikası'nın İcra Direktörü Robert Satloff, İsrail hükümetinin Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanımasının ‘bölgesel anlaşmazlığın barışçıl bir şekilde çözülmesi için bir adım’ olduğunu söyledi. Satloff, Fas Haber Ajansı'na (MAP) yaptığı açıklamada, kararın ABD politikasını izleyen ve çatışmanın barışçıl bir şekilde çözülmesi için ivmeyi güçlendiren ‘hoş bir adım’ olduğunu ve ‘bölgesel anlaşmazlığın barışçıl bir şekilde çözülmesi için ivme kazandıracağını’ söyledi. Satloff, bölgesel anlaşmazlığın barışçıl bir şekilde çözülmesi için tek yolun Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanımak olduğunu söyledi.

Satloff, İsrail hükümetinin Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanımasının ‘iki yakın Washington ortağı arasındaki ilişkileri güçlendireceğini ve bölgesel barış ve güvenlik için olumlu bir katkı’ olacağını söyledi.

Kolombiya'nın Bogota şehrinde, Kolombiya Yahudi Cemaatleri Konseyi Başkanı Marcos Peckel, İsrail hükümetinin Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanımasının ‘Fas’ın diplomatik alandaki pozisyonunu güçlendirmeye’ ve ikili ilişkilere ivme kazandırmaya katkıda bulunacağını söyledi. Şarku’l Avsat’ın Fas haber ajansı MAP’ten aktardığı habere göre Peckel, Fas ve İsrail arasındaki ilişkilerin 2020'den beri ‘birçok alanda hızla geliştiğini’ ve ‘ticari, turizm, askeri ve diplomatik iş birliğinin hız kazandığını’ söyledi. Peckel, “İsrail'in bu pozisyonu benimsemesi tamamen doğaldır" dedi. Bu kararın ikili ilişkileri güçlendirmek için atılmış bir adım olduğunu söyledi. Peckel, "İlişkiler mutlaka gelişmeye devam edecek, çünkü yapılması gereken çok şey var" dedi.

Kolombiya Yahudi Cemaatleri Konseyi Başkanı, Fas ve İsrail arasındaki ilişkilerin turizm, bilimsel işbirliği, su ve tarım, diplomasi ve güvenlik ve siber güvenlik alanlarında gelişim fırsatları sunan parlak bir geleceği olduğunu söyledi.

Fas Kraliyet Sarayı’ndan geçtiğimiz Pazartesi akşamı yapılan açıklamada, Kral 6. Muhammed’in İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'dan bir mektup aldığını bildirildi. Netanyahu’nun mektubunda, İsrail hükümetinin Fas'ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanıdığını açıkladı belirtildi. Açıklamaya göre Netanyahu, İsrail hükümetinin bu kararının tüm ilgili İsrail hükümeti belgelerinde yer alacağını da teyit etti.



Trump'ın eş-Şera ile görüşmesi, çeyrek asırdır gerçekleşen ilk ABD-Suriye zirvesi olma özelliği taşıyor

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'yı Riyad'da kabul etti, 2 Şubat 2025. (AP)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'yı Riyad'da kabul etti, 2 Şubat 2025. (AP)
TT

Trump'ın eş-Şera ile görüşmesi, çeyrek asırdır gerçekleşen ilk ABD-Suriye zirvesi olma özelliği taşıyor

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'yı Riyad'da kabul etti, 2 Şubat 2025. (AP)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'yı Riyad'da kabul etti, 2 Şubat 2025. (AP)

ABD Başkanı Donald Trump bugün Suudi Arabistan'da, Beşşar Esed ve rejiminin devrilmesine öncülük eden Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile görüşecek. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, “Başkan Donald Trump, Suudi Arabistan ziyareti sırasında Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera’yla görüşmeyi kabul etti” denildi.

Bu açıklama, Trump'ın Riyad'daki Suudi Arabistan – ABD Yatırım Forumu sırasında yaptığı “Suriye ile normal ilişkileri yeniden tesis etmek için adımlar attım. Suriye'ye parlama şansı vermek için yaptırımların kaldırılması talimatı vereceğim. Artık parlama zamanı geldi. Tüm yaptırımları durduracağız. İyi şanslar Suriye, bize çok özel bir şey göster” açıklamasının ardından geldi.

Eş-Şera, eski Devlet Başkanı Hafız Esed'in 2000 yılında Cenevre'de Bill Clinton ile görüşmesinden bu yana bir ABD Başkanı ile görüşen ilk Suriye lideri olacak.

Bu arada haber siteleri Suriyeli kaynaklara dayanarak eş-Şera'nın bugün Suudi Arabistan'ı ziyaret edeceğini ve bu ziyaretin ABD Başkanı Donald Trump'ın Körfez liderleriyle yapacağı toplantıya denk geleceğini duyurdu. ABD, eş-Şera'nın geçtiğimiz aralık ayında iktidara gelmesinden bu yana onunla nasıl başa çıkacağını düşünüyor. Körfez liderleri Şam'daki yeni hükümeti desteklediklerini ve 14 yıllık iç savaş sırasında Esed rejimine destek veren İran'ın Suriye'de yeniden nüfuz sahibi olmasını engelleyeceği için Trump'ın da bu hükümeti desteklemesini istediklerini ifade ettiler.

fvyuı
Suriye’nin başkenti Şam’da Beşşar Esed ve Hafız Esed'in resimlerinin olduğu tabelayı kaldıran güvenlik güçleri (AFP)

Trump'la görüşme, 2003'te ABD öncülüğünde ülkenin işgalini takip eden isyandaki rolü nedeniyle bir zamanlar Irak'ta hapsedilen Suriye Cumhurbaşkanı için büyük bir destek.

Eş-Şera ocak ayında, Heyetu Tahriru’ş-Şam'ın (HTŞ) öncülüğündeki muhalif grupların Şam'a girerek Esed ailesinin 54 yıllık iktidarına son verdiği görkemli saldırıdan bir ay sonra Suriye'nin cumhurbaşkanı olarak atandı.

Dönemin Başkanı Joe Biden kararı, yönetimi henüz yeni Suriye hükümetini resmen tanımamış olan Trump'a bıraktı. Esed döneminde Şam'a uygulanan yaptırımlar halen yürürlükte.

Trump pazartesi günü yaptığı açıklamada, Suriye hükümetine yönelik yaptırımları kaldırmayı düşündüğünü söyledi. “Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldırmak isteyebiliriz, çünkü onlara yeni bir başlangıç için fırsat vermek istiyoruz” diyen Trump, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kendisini bu yönde teşvik ettiğini belirtti. Bu yorumlar, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'ya karşı derin bir kuşku duyan Trump için belirgin bir ton değişikliğine işaret ediyor.

fgtyhju
Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'yı Riyad'da kabul etti, 2 Şubat 2025. (AP)

Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığına göre, 30 Nisan'da Şam'da eş-Şera ile dört saat görüşen Trump yanlısı ABD'li aktivist Jonathan Bass, Suriyeli ve Körfez ülkelerinden aktivistlerle birlikte, Trump'ın Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ziyareti sırasında iki başkan arasında tarihi bir görüşme ayarlamaya çalıştı.

dfevrgthyju
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera geçtiğimiz mart ayında Kahire'de Filistin konulu Arap Birliği Zirvesi’ne katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Suriye, ülkeyi küresel finans sisteminden izole eden ve 14 yıllık acımasız bir savaşın ardından ekonomik iyileşmeyi son derece zorlaştıran ABD yaptırımlarının hafifletilmesi için Washington'un koşullarını yerine getirmekte zorlanıyor.

Bugün Riyad'da ABD Başkanı ile görüşmeye hazırlanan eş-Şera, kendisine yapılan resmi davetin önde gelen İran yanlısı Iraklı siyasetçiler ve destekçileri tarafından ağır bir şekilde eleştirilmesinin ardından cumartesi günü Bağdat'ta yapılacak Arap Birliği Zirvesi’ne katılmayacağı için özür diledi.

Diplomatik bir kaynak pazartesi günü AFP'ye yaptığı açıklamada, “Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, 17 Mayıs'ta Irak'ın başkenti Bağdat'ta yapılması planlanan 34. olağan Arap Birliği Zirvesi’ne katılmayacak. Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani ülkesinin zirve heyetine başkanlık edecek” dedi.