Ayşe Musa, Sudan ‘fırsatçılarını’ eleştirdi

Sudan Egemenlik Konseyi üyeliği görevinden istifa eden Ayşe Musa, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamalarda, çözümün ‘acil durum hükümeti’ ile başlayacağını söyledi.

Sudan Egemenlik Konseyi üyeliği görevinden istifa eden Dr. Ayşe Musa'nın bir arşiv fotoğrafı (Reuters)
Sudan Egemenlik Konseyi üyeliği görevinden istifa eden Dr. Ayşe Musa'nın bir arşiv fotoğrafı (Reuters)
TT

Ayşe Musa, Sudan ‘fırsatçılarını’ eleştirdi

Sudan Egemenlik Konseyi üyeliği görevinden istifa eden Dr. Ayşe Musa'nın bir arşiv fotoğrafı (Reuters)
Sudan Egemenlik Konseyi üyeliği görevinden istifa eden Dr. Ayşe Musa'nın bir arşiv fotoğrafı (Reuters)

Tüm gözler, Sudan ordusu temsilcileri ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında yeni bir müzakere turunun başlamasının beklendiği Cidde'ye yönelmişken, Sudan Egemenlik Konseyi'nden istifa eden Dr. Ayşe Musa, ülkedeki askeri teşkilatların birleştirilmesi gerektiğini vurguladı. Musa, tarafları, şu ana kadar içerde ve dışarda savaşın yıkmış olduğu ne varsa hepsini yeniden inşa etmek için yeni bir yol haritası belirlemeye çağırdı.

Dr. Ayşe Musa, Şarku’l Avsat'a verdiği röportajda, “Sudan ahvaline hâkim olan ve hassas sürecin liderleri olduklarını iddia eden, ancak Sudan'ın zenginliğini elde etmek üzere aç gözlü ülkelerden veya yozlaşmış rejimlerden gelenlerin kişisel arzularına veya kendi şahsi emellerine hizmet etmek için fırsatçılığa bürünmüş kimselere” karşı sert bir saldırı başlattı.

İleri görüşlü kadrolar

Musa, “Biz, Ulusal Demokratik Dönüşüm ve Savaşın Durdurulması Mekanizması olarak, mevcut durumun ihtiyaç duyduğu en iyi şeyin yetkin, deneyimli ve ileri görüşlü bir kadro tarafından yönetilen acil durum hükümeti olduğuna inanıyoruz. Bu hükümet, geniş anayasal halk müzakeresi vizyonlarına dayanan bir yaklaşım benimseyecek” ifadelerini kullandı.

Musa sözlerini şöyle sürdürdü: “Böylece kalıtsal tahakküm ve yolsuzluk sıkıntısından arınmış, deneyimle rafine edilmiş parti üyelerinden oluşan parlamentoya dayalı demokratik sivil hükümet oluşturmak için şeffaf seçimler yapacak bir geçiş hükümetinin kurulmasına yol açılmış olur.”

Musa, “Sudan ordusunun, her türden silahlı birlikler ve milislerin siyaset sahnesinde yeri olduğunu düşünmüyorum. Zira bu sadece sivil toplumun rolüdür. Ordu tek ve bir olmalıdır. Ülkenin ve güvenliğinin koruyucusudur. Ordunun hükümetle siyasi ilişkisi, sırasıyla Adalet ve İçişleri Bakanları ve onların polis ve güvenlik teşkilatları aracılığıyla gerçekleşir” dedi.

“Meselenin karmaşıklığı beni istifa etmeye sevk etti”

Musa, sözlerine şöyle devam etti: “Bu öneri, benim Sudan Egemenlik Konseyi’ndeki görev süremin başında ve ülke bu felaketle karşılaşmadan önce biliniyordu. Öyle ki ben, silahlarını bırakan HDK mensuplarının serbest bırakılması, kanunlara tabi bir şekilde orduya katılıp haklarının verilmesi veya dönüp gitmeleri adına çağrıda bulundum. Sanırım bu olay, iki taraf arasındaki (sivil, askeri) ilişkinin kötüleştiği zamandı. Meselenin karmaşıklığı beni istifa etmeye sevk etti.”

Musa, “Savaş halini sona erdirmeyi amaçlayan girişimleri bir araya getirmek için sivil gruplar tarafından öne sürülen bazı fikirlerin başarısı ve ülkenin geleceği için öne sürülen bu gruplar içindeki çeşitlilik kabul edilmeli ve durumlarla başa çıkmada incelik esas alınmalıdır. Söylediklerim problemler değildir. Çatışma bölgelerinden başlayarak şehir merkezlerine ve ardından ülkenin başkentine kadar Sudan'ın her yerinde bu bakış açısı hâkim olmalıdır” anlayışı üzerinde durdu.

Adil hesaplaşma

Musa, “savaş sonrası yeniden yapılanma için ince düşünülmüş bir plan hazırlanması, bu yıkıcı savaşa neden olan, katkıda bulunan ve yürütenler için adil ve caydırıcı bir şekilde yargılanma sağlanması, başta çocuklar, kadınlar ve yaşlılar olmak üzere savaşla alakası olmayan milyonlarca şehit ve kurbanın kısasının alınmasının zorunluluğunu” vurguladı.

Sudan Egemenlik Konseyi'nin istifa eden kadın üyesi Musa, “Herhangi bir ülkenin ve özellikle de Sudan devletinin yönetiminde bir kadının bulunması gerektiğini” vurguladı. Musa, “Sudan'da (halifelik) sömürgecilikten sonra, kadının bir insan olarak, hakları ve ödevleri olan bir vatandaş olarak haklarını silmeye başladı. Gelenek ve göreneklerden değil, vatandaşlıktan, eğitim, sağlık, annelik ve iş hayatından bahsediyorum. Liderlik ve karar verme pozisyonlarındaki kadınların güvence altına alınması, toplumsal dengeyi ayakta tutan ve kamusal yaşamı geliştiren bir unsurdur” ifadelerini kullandı.



Gazze ateşkesi: Müzakereler ‘son aşamada’

Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Müzakereler ‘son aşamada’

Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)

Gazze Şeridi'nde 15 ayı aşkın süredir devam eden ve binlerce insanın ölümüne yol açan savaşın ardından bir ateşkes anlaşmasına varılması için yapılan görüşmeler ‘son aşamaya’ geldi.

Donald Trump'ın 20 Ocak'ta Beyaz Saray'a dönmesinden birkaç gün önce Doha'da, Gazze Şeridi'nde tutulan esirlerin serbest bırakılması eşliğinde bir ateşkese varılması için dolaylı görüşmeler yoğunlaştı.

Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Muhammed eş-Şenavi'nin açıklamasına göre ABD Başkanı Joe Biden ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi dün yaptıkları telefon görüşmesinde, her iki tarafı da Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması için yürütülen müzakerelerde ‘gerekli esnekliği’ göstermeye çağırdı.

ABD ve Mısır ile birlikte ana arabulucu olan Katar, müzakerelerin ‘son aşamalarında’ olduğunu ve bir anlaşmaya varmanın önündeki son engellerin ‘çözüldüğünü’ belirtti, ancak bunların ne olduğunu açıklamadı. Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari, “Bunun çok yakında bir anlaşmayla sonuçlanacağından umutluyuz” dedi.

Hamas'a yakın iki kaynak, ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında İsrail'in yaklaşık bin Filistinli tutukluyu serbest bırakması karşılığında Hamas’ın 33 esiri serbest bırakacağını söyledi. AFP'ye konuşan kaynaklardan birine göre serbest bırakma ‘çocuk ve kadınlardan başlayarak gruplar halinde’ gerçekleşecek. Hamas, ‘müzakerelerin bu turunun net ve kapsamlı bir anlaşmayla sona ermesi’ umudunu dile getirdi.

İsrail Hükümet Sözcüsü David Mencer, İsrail'in ilk aşamada ‘33 esirin’ serbest bırakılmasını istediğini ve ‘yüzlerce’ Filistinli tutukluyu serbest bırakmaya hazır olduğunu doğruladı.

‘Zaman tükeniyor’

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından güvenilir kabul edilen Hamas yönetimindeki Sağlık Bakanlığı verilerine göre, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik savaşında çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 46 bin 645'ten fazla Filistinli hayatını kaybetti. İsrail, Gazze Şeridi'ne hava saldırıları düzenlemeye devam ederken, Gazze Şeridi’ndeki Sağlık Bakanlığı'na göre dün sabaha kadar geçen son 24 saat içinde en az 61 Filistinli yaşamını yitirdi.

ZXCSDFER
Deyr el-Balah'taki İsrail saldırısının ardından Aksa Şehitleri Hastanesi’ne sevk edilen yaralı bir Filistinli çocuk (EPA)

Gazze Şeridi'nde yerinden edilen Nadia Mustafa Madi isimli Filistinli, ateşkes sağlanmasını umut ediyor. Madi, “Enkazın ortasında hayatımı yeniden inşa etmeye hazırım” dedi.

Savaşın patlak vermesinden bu yana, Kasım 2023'ün sonunda sadece bir hafta süren bir ateşkes yapıldı ve o zamandan beri dolaylı müzakereler her iki tarafın da uzlaşmazlığı nedeniyle engellendi. Bununla birlikte, Donald Trump'ın seçimden önce esirlerin serbest bırakılmaması halinde bölgeyi ‘cehenneme’ çevirme sözü vermesinin ardından, Gazze Şeridi'nde halen tutulan esirlerin serbest bırakılması ve ateşkese varılması için uluslararası baskı arttı.

CDVFGTHYJ
Han Yunus'taki bir yardım noktasından yiyecek almak için mücadele eden Filistinliler (AP)

Gazze Şeridi’nde tutulan esirlerden Carmel Gat'ın akrabası Jill Dickman, dün akşam Kudüs'te düzenlenen miting sırasında şunları söyledi: “Zamanımız tükeniyor… Hayatta olan esirler eninde sonunda ölecek. Şimdi harekete geçmeliyiz.”

‘Tampon bölge’

İsrailli bir yetkiliye göre anlaşmanın ikinci aşamasına ilişkin müzakereler, ilk aşamanın yürürlüğe girmesinden sonraki ‘on altıncı gün’ başlayacak. Şarku’l Avsat’ın Times of Israel'den aktardığı habere göre ikinci aşamada ‘kalan esirlerin, erkek askerlerin, askerlik çağındaki erkeklerin ve öldürülen esirlerin cesetlerinin serbest bırakılması’ ele alınacak.

“Hedefe yakınız ama henüz orada değiliz” diyen İsrailli yetkili, İsrail'in ‘ölü ve diri tüm esirler iade edilene kadar’ Gazze Şeridi'nden ayrılmayacağını vurguladı. İsrail medyası da ilk aşamanın uygulanması sırasında İsrail'in Gazze Şeridi'nde bir ‘tampon bölge’ oluşturmasına izin verileceğini bildirdi. AFP'ye konuşan Hamas'a yakın bir kaynağa göre İsrail ordusu, ‘Gazze Şeridi'nin 800 metre içinde, güneyde Refah'tan kuzeyde Beyt Hanun'a kadar uzanan bir şeritte’ kalacak.

İsrailli yorumculara göre Netanyahu nihayetinde kabinesindeki aşırı sağcı bakanların ateşkes aleyhindeki baskılarını görmezden gelmeye karar verdi. İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar Roma'dan yaptığı açıklamada, “Esirler konusunda bir anlaşmaya varmak için bizim tarafımızda gerçek bir irade var. Eğer başarılı olursak, hükümette çoğunluk anlaşmadan yana olacaktır” ifadelerini kullandı.

XCDFV
Tel Aviv'deki İsrail Savunma Bakanlığı önünde Gazze Şeridi'nde tutulan esirlerin serbest bırakılması için harekete geçilmesi çağrısında bulunan bir pankart tutan protestocu (AFP)

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün Washington'da yaptığı konuşmada, Gazze Şeridi'ne uluslararası bir güvenlik gücü gönderilmesini ve bu gücün BM gözetiminde olmasını önerdi. Blinken ayrıca, işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Filistin Yönetimi'nin gelecekte Gazze Şeridi'ni yönetmesini teklif etti.