Lübnan: Berri, Hizbullah ile Basil arasındaki diyaloğun ilerlemesinden dolayı iyimser

Elinde Le Drian’ın göreviyle sınırlı olmayan veriler var.

Berri, son Beyrut ziyaretinde Le Drian ile görüştü (AFP)
Berri, son Beyrut ziyaretinde Le Drian ile görüştü (AFP)
TT

Lübnan: Berri, Hizbullah ile Basil arasındaki diyaloğun ilerlemesinden dolayı iyimser

Berri, son Beyrut ziyaretinde Le Drian ile görüştü (AFP)
Berri, son Beyrut ziyaretinde Le Drian ile görüştü (AFP)

Siyasi kaynaklar, Hizbullah ile Özgür Yurtsever Hareket lideri Milletvekili Cibran Basil arasındaki diyaloğun somut bir ilerleme kaydetmeye başladığını ortaya koydu. Bu gelişmeyle birlikte Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri, Fransa Cumhurbaşkanının Özel Temsilcisi ve eski Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian ile ikinci kez görüştükten sonra bunun cumhurbaşkanlığı krizi duvarında bir gedik açtığını dile getirdi. Şarku’l Avsat’a konuşan Berri, iyimserliğinin Le Drian’ın Eylül ayındaki çalışma toplantısına hazırlık olarak, parlamento bloklarının başkanlarıyla yaptığı toplantılarda hâkim olan atmosferden kaynaklanmadığını söyledi. Berri, iyimserliğinin sebebinin Hizbullah ile Basil arasındaki diyaloğun yeniden başlamasına ilişkin olumlu atmosfer olduğunu dile getirdi.

Siyasi kaynaklara göre Hizbullah, Basil ile diyaloğun yeniden başlaması çerçevesinde müttefikleri Berri’yi ve Marada Hareketi lideri eski Milletvekili Süleyman Franciyye’yi diyaloğun ilerlediği bir atmosfere sokmaya hevesli. Bu durum, kendisi ile Basil arasındaki karşılıklı siyasi ve medya atışmalarının neden durduğunu da açıklıyor.

Kaynaklar, Basil’in Hizbullah ile diyaloğu yoğunlaştırmaya yeniden başlamasının zamanı kısaltmayı amaçladığını da söylerken, bunun eski Bakan Cihad Azur’un cumhurbaşkanlığı adaylığını desteklemek için muhalefetle ‘sayfayı çevirmeye’ hazır olduğu anlamına geldiğine dikkati çekti.

Siyasi kaynaklar, Hizbullah’ın Franciyye’ye desteğini sürdüreceğini söyledi. Direnişe Vefa Bloğu Başkanı Milletvekili Muhammed Raad da Le Drian’a bu durumu doğruladı. Partiden bir yetkili de kapalı bir toplantı sırasında Hizbullah’ın ‘deniz kuruyana kadar’ Franciyye’ye desteğini sürdüreceğini belirtti.

Aynı kaynaklar, Basil’in Hizbullah’a yeniden açılmasının, Güçlü Lübnan Bloğu ve Özgür Yurtsever Hareket içinde muhalefetle karşılanmadığını açıkladı. Ayrıca, Basil’in geçmişte karşılaştığı itirazları ortadan kaldırmayı başaran Cumhurbaşkanı Avn’a övgüde bulunan kaynaklar, bu başarının protestoculara hâkim olan siyasi sakinliği açıkladığını dile getirdi.

Hizbullah ve Basil arasındaki diyaloğun yeniden başlamasında hâkim olan ilerlemenin, Basil’in ABD Hazine Bakanlığı tarafından kendisine uygulanan yaptırımları kaldırma çabalarının çıkmaza girdiğini hissetmesinden kaynaklandığına dikkati çeken kaynaklar, Azur’un adaylığı hususunda muhalefetle uyguladığı boykotun da uzun sürmeyeceğini vurguladı. Ayrıca kaynaklar, Basil’in, aralarındaki iletişimi kesmeyi amaçlamadığını, aksine kendisiyle hızlandırılmış bir diyalog için baskı yapacağı bir mesaj iletmesine ihtiyacı olduğunu belirtti.

Kaynaklar, Basil’in Azur’u destekleyen muhalif güçler içinde en güçlü halka olmayacağını düşünerek, Hizbullah’a yönelmeye karar verdiğini, bu nedenle Hizbullah ile Şii ikiliye meydan okumayan alternatif bir aday arayışı konusunda anlaşmaya varılması gerektiğini vurguladı. Kaynaklara göre Basil, Hizbullah ile diyaloğu yeniden başlatırken, kendi bloğu ve siyasi akımı içerisinde bunu parça parça sunabilmek için Hizbullah ile tek doz anlaşmaya varmak yerine adım adım bir politika izliyor. Kaynaklar ayrıca Basil’in, diyaloğu çerçevesinde genişletilmiş idari ademi merkeziyetçiliğin onaylanması, güven fonu ve çözüm hususundaki konumu ile ilgili 3 ana noktaya odaklandığını ifade etti.

Kaynaklar, şu soruları gündeme getirdi; Basil, altı yılı feda etmeye hazır olduğunu mu kastetmek istiyor? Cumhurbaşkanlığı programında ortaya koyduğu şeyler ne? Siyasi anlaşmadaki varlığını doğrulamak için sabırsız mı? Hizbullah’tan başka kim istediği garantileri sağlayabilir?



Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?
TT

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Hizbullah'a yönelik çağrı cihazı saldırısıyla ilgili en büyük soru: Neden şimdi?

Colin P. Clarke

Lübnan ve Suriye’nin bazı bölgelerinde salı günü gerçekleştirilen eş zamanlı bir saldırıda, Lübnan’daki Hizbullah Hareketi tarafından kullanılan yüzlerce çağrı cihazı peş peşe patladı. Saldırıda en az 10 kişi öldü, binlerce kişi yaralandı.

Birçok kişi saldırının neden şimdi düzenlendiğini ve saldırının zamanlamasının daha geniş bir anlamı olup olmadığını merak ediyor.

İsrail, ABD'nin daha geniş çaplı bir operasyonun, bölgede topyekûn bir savaşa yol açabileceği yönündeki uyarılarına rağmen, Hizbullah’ın saldırılarını önlemenin savaştaki hedeflerinden biri olduğunu açıkladı. Çağrı cihazı saldırısı İsrail'in Lübnan'da Hizbullah'a karşı yürüteceği uzun vadeli bir askeri harekatın başlangıcı olabileceği gibi, İsrail ile İran'ın vekilleri arasında uzun süredir devam eden gölge savaşının son gizli operasyonu da olabilir. İsrail, saldırıyı fark edilmeden gerçekleştirilebileceği zaman aralığı sınırlı olduğu için de böyle bir saldırı düzenlemiş olabilir.

İsrail'in istihbarat servisi Mossad için bu saldırı, 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırısında yaşanan başarısızlıklar nedeniyle ciddi şekilde zedelenen itibarını iyileştirme yolunda atılan sağlam bir adım olabilir. Saldırı aynı zamanda bir casus romanından fırlamış gibi görünüyor. Mossad'ın böylesine büyük ve dramatik bir operasyonu nasıl gerçekleştirebildiğine dair çok sayıda hipotez ortaya atıldı. Patlayıcıların çağrı cihazlarına üretim aşamasında mı yoksa tedarik süreci sırasında mı yerleştirilmiş olabileceğini henüz bilmiyoruz.

Hizbullah, İsrail'in siber saldırılarına karşı önlem amacıyla çağrı cihazları gibi eski iletişim araçlarını kullanıyordu. Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın alternatif iletişim araçları kullanmaya çağırdığı Hizbullah üyeleri 7 Ekim saldırısının ardından cep telefonu kullanmaktan büyük ölçüde kaçındılar.

Bazı kişiler cihazlara sızan kötü amaçlı yazılımın pillerin aşırı ısınmasına ve sonunda patlamasına neden olduğunu düşünüyor. Oysa saldırı titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi. Saldırının anlık etkisi ne olursa olsun, ortaya çıkan tablo Hizbullah'ın paranoyasını arttıracak ve Mossad'ın gelecekte yapabileceklerine karşı daha fazla temkinli olmasına yol açacak. Hizbullah'ın bu saldırının ardından iç güvenlik aygıtında bir revizyona gidebilir, operasyonel güvenliğindeki boşlukları gözden geçirebilir ve üyelerinin yeteneklerini arttırmaya çalışabilir. Tüm bunlar aynı zamanda Hizbullah içinde kan dökülmesine yol açabilir ve içeride bir casus avı başlayabilir. Bu da İsrail istihbaratı için bir başka kazanç olacaktır.

Saldırı, titiz bir planlama ve ayrıntılara gösterilen özenle dikkatlice organize edildi.

Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’ye geçtiğimiz temmuz ayı sonlarında Tahran'da düzenlenen suikastta olduğu gibi çağrı cihazı saldırısının arkasındaki nedenlerden biri de Mossad'ın prestijini yeniden kazanma konusundaki kararlılığıydı. İsrail istihbaratı 7 Ekim 2023 saldırısından önce her şeye gücünün yetebileceği yönünde güçlü bir imaja sahipti. Mossad efsaneleri, Steven Spielberg yönettiği Münih ve Netflix yapımı Kaos gibi popüler casusluk filmleriyle ekranlara taşınmıştı.

İsrail'in hedef odaklı suikastlarında, geçtiğimiz ocak ayında Beyrut'ta Hamas'ın Siyasi Büro Başkan Yardımcı Salih el-Aruri, temmuz ayı sonlarında yine Beyrut'ta Hizbullah’ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükür ve Şükür’den kısa bir süre sonra da İsmail Heniyye öldürüldü.

dfv fdev
Patlayan çağrı cihazlarından birinden geri kalanlar Beyrut'ta sergilendi, 18 Eylül (AFP)

İsrail'in gizli operasyonlarının Mossad'ın imajını iyileştirmenin yanı sıra daha pratik bir etkisi de var. Saldırı büyük olasılıkla Hizbullah'ın komuta ve kontrol merkezini yok etti. Bu da öngörülebilir gelecekte Hizbullah için büyük iletişim sorunlarına yol açacak. Dahası, salı günü gerçekleşen saldırıda yüzlerce Hizbullah üyesi yaralandı. Bazılarının parmaklarının ya da ellerinin koptuğu ya da geçici de olsa sahadan uzaklaşmalarına neden olan başka yaralanmalar gibi fiziksel bozukluklara sebep olduğu şüphesiz.

Yemen'deki Husiler, Irak ve Suriye'deki milisler ve İran'ın diğer vekilleri daha fazla önlem almaya başlayacaktır. Bu durum söz konusu grupların birbirleriyle iletişim kurma şekillerinde değişikliklere yol açarak koordinasyon düzeylerini doğrudan etkileyebilir ve saldırı düzenleme kabiliyetlerini engelleyebilir.