Lübnan'daki Ayn el-Hilve Kampı baskınının sorumlusu kim?

Radikal gruplar kamp sakinlerini ablukaya alırken çatışmalar Sayda’da istikrarı tehdit ediyor

Ayn el-Hilve (AA)
Ayn el-Hilve (AA)
TT

Lübnan'daki Ayn el-Hilve Kampı baskınının sorumlusu kim?

Ayn el-Hilve (AA)
Ayn el-Hilve (AA)

Lübnan'da Filistinli mültecilerin kaldığı Ayn el-Hilve Kampı’nda yaşanan çatışmaların Lübnan'daki Filistinli en büyük grup olan El Fetih Hareketi ile kendisine ‘Eş-Şebabu’l-Muslim’ (Müslüman Gençlik) adını veren ve El Fetih Hareketi komutanlarından Ebu Eşref el-Armuşi’nin beraberindeki dört kişiyle birlikte Sayda’da pusuya düşürülerek öldürülmesini üstlenen bir grup arasında olduğunu düşünenler yanılıyorlar. Çünkü Armuşi suikastı planı söz konusu grubun yapabileceklerinin ötesine geçiyor. Bu yüzden Armuşi’yi kimin tuzağa düşürdüğü halen bilinmiyor. Suikast planında Armuşi’nin konvoyunun geçmesi gereken yollar kapatılmış ve konvoy üzerine ateş açılan yola çıkmak zorunda bırakılmıştı.

El Fetih’in önde gelen saha komutanlarından biri olan Armuşi’nin suikastıyla ilgili Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynaklar, Armuşi suikastının Eş-Şebab’ul-Muslim’in değil, böylesi ağır suçlar işleyebilecek yeterli deneyime sahip ve bir Eş-Şebab’ul-Muslim üyesinin bir El Fetih üyesi tarafından öldürülmesinin neden olduğu gergin atmosferden yararlanan tarafların planı olduğunu söylediler. Kaynaklara öre Armuşi'nin Eş-Şebab’ul-Muslim üyesini öldüren El Fetih üyesini Lübnanlı yetkililere teslim etmesi gerekiyordu, ancak Armuşi biri veya birileri tarafından silahlı pusuya düşürülerek öldürüldü.

Filistinli kaynaklar, Filistinlilerin kaldığı kamplardan farklı olarak Ayn el-Hilve Kampı’na bir yandan çatışmaların yayılmasına yol açabilecek bir yandan da radikal grupların büyümesine neden olan El Fetih Hareketi’ndeki örgütsel ve askeri yapının gevşemesine zamanında müdahale edebilecek bir merciinin olmaması nedeniyle bir anormallik oluşturmaya başladığına dikkati çekiyor.

Aynı kaynaklar, Ayn el-Hilve Kampı’nın bir hesaplaşma arenasına ve bazı tarafların mesajlaşma alanına dönerek bölgedeki çelişkilerin rehinesi haline gelmesinden dolayı hızla bir yumuşak karına dönüştüğünün altını çizdiler. Kaynaklara göre Lübnan’ın güneyindeki Sayda ilinin kenar mahallelerinde yer alan Ayn el-Hilve Kampı, güvenlik ortamının olmaması, kontrolsüz silahların çoğalması ve yolların kapatılması gibi etkenlerle güneyde istikrar için tehlike oluşturuyor.

Filistinli kaynaklar, Eş-Şebab’ul-Muslim’in, DEAŞ, Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ), El Kaide, Bilal el-Bedir liderliğindeki Cunudu'ş-Şam ve Fetih’ul-İslam örgütlerinin uyuyan hücreleri ve Abra'da Lübnan askerlerinin ölümüne yol açmak suçundan hapis cezasına çarptırılan Şeyh Ahmed el-Esir’in destekçileri de dahil olmak üzere çeşitli yönelimlerden grupların yer alacağı siyasi çatı oluşturmadıktan sonra El Fetih ile açıkça savaşa giremeyeceğini düşünüyorlar.

Ayn el-Hilve Kampı’nda Suriye'deki iç savaştan kaçıp buraya sığınan ve çoğu güvenlik servisleri tarafından aranan onlarca Suriyelinin de olduğunu söyleyen kaynaklar, bunlara işledikleri suçlar nedeniyle Lübnan yargısından buraya kaçan Lübnanlıların yanı sıra güvenliği ihlal etmek, isyana teşvik etmek ve Trablusşam'da Lübnan güvenlik güçlerine direnmek suçlamalarıyla aranan güneylilerin eklendiğini belirttiler.

Güvenlik güçleri tarafından aranan diğer kişiler arasında Lübnanlıların ve Filistinlilerin Suriye'de DEAŞ saflarına katılmalarını kolaylaştırmakla suçlananların olduğunu ve bu kişilerin yıllardır kampta bir oluşum haline geldiklerini belirten kaynaklar, kampın bir askeri ve siyasi yapılar merkezi haline geldiğini, kamp sakinleri ve başta Sayda olmak üzere civar şehir ve kasabalar için tehdit oluşturduğunu görmezden gelmenin artık mümkün olmadığını belirttiler.

Konuyla ilgili Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklara göre radikal gruplar, genellikle Asabetu'l-Ensar grubunun kontrol ettiği mahallelere sığınma arayışına başladıklarını belirttiler. Ancak Asabetu’l-Ensar grubunun kurucusu Ebu Mihcen’in halen Sayda'da dört hakime suikast düzenlemek suçundan yargıdan kaçıp saklandığını aktaran kaynaklar, yerine kardeşi Ebu Tarık el-Saadi’nin geçtiğini, ölümü üzerine ise yerine Şeridi ailesinden birinin getirildiğini söylediler.

Lübnanlı kaynaklar, Asabetu’l-Ensar grubunun kamptaki güvenlik ve istikrara yönelik tehdidin ardındaki radikal grupların önde gelen isimlerini gizleyememesinin ardındaki nedenlere ilişkin “Asabetu’l-Ensar, Filistinli gruplardan bir isim hedef alındığında kampın güvenlik sorumlularından biri olarak onlara koruma sağlaması gerekmez miydi?” diye sordular.

Ayn el-Hilve Kampı’nın şu anda kanun kaçaklarının sığınak listesinin başında yer aldığının altını çizen kaynaklar, kampın radikal gruplardan, ağırlıklı olarak kınama ve ihbar niteliğindeki açıklamalar yapılarak kurtarılamayacağını vurguladılar. Lübnan-Filistin Koordinasyon Komiteleri’nin ısrarı üzerine aranan kişileri teslim ederek değil, daha çok katı önlemler alınması gerektiğine işaret eden kaynaklar, çünkü meseleleri kökten çözmemenin durumun daha da çıkmaza girmesine neden olacağına dikkati çektiler.

Filistin Kurtuluş Örgütü'ne (FKÖ) bağlı Filistinli grupların ve Suriye ve İran tarafından desteklenen Filistin Güçleri İttifakı’nın, radikal grupları dizginlemedeki ve kampın ve komşu şehirlerin ve kasabaların güvenliğini bozmalarını engellemedeki rolüne ilişkin halen soru işaretleri var. Kampın kanun kaçaklarının sığınağı olmaktan kurtulmasını ve bilinmeyen bir geleceğe doğru sürüklenmesinin önlenmesini engelleyenler mi var yoksa bu grupların kampın radikallerin pençesinden kurtarmak için kırmızı çizgileri aşmalarını engelleyen bölgesel hesapları mı var?

Tüm bunlara rağmen Lübnan devletinin burada sorumluluğu olmadığı söylenemez. Lübnan devleti kampta güvenliği sağlamak yerine 2006 martında Meclis binasında Meclis Başkanı'nın daveti üzerine gerçekleşen diyalogda alınan ve aralarında Filistinli grupların silahlarının kampların dışına çıkarılması kararının da yer aldığı kararlara odaklandı. Peki dışarıdaki şartların Filistinli grupların silahlarını kabul etmeye uygun olmadığı bahanesiyle devletin Ayn el-Hilve Kampı’nda kontrolüne başka bir alternatif getirilebilir mi? Kampta zaman zaman çatışmaların yeniden başlaması karşısında durum nasıl şekillenecek?



Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
TT

Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Hamas kaynaklarına göre Hamas yönetimi, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail'in şartlarını kabul ettiğini açıkladığı Gazze Şeridi'nde iki aylık (60 günlük) ateşkes önerisini inceliyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, bu kaynaklardan birinin önerideki ‘tuzaklar’ olarak nitelendirdiği hususlar nedeniyle yeni öneri üzerindeki müzakerelerde ‘ihtiyatlı’ davranıldığını ve kaynakların tahminlerine göre ‘savaşı sona erdirecek net bir şart’ konusunun halen belirsiz olduğunu söyledi.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri, 20 aydır devam eden ve on binlerce kişinin ölümüne yol açan savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmaya varmak üzere müzakerelerin ikinci aşamada sürdürülmesi temelinde geçici bir anlaşmaya varılması amacıyla ABD'nin de aralarında bulunduğu arabulucular tarafından hummalı bir çalışmaya sahne oluyor.

Xnjc
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Trump dün akşam sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, İsrail'in yeni bir ateşkes önerisini kabul ettiğini duyurdu ve yönetiminden temsilcilerin ‘İsraillilerle Gazze konusunda uzun ve verimli bir toplantı’ yaptığını açıkladı.

Hamas'ın savaşın sona ermemesine ilişkin kaygılarına dolaylı bir yanıt verdiği anlaşılan Trump, 60 günlük süre zarfında tüm tarafların savaşı sona erdirmek için çalışacağını söyledi.

Trump, Hamas'ı anlaşmayı kabul etmeye çağırdı ve anlaşmayı reddetmenin vahim sonuçları olacağı konusunda uyardı. Trump, “Hamas'ın Ortadoğu'nun iyiliği için bu anlaşmayı kabul etmesini umuyorum. Çünkü durum daha iyiye gitmeyecek, daha da kötüleşecek” ifadelerini kullandı.

Güncellenmiş bir versiyon

Hamas'tan önde gelen kaynaklar Şarku’l Avsat'a Trump'ın bahsettiği teklifin ‘harekete ulaştığını’ ifade ederek, bunun ‘ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un önceki teklifinin güncellenmiş bir versiyonu’ olduğunu belirtti.

Kaynaklar, Hamas liderliğinin ‘varılabilecek herhangi bir anlaşmayı destekleyecek bir Filistin mutabakatı’ elde etmek amacıyla öneriyi Filistinli gruplara ilettiğini bildirdi.

Ckkdk
Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Reuters)

Bazı Hamas kaynaklarına göre yeni öneri de öncekiler gibi Filistinlilerin haklarını karşılayan tüm talepleri karşılamıyor ve aşılması gereken pek çok tuzak içeriyor. Muhtemelen derinlemesine incelendikten sonra, gruplarla istişare edilerek kapsamlı bir Filistin pozisyonu ile yanıt verilecek.

Görmezden gelinen noktalar

Hamas'tan bir kaynak ‘bu teklifin, özellikle 60 günlük ateşkes olarak bilinen Witkoff teklifinde Katarlı arabulucu tarafından sunulan bazı değişikliklerle ilgili olarak son günlerde ve haftalarda yapılan toplantılarda müzakere heyetinin talep ettiği bazı noktaları görmezden geldiğine’ dikkat çekti.

Hamas'tan aynı kaynaklar, Filistinli grupların ‘İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesi konusuyla ilgili net maddelere ihtiyaç duyduklarını ve savaşın sona ermesiyle ilgili net bir madde elde etme ihtiyacında ısrar ettiklerini’ doğruladı.

Kaynaklar ayrıca, ‘insani yardım protokolünün özellikle hastanelerin, okulların ve altyapının yeniden inşasıyla ilgili maddesinin halen gevşek olduğu ve İsrail'in bunu yapması için herhangi bir zorunluluk taşımadığı’ uyarısında bulundu. Kaynaklara göre madde sadece Gazze Şeridi'ne yardım taşıyan tırların sayısının arttırılmasından bahsediyor.

Değişikliklerle birlikte olumlu tahminler

Kaynaklar, ‘müzakerelerin ardından, arabuluculara iletilecek bazı değişikliklerle birlikte teklifin olumlu karşılanmasını’ bekliyor.

Ancak diğer kaynaklar, ‘önerinin şu anki haliyle gönülsüzce kabul edileceğini’ belirterek, “Kabul, arabulucuların ve ABD'nin müzakereler devam ettiği sürece anlaşmanın devamını garanti altına alma taahhüdü, yani müzakereler devam ettiği sürece 60 gün sonra savaşın yeniden başlamayacağına dair verdikleri bazı güvenceler ışığında gerçekleşecek” dedi.

Kaynaklar, işlerin Filistin halkının isteklerine uygun şekilde gitmesi halinde bir ya da iki hafta içinde bir anlaşmaya varılabileceğini öne sürdü.

Buna karşılık bazı kaynaklar, Trump'ın ve İsrail'in “bu dosyada olumlu gelişmeler olduğu” yönündeki açıklamalarının bir aldatmaca olduğu tahmininde bulunarak, “Teklif derinlemesine inceleniyor” dedi ve yanıtın gelmesinin uzun sürmeyeceğini bildirdi.

Sayıyla ilgili bir sorun yok

Kaynaklar, şu anda meselenin esas olarak serbest bırakılacak İsrailli esirlerin sayısı ya da bunlar arasında ölenlerin cesetlerinin teslimi süreciyle ilgili olmadığına dikkat çekti. İsrail Kanal 14 televizyonunun İsrailli bir siyasi kaynaktan aktardığına göre, savaşı sona erdirmeye yönelik herhangi bir formüle, Amerikan tarafının Hamas'ın silahsızlandırılması ve liderlerinin Gazze Şeridi dışına gönderilmesiyle ilgili taleplerinin karşılanmaması halinde İsrail'in çatışmalara yeniden başlayabileceğini garanti eden bir mektup eşlik edecek.

İsrail'in savaşı sona erdirme şartını, koşullarının yerine getirilmemesi halinde yeniden savaşa dönme konusunda Amerikan garantisi almaya bağladığı açıkça görülüyor.

Sunulan teklifin küçük değişikliklerle Witkoff'un teklifiyle aynı olduğuna dikkat çeken bir kaynak, İsrail'in Hamas yönetimine son verilmesi, Gazze Şeridi'nin silahsızlandırılması ve hareketin üst düzey liderlerinin yurt dışına sürgün edilmesi gibi önemli şartlarında halen ısrarcı olduğunu kaydetti.

Mfkdj
ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte (DPA)

Diğer yandan İsrail'in ilerleme fırsatı olduğunu düşünmesi halinde bir İsrail heyetinin yakında Katar'a gidebileceği belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu ile İsrail Kanal 12 ve Kanal 13 televizyonları tarafından Trump'ın açıklamalarından önce yayınlanan bir haberde, müzakerelerde önemli bir ilerleme kaydedildiği ve Katar'ın Witkoff'un önerisinde yaptığı değişikliklerin İsrail tarafından kabul edilebilir olduğu, ancak halen üzerinde çalışıldığı belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu'na göre Katar tarafından sunulan öneri 60 günlük ateşkesi, esirlerden 8'inin ilk gün, 2'sinin ellinci gün sağ olarak serbest bırakılmasını ve kaçırılan 18 İsraillinin cesedinin 3 aşamada teslim edilmesini içeriyor.

Değiştirilen teklif, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin güneyinde yakın zamanda İsrail tarafından oluşturulan ve Han Yunus'u Refah'tan ayıran Morag Ekseni’ne çekilmesini öngörüyor ki bu da İsrail güçlerinin bu bölgenin kontrolünü elinde tutmaya devam etmesi anlamına geliyor. Hamas bunu şiddetle reddediyor ve İsrail’in Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinden tamamen çekilmesinde ısrar ediyor.

Söz konusu teklif ayrıca, Gazze Şeridi'ne insani yardım akışının arttırılmasını da öngörüyor.

İsrail Yayın Kurumu, savaşı sona erdirme koşulları ve İsrail ordusunun çekileceği yer konusunda anlaşmazlıklar olduğuna dikkat çekti.

Kanal 12, gerçek bir ilerleme olduğunu ve İsrail'in daha önce hazır olmadığı diğer formülleri, özellikle de savaşı sona erdirmek için garantiler sağlama konusunda daha istekli olduğunu belirterek, son günlerde büyük bir Amerikan baskısının arttığına işaret etti.

İsrail'in bir anlaşmaya varılabileceğine dair olumlu söylemlerine rağmen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas'la herhangi bir anlaşmayı reddeden ve Gazze Şeridi'ndeki savaşın devam etmesini ve genişlemesini talep eden bakanlar Bezalel Smotrich ve Itamar Ben-Gvir'in tutumuyla ilgili bir zorlukla karşı karşıya.

Jdjjdj
Gazze şehrine giden bir Dünya Gıda Programı (WFP) konvoyundan indirilen gıda ve insani yardım çuvallarını taşıyan Filistinliler, 16 Haziran 2025 (AP)

Gün içinde Smotrich ve Ben-Gvir arasında anlaşmazlıklar yaşandı. Ben-Gvir, blok oluşturmak ve herhangi bir anlaşmayı reddetmek üzere aralarında bir toplantı yapılacağını iddia etti. Smotrich bunu yalanladı ve Ben-Gvir'i Gazze Şeridi'nde elde edilen ‘zafer’ pahasına kişisel siyasi kazançlar peşinde koşmakla suçladı. Bu, Smotrich'in anlaşma konusundaki pozisyonunda olası bir değişime işaret ediyor.

Netanyahu cumartesi akşamı, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Washington'a gitmeden önce Knesset'te bir oturum düzenleyecek; yeni teklifle ilgili son oylama yapılacak.