Hawaii’deki yangınlarda onlarca kişi öldü, binlerce kişi de evlerini terk etti

Biden, mevcut tüm imkanların seferber edilmesi talimatı verdi.

Tarihi Lahaina kasabası geniş çaplı yangınlara sahne oldu. (AP)
Tarihi Lahaina kasabası geniş çaplı yangınlara sahne oldu. (AP)
TT

Hawaii’deki yangınlarda onlarca kişi öldü, binlerce kişi de evlerini terk etti

Tarihi Lahaina kasabası geniş çaplı yangınlara sahne oldu. (AP)
Tarihi Lahaina kasabası geniş çaplı yangınlara sahne oldu. (AP)

Hawaii’de orman yangınları şiddetini artırırken binlerce kişi adalarındaki evlerini terk etti. Yangın, tarihi Lahaina kasabasının bazı bölgelerini yok etti. ABD tarihindeki en büyük orman yangınında en az 36 kişiyi yaşamını yitirdi.

Amerikan medyası, tarihi 18’inci yüzyıla kadar uzanan ve turistlerin gözde mekanı olan Lahaina’da tarihi binaların yangında enkaz haline geldiğini aktardı. Adadaki itfaiye ekipleri, alevlerin insanları okyanusa kaçmaya zorladığı çarşamba günü, felaketle mücadelede büyük zorluklar yaşadı.

Maui Adasında en az 36 kişinin yaşamını yitirdiği bildirildi.

Yetkililer daha önce 2018’de Kaliforniya’daki kamp ateşinden çıkan yangında, 85 kişinin öldüğünü ve Paradise kasabasını neredeyse yok olduğunu kaydetmişti. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre söz konusu yangında 271 bina hasar gördü, onlarca kişi de yaralandı.

Ekipler, yanmış alanları soğutma çalışmaları için bölgeye gitti. Hawaii’deki ölü sayısının artabileceği konusunda uyarıda bulunuldu.

Lahaina’da yaşayan Kamuela Kwakwa ve Lulia Yasu çifti, 6 yaşındaki oğullarıyla bitlikte geçtiğimiz salı günü duman bulutlarıyla dolu gökyüzünün altında kaçış hikayelerini anlattı. Kwakwa, “Büyük zorlukla yangından kaçmayı başardık” dedi.

erqg
Kihei kasabası alevlere teslim oldu. (AP)

Aile kaçarken büyük bir alışveriş merkezi alevlere teslim oldu. Elektrik direkleri yangından yıkılırken insanlar arabalarıyla kaçmaya çalışıyordu. Kwakwa, “Orada oturup şehrimin yanmasını ve küle dönüşmesini izlemek çok zordu. Ama elimizden hiçbir şey gelmiyordu” açıklamasında bulundu.

Yangınlar şiddetlenirken yetkililerin Hawaii Kongre Merkezi’ni hazırladığını açıklayan Devlet Ulaştırma Müdürü Ed Snevin’e göre, turistlerden bölgeden uzak durmaları istendi. Maui’den yaklaşık 11 bin kişi hemen ayrıldı. En az bin 500 kişinin daha adadan ayrılması bekleniyor.

Maui Belediye Başkanı Richard Bissen Jr, adanın daha önce hiç bu kadar büyük bir felaket yaşamadığını belirterek “Bu zor zamanda birbirimizin acısını paylaşıyoruz” dedi.

Yangınlar bu yaz, dünyanın dört bir yanındaki şiddetli hava koşulları nedeniyle etkisini artırdı. Dora Kasırgası’nın neden olduğu şiddetli rüzgarlar Hawaii adalarında durumu zorlaştırdı.

xa
Tarihi Lahaina kasabasında evler yıkılanlar çareslik içinde. (Reuters)

Uzmanlar, söz konusu felaketlerin sebebi olarak iklim değişikliğini gösteriyor. London School of Economics’te çevre coğrafyası alanında çalışmalar yürüten Doç. Thomas Smith, “Hawaii’de orman yangınları olağandışı değil, ancak son birkaç haftadır devam eden rüzgarlar yangını felaket boyutuna taşıdı” ifadesini kullandı. Bu yıl yağışların azlığı nedeniyle bitki örtüsünün yanmaya müsait olduğunun altını çizdi.

Belediye Başkanı Mitch Roth, “Büyük adada şu anda yangınlar yaşanıyor. Ancak yaralanma meydana geldiği veya evlerin etkilendiğine dair bir rapor yok” dedi.

asc
Kihei kasabasında geçtiğimiz çarşamba günü çıkan yangın geniş çapta bir alanı etkisi altına aldı. (AP)

Maui Adası’nda rüzgarın etkisinin azalmasıyla pilotlar yıkımın tüm boyutunu görebildi. Lahaina’da havadan çekilen bir video, turistlerin alışveriş yapmak ve yemek için toplandığı Front Street de dahil olmak üzere onlarca ev ve işyerinin küle döndüğünü gösterdi. Video ayrıca, limanda teknelerin yandığını ve ormanların küle döndüğünü gözler önüne serdi.

Pilot Richard Olsen, “Bu korkunç bir olay. Buraya 52 yıldır seyahat ediyorum ilk defa böyle bir şeyle karşılaştım” dedi.

Hawaii Acil Durum Yönetimi Ajansı iletişim direktörü Adam Weintraub, arama kurtarma ekiplerinin hayatta kalanları bulma umuduyla etkilenen bölgelere konuşlandırıldığını bildirdi.

Weintraub, “Yangın hızlı bir şekilde yayılarak etrafı sarıyor” dedi.

as
Halkın yangının tehdit ettiği bölgelerdeki evlerine dönüp dönemeyecekleri halen belirsizliğini koruyor. (Reuters)

Maui’de 14 bin 500 kişiye elektrik verilemiyor. Bazı bölgelerde internet ve telefon hatları kapalıyken, birçok kişi orman yangınlarının yakınında yaşayan arkadaşları ve aile üyeleriyle iletişim kurmakta zorluk yaşıyor.

ABD Başkan Joe Biden, yardım için mevcut tüm imkanların ortaya konulması talimatı verdi. Hawaii Ulusal Muhafızları, yangın söndürmenin yanı sıra arama kurtarma çalışmaları için helikopterlerin seferber edildiğini duyurdu.



Gazze ateşkesi: Atılım için geri sayım başladı mı?

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Katarlı mevkidaşı ile Doha'da basın toplantısı düzenledi. (AFP)
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Katarlı mevkidaşı ile Doha'da basın toplantısı düzenledi. (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Atılım için geri sayım başladı mı?

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Katarlı mevkidaşı ile Doha'da basın toplantısı düzenledi. (AFP)
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Katarlı mevkidaşı ile Doha'da basın toplantısı düzenledi. (AFP)

Arabulucuların Gazze Şeridi'nde ateşkesin yeniden başlamasıyla ilgili olarak tarafların tutumlarında ‘kısmi ilerleme’ kaydedildiğine dair güvencelerinin ortasında, Hamas ile İsrail arasında bir anlaşmaya varılmasının, özellikle ‘savaşın nasıl sonlandırılacağı’ konusunda bir anlaşma sağlanamaması nedeniyle ‘zor’ olduğu tahmin ediliyor.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani dün Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Doha'da düzenlediği basın toplantısında, Gazze'de yeni bir ateşkese ulaşma çabalarında ‘bazı ilerlemeler kaydedildiğini, ancak İsrail ile Hamas arasında bir anlaşmaya varılmasının zor olduğunu’ söyledi. Al Sani, “Perşembe günü diğer toplantılara kıyasla bazı ilerlemeler kaydettik. Ancak en önemli soruya bir cevap bulmamız gerekiyor: Bu savaşı nasıl sona erdireceğiz? Tüm müzakerelerin odak noktası bu” ifadelerini kullandı.

Al Sani’ye göre Hamas, İsrail Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirirse kalan tüm İsrailli esirleri serbest bırakmaya hazır. Ancak İsrail, Hamas’ın ‘savaşı sona erdirmek için net bir vizyon ortaya koyulmadan esirleri serbest bırakmasını’ istiyor. Al Sani, “Taraflar arasında ortak bir hedef olmadığında, savaşı sona erdirme şansının çok zayıfladığını düşünüyorum” dedi.

Fidan, Türk yetkililerin Hamas'la yaptığı görüşmelerin, hareketin Gazze'deki ateşkesin ötesine geçen ve İsrail'le yaşanan krize iki devletli çözüm de dahil olmak üzere kalıcı bir çözüm getirmeyi amaçlayan bir anlaşmaya daha açık olacağını gösterdiğini söyledi.

Kapsamlı bir vizyon

Öte yandan Hamas, Gazze Şeridi'ne gönderilen yardım malzemelerinin azalmasının yarattığı baskı ve İsrail'deki sivil itaatsizlik çağrıları arasında ‘kapsamlı’ olmasını istediği ‘bir anlaşmaya varma çabalarının başarısını’ desteklemekten bahsediyor.

ABD Başkanı Donald Trump'ın yaklaşık iki hafta sonra bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde yaşanan bu gelişmeler, ‘yakın bir ateşkes için geri sayımın her zamankinden çok daha olası hale geldiğini’ gösteriyor. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlara göre, kapsamlı mı yoksa geçici mi olduğu konusunda görüş ayrılıkları bulunan olası bir anlaşmayı, ziyaret öncesi ABD'nin baskısı çözecek gibi görünüyor.

Dün Şarku’l Avsat'a konuşan Hamas'tan bilgili bir kaynağa göre, hareket cumartesi günkü toplantıda Mısırlı arabulucu aracılığıyla, entegre bir girişim de dahil olmak üzere savaşı sona erdirmek için kapsamlı vizyonunu sundu. Kaynak, “Hamas tarafından Mısır aracılığıyla sunulan bu girişim, geniş çapta memnuniyetle karşılandı” dedi.

zxscdfrg
İsrail'in dün Gazze'nin orta kesiminde yer alan el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırının ardından Filistinli bir adam yaralı bir çocuğu taşıyor. (AFP)

Konuyla ilgili bilgi sahibi bir kaynak, girişimin ‘saldırganlığın durdurulması, işgal güçlerinin Gazze Şeridi'nden çekilmesi, Filistin halkına acil yardım sağlanması, beş ila yedi yıl arasında değişen uzun vadeli bir ateşkesin kabul edilmesi, Gazze Şeridi'nin bir toplum destek komitesi aracılığıyla yönetilmesi için Mısır vizyonuna bağlılık, yeniden inşa çabalarının desteklenmesi ve anlaşmanın uygulanmasını kolaylaştırmak için açık ve uygulanabilir garantiler sağlanması karşılığında tüm İsrailli esirleri içeren bir takas anlaşmasının uygulanmasını’ öngördüğünü söyledi.

Hamas'ın Kahire ziyareti, geçen hafta Türkiye'de Fidan ile yapılan görüşmenin ardından bir hafta içinde ikinci kez gerçekleşirken, hareketten iki kaynak o dönemde Şarku’l Avsat'a, Hamas’ın ‘aralarındaki iyi ilişkiler’ ışığında ‘kapsamlı anlaşma’ konusundaki vizyonunu Trump yönetimine iletmek için Türkiye'den destek istediğini doğruladı.

Büyük bir fırsat

Mısır Dış İlişkiler Konseyi üyesi ve İsrail meseleleri konusunda uzman bir akademisyen olan Dr. Ahmed Fuad Enver, ‘üç ay önce göreve başlamasının arifesinde yaptığına benzer bir anlaşmayı tekrarlamak isteyen Trump'ın önümüzdeki ay bölgeye gelecek olması nedeniyle müzakerelerde somut ilerleme sağlamak için büyük bir fırsat olduğuna’ inanıyor. Enver, “Sadece insani ya da geçici bir ateşkes değil, savaşın sona erdirilmesi konusunda da iyi haberler gelmesi muhtemel” dedi.

Filistin'in eski Kahire Büyükelçisi Berekat el-Ferra, ‘Hamas'ın önerilen bu anlaşmayla seçeneklerini tüketmesinden sonra, bir atılım için geri sayımın artık kesin olduğuna’ inanıyor. El-Ferra, ‘bir sonraki anlaşmanın şu anda kapsamlı olmayacağını, daha ziyade kapsamlı bir anlaşmaya yönelik müzakereleri içerecek geçici bir anlaşma olacağını’ belirtti.

Hamas konusunda uzman bir Filistinli siyasi analist olan İbrahim el-Medhun, ‘hareketin girişimi ve ciddiyetinden sonra topun tamamen İsrail'in sahasında olduğu’ değerlendirmesinde bulundu. El-Medhun'a göre ‘İsrail işgali, kapsamlı ve nihai bir anlaşmaya varmayı reddederek oyalamaya devam edecek.’

cvdfg
İsrail'in dün Gazze'nin orta kesiminde yer alan el-Bureyc Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırının ardından yıkılan evlerin enkazı arasında duran Filistinli bir kadın (AFP)

Medhun, “Hamas'ın, işgalin öldürme ve yıkıma geri dönmesine izin verecek herhangi bir kısmi ya da kırılgan geçici çözümü reddeden kesin tutumunda ısrar etmesi muhtemel. Hamas'ın kesin tutumu ışığında kısmi bir anlaşmaya varma olasılığı pek mümkün görünmüyor” ifadelerini kullandı.

Beyaz Saray'dan yapılan son açıklamaya göre Trump'ın 13-16 Mayıs tarihleri arasında Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) yapacağı ziyaret için geri sayım sürerken ve Binyamin Netanyahu hükümeti savaşın sona ermesini talep eden ve sivil itaatsizlik tehdidinde bulunan gösterilerle baskı altındayken, İsrail Hamas'ın gündeme getirdiği öneri hakkında yorum yapmadı.

Sivil itaatsizlik

İsrail iç istihbarat teşkilatı Şin-Bet'in (Şabak) eski direktörü Ami Ayalon, cumartesi günü binlerce İsraillinin Netanyahu hükümetine karşı esirlerin iadesi talebiyle düzenlediği gösterilere katılımı sırasında yaptığı açıklamada, İsrail'i korumanın bir görev olduğunu düşünerek barışçıl sivil itaatsizlik çağrısında bulundu.

Mart ayının başından bu yana sınır kapılarının kapatılması, Gazze Şeridi'ne gıda ve insani yardım malzemelerinin girişinin engellenmesi ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik savaşını yeniden başlatmasıyla birlikte, Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi'nin (OCHA) işgal altındaki Filistin topraklarındaki kıdemli insani işler görevlisi Jonathan Whittall dün yaptığı basın açıklamasında malzemelerin tükenmekte olduğunu doğruladı.

Enver, İsrail'in iç baskılarının arttığına ve Trump'ın baskısının Netanyahu'nun bir anlaşmayı kabul etmesiyle sonuçlanabileceğine inanırken, el-Medhun ‘ciddi ve kararlı bir ABD müdahalesinin denklemi değiştirebileceğini’ vurguladı. El-Ferra'ya göre bu baskılar ışığında Trump'ın ziyareti yakın bir atılımı kolaylaştırabilir ve önce kısmi bir anlaşmaya, ardından da bölgedeki çıkarlarını güvence altına almak için ciddi ve gerçek bir ABD baskısının ardından kapsamlı bir anlaşmaya varılabilir.