Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy'nin, ülkede bir süredir devam eden çıkmaza son vermek için birkaç gün içinde siyasi krizin taraflarını diyalog masasına getirmeye çalıştığı bildirildi.
BM Libya Özel Temsilcisi’nin bu adımı, krizin tarafları arasında sertleşen ilişkiler duvarında bir yarık oluşturmak amacıyla Doğu ve Batı Libya arasında gerçekleştirdiği ziyaretlerle aynı zamana denk geliyor.
Bathiliy, Libya Ulusal Ordusu (LUO) Başkomutanı Mareşal Halife Hafter ile iki aydan kısa süre içinde iki kez görüştü. Ayrıca Libya'daki çatışmanın tüm taraflarıyla da benzer toplantılar gerçekleştirdi. Şarku'l Avsat'ın siyasi kaynaklardan aldığı bilgiye göre Bathiliy, Libyalı taraflarla görüş ayrılıklarının aşılması ve ortak toplantının daha sonra belirlenecek bir yerde yapılması olasılığını görüştü.
Libyalı siyasi analist Ahmed Ebu Arkub, BM Özel Temsilcisi’nin aslında entegre bir yol haritası geliştirmek amacıyla çatışmanın taraflarını uzun süredir bir araya getirmeye çalıştığına inanıyor. Söz konusu yol, Anayasa ve seçim yasalarının yanı sıra yaklaşan yürütme yetkisi düzenlemelerini de içeriyor.
Yol haritası
Ebu Arkub, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Yol haritası, Akile Salih başkanlığındaki Temsilciler Meclisi (TM), Muhammed Takala başkanlığındaki Devlet Yüksek Konseyi (DYK), Muhammed el-Menfi başkanlığındaki Libya Başkanlık Konseyi, LUO ve Abdulhamid Dibeybe hükümeti tarafından temsil edilen çatışmanın taraflarınca üzerinde mutabakata varılacak olan uluslararası vizyona uygundur.”
DYK Başkan Yardımcısı Mesud Ubeyd daha önce Bathiliy'nin ‘ülkedeki kurumlar arasındaki mevcut çıkmazdan ve mevcut bölünmelerden kurtulmak amacıyla Libya siyasi sahnesindeki beş aktif tarafın tamamıyla görüşmeyi ve bakış açılarını birbirine yakınlaştırmak amacıyla onları beşli bir masada bir araya getirmeyi amaçladığını’ söylemişti.
Londra merkezli Arap Dünyası Haber Ajansı’na (AWP) açıklamalarda bulunan Ubeyd, Bathiliy'nin ‘söz konusu tarafları ve kurumları birleştirmek için bir gelecek planı hazırlamayı umduğunu’ söyledi. Ubeyd ayrıca, BM Özel Temsilcisi’nin geçtiğimiz günlerde ülkenin doğu ve batısındaki yetkililerle yaptığı görüşmelere dikkat çekti.
Bathiliy'nin bakış açısı
Ebu Arkub, Dibeybe'nin yaklaşan diyaloga dahil edilmesi olasılığıyla ilgili olarak “Bathiliy'nin görüşü, Libya'nın kuzeybatı bölgelerinde halen güçlü olan Dibeybe hükümetinin bu diyaloğa dahil edilmesinin gerekliliği yönünde” dedi.
Ancak Ebu Arkub, Bathiliy'nin bu yolda ‘başarılı olamayacağına’ inanıyor ve bunu Hafter ve Salih'in Dibeybe ile herhangi bir siyasi diyaloğa girmeyi reddetmesine bağlıyor. Ebu Arkub, ‘Doğu Libya'da siyasi güçlere ilişkin hakim anlayışın, Trablus hükümetinin ülkedeki siyasi hayatı bozduğu düşüncesi de dahil olmak üzere alternatif bir hükümetin kurulması yönünde olduğuna’ dikkat çekti.
Ebu Arkub, Dibeybe'nin, nihai sonucu hükümetinin mevcut Libya sahnesinden çıkması olacak bir siyasi diyaloğa girmeyi reddettiğine ve yeni hükümete başkanlık etmesi ve ardından iktidarda kalmasını sağlamak için siyasi muhaliflerine bakanlık makamları vermesi koşuluyla, hükümetini Usame Hammad hükümetiyle birleştirmeyle sonuçlanacak bir diyaloğa girmeye hazır olduğuna inanıyor.
Ebu Arkub, Bathiliy'nin yalnızca Dibeybe hükümetiyle olan ilişkilerinde ‘çifte standart’ olarak adlandırdığı durumu eleştirerek şunları söyledi:
“BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL), BM'nin görev süresini yenileme kararına göre oynadığı rolü ihlal etti. BM Güvenlik Konseyi, ilgili Libya kurum ve yetkililerine, tam, eşit ve etkili katılımın sağlanması da dahil olmak üzere başarılı ulusal seçimler için uygun bir ortam yaratmak amacıyla güven artırıcı önlemler uygulama çağrısında bulundu.”
Kesişme noktaları
Ebu Arkub, Bathiliy'nin Libya'daki siyasi güçler arasındaki kesişme noktalarını çözemeyeceği görüşünde. Dibeybe'ye yakın bir siyasi kaynak Şarku'l Avsat'a, Dibeybe’nin ‘seçimlerin mümkün olan en kısa sürede yapılması konusunda fikir birliğini desteklediğini’ söyledi.
Siyasi kaynak, Dibeybe'nin ‘beklenen yetkilerin uygulanması konusunda her zaman bir tepki gösterdiğini ancak krizin, gerekli yasaların niteliği konusunda hâlâ farklı olan diğer taraflarda devam ettiğini’ söyledi.
DYK Başkan Yardımcısı Ubeyd ise tüm siyasi tarafların kapsamlı bir çözüme ulaşma konusunda ‘samimi niyetleri’ olduğuna dikkat çekti. Ancak ‘her birinin kendi uyarıları ve gözlemleri var. Eğer belli bir anlaşmaya varılırsa beşli masa oturumları da yapılabilir’ dedi.