Ayn el-Hilve Kampı’na yönelik ateşkes çabalarında başarı sağlanamıyor

El-Azzam, Beyrut’ta… 5 gündür devam eden çatışmaların durdurulması için güvenlik toplantıları düzenleniyor.

Sayda'daki Filistinli gruplar arasında bir süre önce yaşanan çatışmalar nedeniyle ‘Ayn el-Hilve’ Filistin mülteci kampı dumanla kaplandı. (Reuters)
Sayda'daki Filistinli gruplar arasında bir süre önce yaşanan çatışmalar nedeniyle ‘Ayn el-Hilve’ Filistin mülteci kampı dumanla kaplandı. (Reuters)
TT

Ayn el-Hilve Kampı’na yönelik ateşkes çabalarında başarı sağlanamıyor

Sayda'daki Filistinli gruplar arasında bir süre önce yaşanan çatışmalar nedeniyle ‘Ayn el-Hilve’ Filistin mülteci kampı dumanla kaplandı. (Reuters)
Sayda'daki Filistinli gruplar arasında bir süre önce yaşanan çatışmalar nedeniyle ‘Ayn el-Hilve’ Filistin mülteci kampı dumanla kaplandı. (Reuters)

Siyaset arenasından tapılan tüm çağrılara rağmen Lübnan'ın güneyindeki Sayda şehrindeki Filistinli mültecilerin Ayn el-Hilve Kampı’nda ateşkesin sağlanmadı ve arananların teslim edilmesi sağlanamadı. Daha önceki tüm anlaşmalar da başarısız oldu. Kampta beş gün süren çatışmalarda 10 kişi öldü. Kamptaki Filistinli Güvenlik Şefi Ebu Eşref el-Armuşi suikastı kapsamında arananlardan biri de ölenler arasındaydı.

Lübnan hükümeti dün öğleden sonra çatışmaları durdurmak için ek önlemler aldı. Ordu Komutanı General Joseph Avn, Lübnan'daki Filistin Büyükelçisi Eşrf Debur'u kabul etti ve Ayn el-Hilve kampındaki gelişmeleri takip etti. Güvenlik Genel Müdürü Vekili Tümgeneral İlyas Biseri tarafından acil çağrıyla yapılan toplantıya, aralarında el-Fetih Hareketi’nin Genel Sekreteri ve Lübnan'daki Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) fraksiyonlarının Genel Sekreteri Fethi Ebu Aradat'ın da bulunduğu birçok Filistinli lider katıldı. Yetkililer daha sonra Filistin Büyükelçiliği’ne geçerek, bu dosyayı takip etmek için Beyrut'a gelen ‘Fetih Hareketi’ Merkez Komitesi üyesi ve Lübnan sahnesinin sorumlusu Azzam el-Ahmed ile bir toplantı gerçekleştirdiler.

Filistin Demokratik Kurtuluş Cephesi (FDK) sorumlusu Ali Faysal, Tümgeneral İlyas Biseri ile yaptığı toplantının ardından şu açıklamada bulundu:

“Ateşkes konusunda anlaşmaya varıldı ve güvenlik güçleri ile Filistin İşbirliği Heyeti arasında mutabık kalınan hususların uygulanmasına başlandı. Bu çerçevede, aranan isimlerin teslimi başlayacaktır."

Ancak son günlerde tekrarlanan bu anlaşmalar uygulanmadı. Şarku'l Avsat’a konuşan Fetih Hareketi’ne yakın kaynaklar, ateşkes anlaşmalarının başarısızlığının, aşırılık yanlısı güçlerin, özellikle de Ebu Eşref el-Armuşi suikastıyla ilgili arananların teslim edilmesi konusunda anlaşmalara uymamasından kaynaklandığını söyledi. Diğer kaynaklar ise ‘Hamas Hareketi’ ve ‘Asabetu’l Ensar’ adlı oluşumun, aşırılık yanlısı İslami gruplar üzerinde baskı uyguladığını ancak bu baskıların anlaşmaların uygulanmasına yol açmadığını, bunun da ‘çatışmaları körüklediğini’ aktardı. Bu durum, son beş gündür devam eden çatışmaların dinmesine engel oldu ve rastgele açılan ateş nedeniyle çevredeki yerleşim yerlerini hedef haline getirdi.

Fetih Hareketi’nden kaynaklar açıklamalarında “Taleplerimiz açıktır. Ateşkesin sağlanması ve aranan kişilerin teslim edilmesi” ifadesine yer verdi. Kampta el-Fetih'e karşı savaşan İslami güçlerin ‘aranan kişilerin iadesinden kaçınmak için durumu tırmandıracaklarına’ dikkat çekti.

Kamptaki kaynaklara göre ölü sayısı 10'a yükseldi ve onlarca kişi de yaralandı. Ölenlerden altısı Fetih Hareketi’ne, ikisi de İslami gruplara mensup. Ayrıca çevredeki yerleşim yerlerinden iki sivil yaşamını yitirdi. Ölenlerden biri, Lübnan'ın güneyindeki Gaziye kasabasında, rastgele açılan ateş sonucu vurulan bir Lübnanlıydı.

Kamptaki kaynaklar yaptıkları açıklamada, bir İslami örgüt üyesinin dün öldürüldüğünü, kendisinin Ebu Eşref el-Armuşi suikastıyla ilgili aranan isimlerden biri olduğunu aktardılar. Ayrıca, geçtiğimiz cuma günü kampın Hıttin semtinde çatışmayı başlatan ve aşırılık yanlısı bir örgüte üye olduğu için Lübnan hükümeti tarafından aranan bir kişinin de yaralandığını bildirdiler.

Pazar gecesi boyunca süren kısmi sakinliğin ardından dün sabah saatlerinde çatışmalar hız kazandı. Söz konusu sakinlik, aralıklarla da olsa silah ve bomba sesleriyle kesintiye uğradı. Çatışmaların odak noktası, Hıttin-Cebel el-Halib ve Ras el-Ahmer-Türi semtleri ile Yukarı Caddesi oldu. Çatışmalarda makineli tüfekler ve roket atarlar kullanıldı. Ayrıca keskin nişancılar, sahil kenti Sayda'nın mahallelerini ve civar bölgelerini hedef aldı. Keskin nişancılar, Sayda'nın güney girişi olan Hisbe bölgesinde de etkiliydi ve trafiğin deniz yoluna yönlendirilmesine neden oldu.

Rastgele atılan mermiler, şehrin merkezindeki Gassan Humud Caddesi'ndeki birçok binayı hedef aldı. Dellaa semtindeki Natasha Saad Caddesi'nin kesişimine iki roket düştüğü, ancak ölü ya da yaralı olmadığı bildirildi. Bu artan gerilim, şehirde resmi daireler, su idaresi, okullar ve üniversitelerin kapandığı ve güvenlik gelişmeleri nedeniyle günlük yaşamın tamamen felç olduğu bir dönemde yaşandı.

Lübnan ordusu tarafından yapılan bir açıklamada, geçtiğimiz pazar günü üç roketin, kampın çevresinde konuşlu ordu birliklerinin iki merkezine düştüğü ve bunun sonucunda beş askerin yaralandığı, birinin durumunun ağır olduğu bildirildi. Hamas Hareketi tarafından dün yapılanı açıklamada ise u ifadelere yer verildi:

"Olayların patlak verdiği ilk günden bu yana, tüm Filistinli ve Lübnanlı fraksiyonlar, güçler, güvenlik güçleri ve Lübnan'daki Filistin Büyükelçisi ile birlikte ateşkes için ve kampın, halkının ve Lübnanlı komşularının güvenliğini korumak için çalıştık. Kampta güvenliği ve istikrarı sağlamak için tüm sadıklarla birlikte çalışmalarımızı sürdüreceğiz."

Hamas Hareketi’nin, açıklamasında ayrıca hareket ve Lübnan'daki Filistinli fraksiyonların, ‘halkın tüm sorunlarını yönetmekle görevli Filistin Ortak Çalışma Heyeti'nde birlikte çalıştığı ve aralarında yetki ve Filistin kararı üzerindeki kontrol mücadelesi olmadığı’ vurgulandı.



Witkoff'un yeni Gazze ateşkes önerisi ile Hamas'ın kabul ettiği ateşkes arasındaki fark nedir?

Bir Filistinli Perşembe günü Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'ta gıda yardımı almaya çalışan yaralıları taşırken elindeki kan lekelerini gösteriyor (Reuters)
Bir Filistinli Perşembe günü Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'ta gıda yardımı almaya çalışan yaralıları taşırken elindeki kan lekelerini gösteriyor (Reuters)
TT

Witkoff'un yeni Gazze ateşkes önerisi ile Hamas'ın kabul ettiği ateşkes arasındaki fark nedir?

Bir Filistinli Perşembe günü Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'ta gıda yardımı almaya çalışan yaralıları taşırken elindeki kan lekelerini gösteriyor (Reuters)
Bir Filistinli Perşembe günü Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'ta gıda yardımı almaya çalışan yaralıları taşırken elindeki kan lekelerini gösteriyor (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump ve özel temsilcisi Steve Witkoff'un açıklamalarının Hamas'ın Gazze'de ateşkese yaklaşıldığına dair açıklamalarıyla aynı zamana denk gelmesinden bir gün sonra, İsrail medyası Witkoff'un yeniden sunmayı planladığı bir teklifin sızdığını duyurdu... Bu durum Hamas'ın dile getirdikleri ile Witkoff'un önerdikleri arasındaki farka ilişkin soru işaretleri yarattı.

Görüşmelerin ayrıntılarını bilen Filistinli kaynakların Şarku'l Avsat'a verdiği bilgiye göre yeni öneri anlaşmanın uygulanmasının ilk gününde beş İsrailli rehinenin, yedinci gününde de diğer  5 rehinenin serbest bırakılmasını öngörüyor.

Daha önceki teklif ilk gün 10 rehinenin birden serbest bırakılmasını öngörüyordu, ancak Hamas'ın aralarında Filistinli-Amerikalı işadamlarının da bulunduğu arabulucularla temasa geçmesinin ardından anlaşma şartlarının uygulanmasını sağlamak için rehinelerin yarısının ilk gün, diğer yarısının da son gün serbest bırakılması kararlaştırıldı ve İsrail bunu reddetti.

Aynı bağlamda Hamas da yaptığı açıklamada arabuluculardan yeni Witkoff önerisini aldığını ve halkımızın çıkarlarını ve rahatlamasını sağlamak ve Gazze Şeridi'nde kalıcı bir ateşkes elde etmek için bu öneriyi sorumlulukla incelediğini duyurdu.

Ateşkes kaç gün sürecek?

Kaynaklar, yeni teklifin 60 günlük ateşkes süresince, çoğunluğu Gazze Şeridi sakinlerinden oluşan 100 Filistinlinin cesedinin teslim edilmesi karşılığında 18 İsraillinin cesedinin teslim edilmesini içerdiğini söyledi.

cdf
İsrail tankları Perşembe günü Gazze Şeridi sınırı yakınlarında mevzilendi (AFP)

Bir önceki belgede ateşkesin 45 günden 60 güne uzatılacağı belirtilmiş, Hamas ise temasların bir parçası olarak ateşkesin 90 güne uzatılmasını talep etmişti.

Yeni teklife göre uzun hapis cezalarına çarptırılmış 30 Filistinli mahkûmun serbest bırakılması karşılığında her bir İsraillinin serbest bırakılmasını içeren ilk anlaşmada kullanılan şartalara göre mutabık kalınan sayıda Filistinli serbest bırakılacak.

Hamas, geri kalanların İsrail askeri olduğunu ve daha fazla sayıda Filistinlinin serbest bırakılmasını sağlayarak serbest bırakılmaları için denklemin farklı olması gerektiğini düşünerek kaçıranların serbest bırakılması için şartaların değiştirilmesi için baskı yapmaya çalıştı ve bu bir tartışma noktası olarak kaldı, ancak bir engel haline gelmesini önlemek için önceki şartalara göre tekrar anlaşmaya varıldı.

d9o0p
Perşembe günü Gazze ile dayanışma mitingi sırasında İngiliz Parlamentosu önündeki göstericiler (AP)

Kaynaklara göre yeni teklif, ilk belgede sayı olarak belirtilmeyen müebbet hapis cezasına çarptırılan 125 Filistinlinin ve 7 Ekim 2023'ten sonra Gazze'den tutuklanan 1.000'den fazla kişinin serbest bırakılmasını öngörüyor.

Yardım ve geri çekilme maddeleri

İki teklif arasında yardım konusunda herhangi bir farklılık yoktu, zira her iki teklif de yardım girişinin ilk gün derhal başlayacağını ve aynı gün kademeli olarak geçen Mart ayından önceki duruma geri çekilmenin ve savaşı sona erdirmek için ikinci aşama müzakerelerin doğrudan başlayacağını öngörüyordu.

İki teklif Toplum Destek Komitesi'nin Gazze Şeridi'ni yönetmek üzere derhal yetkilendirilmesi konusunda mutabık kalırken, arabulucular ve Hamas arasındaki müzakerelerin ardından, belirli taahhütler olmasa da tam ve kademeli çekilme garantisi teyit edildi.

ı8o9
Yerinden edilmiş Filistinli bir kadın Perşembe günü Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'ta bir çadırda çocukları için yemek hazırlıyor (Reuters)

Ancak yeni teklifte ABD, Mısır ve Katar himayesindeki profesyonel ekiplerin İsrail güçlerinin Gazze Şeridi içinde yeniden konuşlanacağı noktaları belirleyeceği ve esir teslim süreci boyunca İsrail uçaklarının Gazze Şeridi semalarında uçmayı durduracağı belirtiliyor.

Yeni önerideki boşluklar

Kalıcı ateşkes ve Philadelphia ekseninin Gazze ile Mısır arasındaki akıbeti ile ilgili olarak net Amerikan ya da İsrail garantilerinden bahsetmiyor; bu konular esas olarak kalıcı ateşkes için yapılacak ikinci aşama müzakerelerde gündeme gelecek ancak son müzakereler sırasında arabulucular ABD yönetimine yakın iş adamlarından ateşkesin devamını sağlayacak Amerikan garantileri konusunda güvence aldıklarını aktardılar.

Kaynaklar, ABD Başkanı Donald Trump'ın bir basın toplantısı düzenleyerek ateşkesi ilan edeceğine ve tüm tarafların buna saygı göstermesini sağlayarak ateşkesin devamını garanti altına alacağına dair güvenceler olduğunu belirtiyor.

Hamas'ın pozisyonu nedir?

Şarku'l Avsat'a konuşan Hamas kaynakları hareketin öneriyi yanıtlamadan önce iyice inceleyeceğini, özellikle de savaşın tamamen durdurulması ve İsrail'in çekilmesinin garanti altına alınması başta olmak üzere hareketin istek ve koşullarının çoğunu karşılamadığını söyledi.

hjymuık

Kaynaklara göre yeni belge çekilme ve savaşı durdurma konusunu İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ellerine ve her an aksayabilecek müzakerelerin gidişatına bırakıyor ve Filistin koşullarından çok İsrail koşullarını benimsiyor.

Kaynaklar, tüm bunlara rağmen Hamas liderliğinin kendisine sunulan öneriyi tam olarak yanıtlamadan önce inceleyeceğini ve insani yardımın girişiyle ilgili olarak bile içerdiği hususlara ilişkin “gözlemlerini ortaya koyacağını belirtti.