Doğal afetlerden ders almayan ülke: Libya

Libya'da kasırganın yol açtığı yıkımın boyutu kentteki iki barajın yıkılmasının ardından daha da arttı (Libya Meteoroloji sayfası)
Libya'da kasırganın yol açtığı yıkımın boyutu kentteki iki barajın yıkılmasının ardından daha da arttı (Libya Meteoroloji sayfası)
TT

Doğal afetlerden ders almayan ülke: Libya

Libya'da kasırganın yol açtığı yıkımın boyutu kentteki iki barajın yıkılmasının ardından daha da arttı (Libya Meteoroloji sayfası)
Libya'da kasırganın yol açtığı yıkımın boyutu kentteki iki barajın yıkılmasının ardından daha da arttı (Libya Meteoroloji sayfası)

Geçtiğimiz kırk yıl boyunca, birçok Libya şehri fırtına ve sel gibi yıkıcı doğal afetlere maruz kaldı ancak Akdeniz'deki Daniel Kasırgası'nın Libya’nın doğu şehirlerinde, özellikle de Derne'de neden olduğu büyük yıkım en şiddetlisi olmaya devam ediyor. Akademisyenlere göre sel ve kasırganın çok şiddetli ve acı sonuçları oldu.

Libya'yı vuran ve doğu bölgesindeki şehirlerde yoğunlaşan Daniel Kasırgası'nın türünün ilk örneği olmadığı belirtiliyor. Ülke, yaklaşık 40 yıl öncede bu subtropikal fırtınaların benzerine tanık oldu. Libya Meteoroloji web sitesinde yer alan açıklamaya göre Daniel Kasırgası'nın Derne kentinde yol açtığı kayıplar "tarihi bir felaket" olarak tanımlanıyor. Daniel Kasırgası, Derne tarihinin en şiddetli, yıkıcı ve acı kayıpların yaşanmasına sebep oldu. Şehir, Derne Nehri’nin kıyısında yer alıyor, Uzunluğu 60 kilometreyi aşan Derne’nin havza alanı ise 575 kilometre. Sel ayrıca şehri su baskınlarından korumak amacıyla 1970'li yıllarda vadi yatağına inşa edilen iki moloz barajı da yok etti. Bu da büyük can ve mal kayıplarına neden oldu.

FOTO: Daniel Kasırgası'nın neden olduğu büyük yıkım Bingazi sokaklarına da sıçradı ( AFP)
Daniel Kasırgası'nın neden olduğu büyük yıkım Bingazi sokaklarına da sıçradı ( AFP)

Libya Meteoroloji web sitesinde yer alan bilgilere göre vadinin havzasında 24 saatten kısa sürede düşen yağmur miktarının 200 milimetreyi aştığını söyledi. Bu, havzanın 115 milyon metreküpten fazla su aldığı anlamına geliyor yani bu miktar barajların toplam taşıma kapasitesinden daha fazla.  Suyun dere boyunca serbestçe aktığı önceki taşkınlardan farklı olarak, mevcut taşkınların büyük miktarlardan barajlarda biriken maddelerden kaynaklandığına dikkat çekilirken, bu kasırgayı tarihi ve eşi görülmemiş kılan nehrin getirdiği büyük miktarlardaki su.

Mısır'da iklim değişikliği ve sürdürülebilir kalkınma uzmanı Dr. Seyyid Sabri, bu sel ve taşkınların etkisinin çok büyük olduğunu ve bunun birçok nedeni olduğuna dikkati çekerek, bunlardan en belirgin olanının su baskınlarının iki barajın patlamasından kaynaklandığını söyledi.

Şarku’l Avsat’a konuşan Sabri, afet ve su baskınlarının yaşandığı alanlara iki barajın inşasından sonra kent sakinleri binalar inşa etmeye başladı. Barajların patlamasından sonra can kayıplarının çok yüksek olmasının ana nedeni olarak görülüyor. Vadi kıyılarındaki binaların, yolların, tesisler ile yapılaşmaya uygun olmayan alanların selle birlikte sürüklenmesi büyük ve beklenmedik neden oldu.

Libya'da kasırganın yol açtığı yıkım kentteki iki barajın çökmesiyle daha da arttı (Libya Hava Durumu)
Libya'da kasırganın yol açtığı yıkım kentteki iki barajın çökmesiyle daha da arttı (Libya Hava Durumu)

Şubat 1963'te ülkenin doğusunda yer alan Merc şehrinde  Richter ölçeğine göre yaklaşık 5,3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi . Deprem 243 kişinin ölümüne neden oldu. Merc Belediye Başkanı Velid Salhoub'a göre, deprem Libya'nın çağdaş tarihinde tanık olduğu en büyük doğal felaketlerden biri olarak kabul ediliyordu ancak Daniel Kasırgası en tehlikelisi oldu.

Meteorolog ve Mısır Meteoroloji Kurumu'nun hava tahmin birimi eski müdürü Dr. Vahid Saudi, Daniel Kasırgası’nın Libya'daki bazı şehirleri işgal etmesinden kaynaklanan insan kayıplarına ve altyapı tahribatına  uzun süredir tanık olunmadığını söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan Saudi, bu doğal afetin yol açabileceği yıkımın boyutuna ilişkin Libya meteoroloji tahminleri pek doğru çıkmadığını, büyük miktardaki suyun Derne'deki barajların çökmesine yol açabileceğinin beklenmediğini aktardı.

FOTO: Şiddetli yağışlar nedeniyle bir şehir tamamen sular altında kaldı (Reuters)
Şiddetli yağışlar nedeniyle bir şehir tamamen sular altında kaldı (Reuters)

Saudi, kasırganın şiddetli gök gürültülü fırtınalara neden olduğunu, sel ve sağanak yağış noktasına ulaştığını, büyük can ve altyapı kayıplarına yol açtığını, belki de son on yılda ülkede görülen en büyük kayıp olduğunu söyledi.

Libya’nın 1982’de ülkenin batı kıyısını vuran Maximo Fırtınası da dahil olmak üzere, son on yılda birçok fırtına ve kasırgaya tanık olduğunu ifade eden Saudi, bunu Ocak 1995'te Sirte yakınlarında Selino fırtınasının izlediğini bildirdi.

AA

Arap İklim Merkezi’ne göre, Aralık 2005'te Libya kıyılarında  Zeo Fırtınasını ve  Kasım 2014'te Rolf Fırtınası meydana geldi.



İsrail, Gazze'ye yardımların girişini yeniden başlatacak

 Yerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şehri'ndeki bir yardım mutfağının dışında yiyecek yardımı almak için toplandılar (EPA)
Yerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şehri'ndeki bir yardım mutfağının dışında yiyecek yardımı almak için toplandılar (EPA)
TT

İsrail, Gazze'ye yardımların girişini yeniden başlatacak

 Yerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şehri'ndeki bir yardım mutfağının dışında yiyecek yardımı almak için toplandılar (EPA)
Yerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şehri'ndeki bir yardım mutfağının dışında yiyecek yardımı almak için toplandılar (EPA)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisi, ordunun Gazze'de yeni bir kara harekatı başlattığını duyurmasından saatler sonra dün yaptığı açıklamada, İsrail'in Gazze'ye bazı gıda maddelerinin girişine izin vereceğini belirtti.

Ofisi açıklamasında, "İsrail, Gazze Şeridi'ndeki açlık krizinin daha da kötüleşmesini önlemek için halkın temel miktarda gıdaya erişimini sağlayacak" denildi. Netanyahu, Gazze'ye bir miktar yardım gönderilmesine izin verilmesinin, İsrail'in cumartesi günü başlattığı yeni askeri operasyonunu genişletmesine olanak sağlayacağını söyledi. İsrail'in, Hamas'ın yardım dağıtımını kontrol etmemesi ve yardımların militanlarına ulaşmaması için çalışacağını belirtti. Yardımların Gazze'ye ne zaman ve nasıl ulaşacağı henüz netlik kazanmadı.

İsrail haber sitesi Ynet ise Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir'in Gazze Şeridi'ne yardım ulaştırılması kararının güvenlik kabinesinde oylanmasını istediğini, ancak talebinin reddedildiğini bildirdi. İnternet sitesinde, toplantıya katılan bakanların, Gazze'ye yardım gönderilmesine ilişkin kararın "Amerikan baskısı altında" alındığı yönündeki açıklamalarına yer verildi.

juıko
Gazze Şeridi'ndeki Filistinliler büyüyen kriz ortamında gıda yardımı alıyor (Arşiv- Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Jerusalem Post’tan aktardığına göre Gazze Şeridi'ne yardımların yeniden başlatılması kararı oylama yapılmadan alındı, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve diğer bakanlar karara karşı çıktı. Gazete, yardımların yeniden başlaması karşılığında Gazze'deki tutuklulardan hiçbirinin serbest bırakılmayacağını bildirdi.

Fransızlar, yardımların derhal girişine devam edilmesi çağrısında bulundu

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot, Netanyahu'nun bölgeye "önemli miktarda" gıda yardımı yapılmasına izin vereceğini açıklamasının ardından, İsrail'i Gazze'ye yardımların "derhal, geniş çapta ve engelsiz" olarak yeniden başlamasına izin vermeye çağırdı.

Barou “X” platformunda yayınladığı açıklamada, “Üç ay süren diplomatik çabaların ardından, İsrail hükümeti nihayet Gazze'ye insani yardımın girişine izin verdiğini açıkladı” ifadesini kullandı. Bakan, bunun “derhal, geniş kapsamlı ve engelsiz” olması gerektiğini vurguladı.